امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - '{{خرد}}' به '{{ویرایش غیرنهایی}}')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{ویرایش غیرنهایی}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[اهل بیت پیامبر خاتم]]''' است. "'''امام سجاد'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام سجاد در قرآن]] | [[امام سجاد در حدیث]] | [[امام سجاد در کلام اسلامی]] | [[امام سجاد در تاریخ اسلام]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام سجاد (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


شرح مدخل اصلی '''امام سجاد'''{{ع}} هنوز آماده انتشار نیست.  
==مقدمه==
*نام مبارکش [[علی]] و [[فرزند]] [[امام سوم]] [[حضرت]] [[حسین بن علی]] و ششمین تن از [[چهارده معصوم]]{{ع}} است. به سال ۳۸ ه. در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد. گفته‌اند که [[مادر]] گرامی‌اش شهربانو، دختر یزدگرد سوم- [[پادشاه ایران]]- است. پنجاه و هفت سال در [[دنیا]] زیست: دو سال در روزگار [[امامت]] جدش [[حضرت]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}}، ده سال در [[عهد امامت]] عمویش [[حضرت]] [[حسن بن علی]]{{ع}} و یازده سال در زمان [[امامت]] [[پدر]] والامقامش [[حضرت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} و خود، سی و چهار سال [[امامت]] [[مسلمانان]] را بر عهده داشت<ref>مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ جزء دوم/ ۱۳۷.</ref>. از [[القاب]] [[شریف]] او است: زین‌العابدین و [[سجاد]]. [[کنیه]] مبارکش [[ابوالحسن ثانی]] و [[ابومحمد]] است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 104.</ref>.
==[[فضائل]] و [[مناقب]]==
*همانند دیگر بزرگان [[معصوم]]{{ع}} خُلق و خویی بس [[الهی]] و انسانی داشت و [[دوست]] و [[دشمن]] وی را ستوده‌اند. از آشکارترین [[ویژگی‌های اخلاقی]] امام سجاد{{ع}}، [[عبادت]] و [[طاعت]] فراوان او است و بدین روی، [[پیامبر اسلام]]{{صل}} او را زینت عابدان [[بهشت]] (زین‌العابدین) خوانده است<ref>بحارالانوار، ۴۶/ ۳.</ref>. پیوسته به [[نماز]] و [[مناجات]] و [[دعا]] و [[زاری]] در پیشگاه [[خدا]] بود. چنان در [[عبادت]] می‌گریست که او را "الْبَکاء" گفته‌اند و از کثرت [[سجده]]، [[لقب]] "[[سیدالساجدین]]" بدو داده‌اند. پیشانی مبارکش بر اثر سجده‌های طولانی پینه داشت و بدین روی، آن [[امام همام]]{{ع}} را "ذو الْثفَنات" خوانده‌اند به معنای کسی که پیشانی‌اش پینه گرفته است<ref>علل الشرائع‌، ۲۳۲.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 104.</ref>.
*[[علامه]] [[محسن امین]] یازده [[فضیلت]] برای امام سجاد{{ع}} برشمرده و بدین قرار توضیح داده است:
