وحی‌شناسی ۲ (کتاب)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

وحی‌شناسی
زبان	فارسی
نویسنده	یدالله دادجو
موضوع	مجاری علم لدنی، وحی الهام، کشف، شهود رؤیا، رؤیای صادق، نبوت وحی در حدیث، وحی در قرآن وحی در حکمت اسلامی وحی در عرفان اسلامی وحی در کلام اسلامی وحی در فلسفه دین
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات دار الفکر|انتشارات دار الفکر]][[رده:انتشارات دار الفکر]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۹۵ ش
شابک	‮‭۹۷۸-۶۰۰-۲۷۰-۱۰۳-۹
شماره ملی	‏‫۴۲۸۳۱۰۵‬

وحی‌شناسی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی ماهیت وحی می‌پردازد. این کتاب اثر یدالله دادجو است و دار الفکر انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «دیدگاه‌های گوناگون وحی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ابتدا واژه وحی مفهوم‌یابی شده است. سپس واژگان مرتبط با واژه وحی مانند الهام، مکاشفه، مشاهده، رؤیای صادقه، خواطر و ... و رابطه وحی با دانش‌های همگن بررسی شده است. در فصل بعدی، نبوت تعریف شده و تفاوت نبی و رسول بیان شده است. در ادامه به نسبت وحی و نبوت، رابطه منطقی وحی و نبوت، انواع وحی انبیاء، ویژگی‌های وحی انبیاء، امکان و ضرورت وحی پرداخته شده است. در بخش بعدی، سه تفسیر سنتی از وحی شامل تفسیر فلسفی، تفسیر عرفانی و تفسیر کلامی از وحی ارائه شده است. در نهایت نیز سه تفسیر نوین از وحی مطرح شده که شامل نظریه وحی نفسانی، نظریه نبوغ و نظریه تجربه دینی می‌شود».

فهرست کتاب

پیشگفتار

بخش اول: کلیات

فصل اول: چیستی وحی و دانش‌های همگن

• واژه‌شناسی؛
• معنای اصطلاحی وحی؛
• واژگان مرتبط با واژه‌ی وحی؛
• الهام:
• نسبت الهام با وحی؛
• تفاوت وحی و الهام؛
• کشف (مکاشفه)؛
• مکاشفه از چشم‌انداز صاحب‌نظران؛
• انواع کشف؛
• راه‌های تحقق کشف صوری؛
• اقسام کشف صوری؛
• مشاهده؛
• نسبت وحی با مکاشفه و مشاهده؛
• تفاوت مکاشفه و مشاهده؛
• رؤیای صادق؛
• دیدگاه‌های گوناگون درباره رؤیا؛
• انواع رؤیا؛
• رؤیا در قرآن و روایات؛
• نسبت وحی با رؤیای صادق؛
• بررسی و ارزیابی رؤیا؛
• خواطر؛
• فرق ضابطه‌مند خواطر رحمانی و شیطانی؛
• نسبت بین خواطر و وحی؛
• کاربردهای قرآنی وحی؛
• کاربردهای وحی در احادیث؛
• کاربردهای وحی از چشم‌انداز علی (ع)؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛
• مکاشفه؛
• رؤیایی صادق؛
• خواطر.

فصل دوم: وحی و نبوت

• تعریف لغوی نبوت؛
• تعریف اصطلاحی نبوت؛
• تفاوت نبی و رسول؛
• نسبت وحی و نبوت؛
• رابطه منطقی وحی و نبوت؛
• انواع وحی انبیاء؛
• ویژگی‌های وحی انبیاء؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛
• امکان و ضرورت وحی؛
• الف) امکان وحی؛
• قرآن کریم بزرگترین شاهد بر وقوع وحی؛
• جمع‌بندی و نتیجه گیری؛
• ب) ضرورت وحی؛
• دیدگاه برخی اندیشمندان؛
• قرآن کریم؛
• ضرورت وحی در آیینه احادیث؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

بخش دوم: تفسیرهای سنتی وحی

• مقدمه.

