|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[شرح نهج البلاغه]] |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[شرح]]''' است. "'''[[شرح]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[شرح در قرآن]] | [[شرح در حدیث]] | [[شرح در نهج البلاغه]] | [[شرح در معارف دعا و زیارات]] | [[شرح در کلام اسلامی]] | [[شرح در اخلاق اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[سخن‌چینی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *شرح در لغت به‌معنای بیان مطلبی با جزئیات، توصیف مطلب و نیز بسط و توضیح سخن مشکل و پیچیده است. این شیوه علمی از دیرباز در میان [[دانشمندان]] متداول بود. اما در [[عصر ظهور]] [[اسلام]]، پس از [[نزول قرآن]] و در پی نخستین تجربیات تفسیری، شرح‌نویسی پا به عرصه مباحث علمی گذاشت. [[مسلمانان]] [[صدر اسلام]] در محضر [[پیامبر]] می‌نشستند و از شرح [[آیات]] جویا می‌شدند و از [[تبیین]] [[پیامبر اکرم]] بهره می‌بردند.
| |
| | |
| ==اهداف شرح==
| |
| *شرح نویسان در شرح مطلب، اهدافی چند را دنبال می کنند:
| |
| #توضیح عبارت متن که بیشتر در مورد متون مشکل و مغلق صورت می گیرد و به توضیح مشکلات لغات می پردازد.
| |
| #شارح در پی شرح و بسط هدف نویسنده متن بر می آید.
| |
| #شارح بر آثاری که نویسنده اصلی در آن ها بیشتر به ارائه نظر پرداخته است. از این رو فهم مطلب برای مخاطب نیاز به بیان مقدمات و بح علمی و توجیه نظریات دارد.
| |
| #نقد و بررسی نظرات مؤلف اصلی.
| |
| #ایجاد بستری برای بیان دیدگاه های شارح، بدون ایجاد اثری مستقل.
| |
| | |
| ==انواع شرح==
| |
| *شروح را به لحاظ شکل می‌توان در انواع زیر جست‌وجو کرد:
| |
| #'''حاشیه تعلیق:''' شرح‌نویس متن اصلی را معیار قرار می‌دهد و هرجا متن نیاز به شرح، توضیح یا نقد داشته باشد، نظر خود را بیان می‌کند.
| |
| #'''شرح و بیان:''' شارح تمام متن را ذکر نمی‌کند، بلکه هرگاه بخشی از متن نیاز به شرح داشت، مطلب خود را بیان می‌کند.
| |
| #'''شرح "قال و اقوال":''' شارح تمام [[کلام]] اصلی متن را زیر عنوان "قال" ذکر می‌کند و مطلب خود را زیر عنوان "اقول" می‌آورد.
| |
| #'''شرح مزجی:''' شارح متن اصلی را با شرح خود ترکیب می‌کند و بین متن اصلی و شرح به‌گونه‌ای با ایجاد [[نشانه‌ها]] تمییز قائل می‌شود، ولی متنی یک‌پارچه به لحاظ خوانش فراهم می‌آورد.
| |
| *شروح به‌لحاظ محتوا نیز به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
| |
| #'''شرحی توضیحی:''' شارح به توضیح عبارات و شرح مشکلات لغوی متن می‌پردازد. برخی نیز با [[عنایت]] به اهداف شرح به [[تبیین]] مطلب می‌پردازند.
| |
| #'''نقد و بررسی:''' شارح در پی نقد اثر علمی است، از این‌رو خود باید از [[جایگاه]] ویژه علمی برخوردار باشد. شارح در این روش ابتدا مطالب متن اصلی را توضیح می‌دهد، سپس نظر دیگر را مورد مطلب بیان می‌کند و در نهایت به [[تبیین]] و توجیه نظریه خود در نقد مطلب اصلی می‌پردازد؛ مانند شرح اشارات [[خواجه نصیرالدین طوسی]]. | |
| ==روش‌های شرح==
| |
| *شارحان در [[تفسیر]] کلامی [[وحی]] و [[نهج البلاغه]]، بر اساس نیاز و سبک خود، به دو روش نسبت به [[تفسیر]] متن اصلی پرداخته‌اند.
| |
| #'''[[تفسیر]] ترتیبی:''' مطابق این روش، شارح از ابتدای متن تا پایان به شرح و ارائه دیدگاه‌های خود می‌پردازد، مانند شرح ابن‌میثم و شرح [[ابن ابی الحدید]].
| |
| #'''[[تفسیر موضوعی]]:''' شارح بر اساس موضوعات از پیش تعریف شده به ذکر مطالب و شرح آن‌ها می‌پردازد، مانند شرح بهج الصباغة فی شرح [[نهج البلاغة]].
| |
| *در رویکردی دیگر که از آن نیز با عنوان [[تفسیر موضوعی]] یاد می‌کند شارح با استفاده از متن‌های مکمل به [[تفسیر]] متن اصلی می‌پردازد، مانند [[منشور جاودانه]].
| |
| *شروح [[نهج البلاغه]]، جملگی از نوع شروح توضیحی هستند. بیشتر شارحان روش ترتیبی را در پیش گرفته‌اند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 491- 492.</ref>.
| |
| | |
| == پرسش‌های وابسته ==
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]؛
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| [[رده:امام علی]]
| |
| [[رده:شرح]]
| |
| [[رده:مدخل نهج البلاغه]]
| |
| [[رده: مدخل]]
| |