#'''[[علم]]:''' امام سجاد{{ع}} سرآمد [[دانشمندان]] عصر خویش بود. بسیاری از منابع علمی‌ و [[فقهی]] [[اسلامی]] از [[روایات]] آن [[امام همام]]{{ع}} سرشار است.
#'''گذشت و [[بردباری]]:''' [[امام]]{{ع}} صبری شگفت در برابر خطاهای دیگران از خویش نشان می‌داد و به آسانی می‌گذشت و [[بدی‌ها]] را با [[نیکی]] پاسخ می‌داد.
#'''[[شجاعت]]:''' امام سجاد{{ع}} هر چند از خطای [[مردمان]] می‌گذشت، اما در برابر [[ستمگران]] و [[بیدادگران]] می‌ایستاد و با آنان [[مدارا]] نمی‌کرد.
#'''[[سخاوت]] و [[کرم]]'''
#'''[[انفاق]] فراوان:''' امام سجاد{{ع}} [[آشکار]] و [[پنهان]]، بینوایان را از [[سخاوت]] و کرَم خویش بهره‌مند می‌ساخت و گاه به صورت ناشناس به [[یاری]] آنان می‌شتافت.
#'''آزاد کردن [[بندگان]] به [[راه خدا]]'''
#'''[[فصاحت]] و [[بلاغت]]:''' کتاب‌ [[صحیفه]] سجادیه‌ و رسالة الحقوق‌، گوشه‌ای از [[فصاحت]] و [[بلاغت]] امام سجاد را نمایان می‌سازند و [[گواهی]] بر مراتب [[فضل]] و [[دانش]] اویند.
#'''[[ورع]] و پارسایی‌'''
#'''[[احسان]] به [[پدر]] و [[مادر]]'''
#'''[[رفق و مدارا حتی با حیوانات]]'''
#'''هیبت و [[عظمت]]:''' حتی [[دشمنان]] هنگام رویارویی با امام سجاد{{ع}} از آن [[حضرت]] متأثر می‌گشتند<ref>اعیان الشیعة، ۱/ ۶۳۴- ۶۳۱.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 104-105.</ref>.
==[[امامت]]==
*بنابر [[نص]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و [[امیرمؤمنان]]{{ع}} و نیز [[وصیت امام]] [[حسین]]{{ع}}، [[امام چهارم]] [[حضرت علی بن الحسین]]{{ع}} است<ref>مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ ۱۳۸ و ۱۳۹؛ الغیبة، ۹۱.</ref>. افزون بر این، [[برتری]] [[علمی]] و عملی امام سجاد [[گواه]] بر این است که پس از [[شهادت]] [[حضرت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} او [[شایسته]] [[خلافت]] و [[امامت]] است. چون، [[امام]] [[حسین بن علی]]{{ع}} علیه [[حکومت اموی]] [[قیام]] کرد و راهی [[کربلا]] شد، فرزندش [[حضرت سجاد]] نیز همراه او بود. [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} در این هنگام، بیست و سه ساله بود و میان راه [[بیمار]] گشت. [[بیماری]] چنان شدت یافت که آن [[حضرت]] نای حرکت نداشت. با این حال، از [[پدر]] جدا نشد و او را تنها ننهاد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 105.</ref>.
*[[مصلحت]] [[الهی]] بر آن گشت تا او در [[کربلا]] [[شهید]] نگردد و [[امامت]] [[مسلمانان]] را بر عهده گیرد و [[پیام]] [[کربلا]] را زنده نگاه دارد و [[نهضت]] [[امام حسین]]{{ع}} را دوام و قوام بخشد. خطبه‌های آگاهی‌بخش [[امام]]، پس از ماجرای [[کربلا]] در [[کوفه]] و [[شام]] و تأثیر آن بر [[بیداری]] [[مسلمانان]]، [[گواهی]] است بر این [[حقیقت]]<ref>الملهوف‌، ۲۲۸- ۱۹۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 105.</ref>.