فصل اول: تفسیر فلسفی وحی

• دیدگاه ابن‌سینا؛
• فرشته وحی از دیدگاه ابن‌سینا؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛
• دیدگاه شیخ اشراق؛
• راه‌های آگاهی پیامبران از وحی؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

فصل دوم: تفسیر عرفانی وحی

• دیدگاه محی‌الدین عربی؛
• تعریف وحی؛
• آغاز وحی؛
• اقسام وحی؛
• ویژگی وحی عام؛
• وجود دیگر وحی از نگاه ابن‌عربی؛
• پدیده وحی امری اکتسابی نیست؛
• سرشت وحی از منظر ابن‌عربی؛
• وحی شعوری ورای طور عقل است؛
• نسبت وحی و الهام؛
• تجلیات فرشتهٔ وحی از نگاه ابن‌عربی؛
• انقطاع وحی از نگاه ابن‌عربی؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛
• دیدگاه سید حیدر آملی؛
• وحی خاص و عام؛
• وحی جلی و خفی؛
• تفاوت وحی، الهام، علم لدنی؛
• وحی دانشی اکتسابی نیست؛
• خاتمیت از دیدگاه سید حیدر آملی:
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛
• دیدگاه امام خمینی؛
• مراتب نزول وحی؛
• درک وحی با مکاشفه و مشاهدهٔ تامهٔ الهی؛
• فرشته وحی در نگاه امام راحل؛
• ختم نبوت ازدیدگاه امام راحل؛
• جمع‌بندی دیدگاه امام خمینی.

فصل سوم: تفسیر کلامی وحی

• ابوالحسن اشعری و عبدالجبار معتزلی؛
• خواجه نصرالدین طوسی؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

بخش سوم: تفسیرهای نوین وحی

• مقدمه.

فصل اول: نظریه وحی نفسانی

• خواب مصنوعی و کشف ضمیر ناخودآگاه؛
• تعریف وحی نفسانی؛
• مقدمات وحی نفسانی؛
• ژاندارک فرانسوی و وحی نفسی؛
• دیدگاه برخی اندیشمندان غربی؛
• ارزیابی و نقد نظریه وحی نفسانی؛
• سخن پایانی؛
• جمع‌بندی و نتیجه گیری.

فصل دوم: نظریه بلوغ

• تعریف نبوغ؛
• ارزیابی و نقد نظریه نبوغ در تفسیر وحی؛
• سخن پایانی؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.

فصل سوم: نظریه تجربه دینی

• مقدمه؛
• تعریف تجربه دینی؛
• زمینه‌ها و عوامل پیدایش تجربه‌گرایی دینی:
  1. مخالفت با الهیات طبیعی؛
  2. ظهور مکتب رمانتیک؛
  3. نقادی کتاب مقدس؛
  4. فلسفه کانت؛
  5. تعارض علم و دین؛
• طبقه‌بندی تجارب دینی:
  1. تجارب تفسیری؛
  2. تجارب شبه حسی؛
  3. تجارب وحیانی؛
  4. تجارب احیاگر؛
  5. تجارب مینوی؛
  6. تجارب عرفانی؛
• تفاوت تجربه‌های عرفانی و مینوی؛
• ویژگی‌های تجارب عرفانی؛
• دیدگاه ویلیام پی آلستون؛
• حقیقت و سرشت تجربه دینی؛
• نظریه احساس؛
• نظریه ادراک حسی؛
• نظریه تبیین فوق طبیعی؛
• تجربه دینی و باور دینی؛
• دیدگاه اول: احساس؛
• دیدگاه دوم: ادراک حسی؛
• دیدگاه سوم: تبیین مافوق طبیعی؛
• دیدگاه‌های گوناگون در تفسیر وحی به تجربه دینی:
  1. شلایر ماخر؛
  2. ماورودس؛
  3. محمد اقبال لاهوری؛
  4. نصر حامد ابوزید؛
  5. عبدالکریم سروش؛
• ارزیابی و نقد؛
• نظریه برگزیده؛
• جمع‌بندی و نتیجه‌گیری؛

کتاب‌نامه.

دربارهٔ پدیدآورنده

یدالله دادجو

حجت الاسلام و المسلمین دکتر یدالله دادجو (متولد ۱۳۴۳ش، رودسر)، تحصیلات حوزوی را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد تقی بهجت فومنی، محمد فاضل لنکرانی، ناصر مکارم شیرازی به اتمام رساند. وی در کنار دروس متداول حوزوی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ادبیات عرب دانشگاه شهید چمران اهواز پیگیری کرد. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «بقیةالله فروغ حیات‌بخش هستی»، «نسبت پدیده وحی با معرفت‌های نشأت‌گرفته از ضمیر ناخودآگاه انسان»، «تحلیل وحی در اندیشه ابن‌عربی»، «همسانی یا تفاوت وحی و نبوغ»، «وحی و واژگان همگون» و «امکان و ماهیت وحی» برخی از این آثار است.

پیوند به بیرون

• وبگاه شبکه جامع کتاب گیسوم
• وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
• وبگاه آدینه بوک