==روزگار [[امامت]]==
*[[آغاز امامت]] [[حضرت سجاد]]{{ع}} با شدت یافتن [[انحراف]] [[خاندان]] [[بنی امیه]] همراه بود و از این رو، روزگار آن [[امام همام]]{{ع}} را می‌توان دارای حساسیتی ویژه دانست. [[پنج تن]] از [[امویان]] در سال‌های‌ [[زندگی]] امام سجاد به [[حکومت]] رسیدند: [[یزید بن معاویه]]، [[معاویة بن یزید]]، [[مروان بن حکم]]، [[عبدالملک مروان]] و [[ولید بن عبدالملک]]. شیوه [[برخورد امام]] با [[حاکمان]] [[اموی]] به گونه‌ای بود تا [[بیدادگری]] و [[ستمکاری]] آنان نزد [[مردم]] [[آشکار]] گردد<ref>اعلام الوری‌، ۲۵۲.</ref>. [[امام]]{{ع}} [[با تدبیر]] و سیاستی ویژه [[تعالیم]] [[راستین]] [[اسلام]] را می‌گسترانید<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 106.</ref>.
*[[تدبیر امام]] [[سجاد]]{{ع}} بر دو محور [[استوار]] بود:
#برافروختن [[آتش]] احساس [[گناه]] در [[قلب]] [[مردم]] و بیدار ساختن [[وجدان]] [[دینی]] آنان. تنها گذاشتن [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} و تن دادن به [[حکومت جور]]، گناهی بود که [[امام]] همواره از آن سخن می‌گفت و در [[خطبه‌ها]] و اعلامیه‌های عمومی خویش، [[مردم]] را از آن هشدار می‌داد.
#طرح و اجرای برنامه‌های [[فکری]] و [[عقیدتی]] و برانگیختن احساسات روحی و روانی [[مردم]] که به تقویت انگیزه‌ها و گرایش‌های [[دینی]] می‌انجامید. برپا ساختن مراسم عزای [[حسینی]]{{ع}}، [[گریستن]] بر [[امام حسین]]{{ع}} و [[تشویق]] [[مردم]] بدین کار، [[آموختن]] [[ادعیه]] و [[مناجات]] [[روح]] بخش و پرمغز و انقلابی به [[مردم]] و پرورش [[شاگردان]] عالِم- که برخی از آنان از سازندگان [[تمدن اسلامی]] شدند- مهم‌ترین فعالیت‌های [[امام]]{{ع}} در این عرصه بود. بدین‌سان، امام سجاد{{ع}} نه تنها پس از [[شهادت]] [[پدر]] گوشه [[انزوا]] [[اختیار]] نکرد و از [[سیاست]] و فعالیت‌های [[اجتماعی]] کناره نگرفت، بلکه همانند [[پدر]]، [[امامی]] انقلابی و ظلم‌ستیز بود<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 106.</ref>.
*تفاوت [[قیام]] او با [[قیام امام حسین]]{{ع}} تنها در مقتضیات زمانه بود که تدبیری دیگر می‌طلبید و حرکتی دگرگون تمنا می‌کرد. شیوه کارساز [[امام]]{{ع}} در [[مبارزه]] با [[حکومت]]، سرانجام [[امویان]] را واداشت تا برای بقای خویش چاره‌ای بیندیشند و ناجوانمردانه آن [[امام همام]]{{ع}} را [[مسموم]] سازند. [[شهادت امام سجاد]]{{ع}} در سال ۹۵ ه. پیش آمد و عاملان [[ولید]] بن [[عبدالملک]]، آن [[حضرت]] را در پنجاه و هفت سالگی به [[شهادت]] رساندند. [[مرقد مطهر]] ایشان در [[قبرستان بقیع]] جای دارد<ref>مناقب آل ابی‌طالب‌، ۴/ ۱۸۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 106.</ref>.


اين مدخل از چند منظر متفاوت، مورد بررسی و تحقیق قرار خواهد گرفت:
==منابع==
* [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']]


# [[امام سجاد در حدیث]]؛
==جستارهای وابسته==
# [[امام سجاد در کلام اسلامی]]؛
* [[امام سجاد]]
# [[سیره امام سجاد]].


==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}


== دیگر امامان اهل بیت پیامبر خاتم ==
[[رده:مدخل‌]]
# [[امام علی]]؛
# [[امام حسن]]؛
# [[امام حسین]]؛
# [[امام باقر]]؛
# [[امام صادق]]؛
# [[امام کاظم]]؛
# [[امام رضا]]؛
# [[امام جواد]]؛
# [[امام هادی]]؛
# [[امام عسکری]]؛
# [[امام مهدی]].
 
 
=='''[[:رده:آثار امام سجاد|منبع‌شناسی جامع امام سجاد]]'''==
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امام سجاد|کتاب‌شناسی امام سجاد]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های امام سجاد|مقاله‌شناسی امام سجاد]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های امام سجاد|پایان‌نامه‌شناسی امام سجاد]].
 
 
{{اهل بیت}}
{{بقیع}}
[[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
[[رده:معصوم]]
[[رده:امام سجاد]]
[[رده:امام سجاد]]

نسخهٔ ‏۸ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۱۳

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
این مدخل از زیرشاخه‌های بحث اهل بیت پیامبر خاتم است. "امام سجاد" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام سجاد (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

فضائل و مناقب

  1. علم: امام سجاد(ع) سرآمد دانشمندان عصر خویش بود. بسیاری از منابع علمی‌ و فقهی اسلامی از روایات آن امام همام(ع) سرشار است.
  2. گذشت و بردباری: امام(ع) صبری شگفت در برابر خطاهای دیگران از خویش نشان می‌داد و به آسانی می‌گذشت و بدی‌ها را با نیکی پاسخ می‌داد.
  3. شجاعت: امام سجاد(ع) هر چند از خطای مردمان می‌گذشت، اما در برابر ستمگران و بیدادگران می‌ایستاد و با آنان مدارا نمی‌کرد.
  4. سخاوت و کرم
  5. انفاق فراوان: امام سجاد(ع) آشکار و پنهان، بینوایان را از سخاوت و کرَم خویش بهره‌مند می‌ساخت و گاه به صورت ناشناس به یاری آنان می‌شتافت.
  6. آزاد کردن بندگان به راه خدا
  7. فصاحت و بلاغت: کتاب‌ صحیفه سجادیه‌ و رسالة الحقوق‌، گوشه‌ای از فصاحت و بلاغت امام سجاد را نمایان می‌سازند و گواهی بر مراتب فضل و دانش اویند.
  8. ورع و پارسایی‌
  9. احسان به پدر و مادر
  10. رفق و مدارا حتی با حیوانات
  11. هیبت و عظمت: حتی دشمنان هنگام رویارویی با امام سجاد(ع) از آن حضرت متأثر می‌گشتند[۶][۷].

امامت

روزگار امامت

  1. برافروختن آتش احساس گناه در قلب مردم و بیدار ساختن وجدان دینی آنان. تنها گذاشتن امام معصوم(ع) و تن دادن به حکومت جور، گناهی بود که امام همواره از آن سخن می‌گفت و در خطبه‌ها و اعلامیه‌های عمومی خویش، مردم را از آن هشدار می‌داد.
  2. طرح و اجرای برنامه‌های فکری و عقیدتی و برانگیختن احساسات روحی و روانی مردم که به تقویت انگیزه‌ها و گرایش‌های دینی می‌انجامید. برپا ساختن مراسم عزای حسینی(ع)، گریستن بر امام حسین(ع) و تشویق مردم بدین کار، آموختن ادعیه و مناجات روح بخش و پرمغز و انقلابی به مردم و پرورش شاگردان عالِم- که برخی از آنان از سازندگان تمدن اسلامی شدند- مهم‌ترین فعالیت‌های امام(ع) در این عرصه بود. بدین‌سان، امام سجاد(ع) نه تنها پس از شهادت پدر گوشه انزوا اختیار نکرد و از سیاست و فعالیت‌های اجتماعی کناره نگرفت، بلکه همانند پدر، امامی انقلابی و ظلم‌ستیز بود[۱۴].

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ جزء دوم/ ۱۳۷.
  2. ↑ فرهنگ شیعه، ص 104.
  3. ↑ بحارالانوار، ۴۶/ ۳.
  4. ↑ علل الشرائع‌، ۲۳۲.
  5. ↑ فرهنگ شیعه، ص 104.
  6. ↑ اعیان الشیعة، ۱/ ۶۳۴- ۶۳۱.
  7. ↑ فرهنگ شیعه، ص 104-105.
  8. ↑ مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ ۱۳۸ و ۱۳۹؛ الغیبة، ۹۱.
  9. ↑ فرهنگ شیعه، ص 105.
  10. ↑ الملهوف‌، ۲۲۸- ۱۹۹.
  11. ↑ فرهنگ شیعه، ص 105.
  12. ↑ اعلام الوری‌، ۲۵۲.
  13. ↑ فرهنگ شیعه، ص 106.
  14. ↑ فرهنگ شیعه، ص 106.
  15. ↑ مناقب آل ابی‌طالب‌، ۴/ ۱۸۹.
  16. ↑ فرهنگ شیعه، ص 106.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=امام_سجاد&oldid=222857»