تعقل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '{{خرد}}' به '{{ویرایش غیرنهایی}}') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*[[عقل]] در وجود [[انسان]] به ودیعت نهاده شده است و [[انسان]] در صورت به‌کارگیری آن در مسیر کمال قرار می‌گیرد. [[امام]] {{ع}} می‌فرماید: [[خداوند]] [[عقل]] را به [[انسان]] ودیعت نداد، مگر این‌که [[روزی]] سبب [[نجات]] او شود<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۹۹</ref>. [[آدمی]] در مرحله به‌کارگیری، [[حکم عقل]] واقع‌بین را بر دیگر قوا (از جمله [[نفس]]، وهم، [[غضب]]، [[شهوت]] و...) [[برتری]] می‌دهد و به [[حکم]] آن عمل می‌کند. بدین‌ترتیب [[عقل]] خویش را فعال می‌سازد. [[امام]] {{ع}} [[حضور]] [[عقل]] فعال را بزرگ‌ترین [[بی‌نیازی]] برای [[انسان]] می‌داند، همان‌طور که از [[نادانی]] با عنوان بزرگ‌ترین تهی‌دستی یا می‌کند<ref>نک: حکمت ۵۱</ref>. | *[[عقل]] در وجود [[انسان]] به ودیعت نهاده شده است و [[انسان]] در صورت به‌کارگیری آن در مسیر کمال قرار می‌گیرد. [[امام]] {{ع}} می‌فرماید: [[خداوند]] [[عقل]] را به [[انسان]] ودیعت نداد، مگر این‌که [[روزی]] سبب [[نجات]] او شود<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۹۹</ref>. [[آدمی]] در مرحله به‌کارگیری، [[حکم عقل]] واقع‌بین را بر دیگر قوا (از جمله [[نفس]]، وهم، [[غضب]]، [[شهوت]] و...) [[برتری]] می‌دهد و به [[حکم]] آن عمل می‌کند. بدین‌ترتیب [[عقل]] خویش را فعال می‌سازد. [[امام]] {{ع}} [[حضور]] [[عقل]] فعال را بزرگ‌ترین [[بی‌نیازی]] برای [[انسان]] می‌داند، همان‌طور که از [[نادانی]] با عنوان بزرگ‌ترین تهی‌دستی یا می‌کند<ref>نک: حکمت ۵۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 568.</ref>. | ||
==فواید [[خردورزی]] (تعقل)== | ==فواید [[خردورزی]] (تعقل)== | ||
*[[خردورزی]] و [[به‌کارگیری عقل]] در [[زندگی]] [[آدمی]] فوایدی دارد که [[امام]] به برخی از آن‌ها اشاره کرده است: [[هم‌بستگی]] [[خردمندی]] و [[عدالت]]: [[امام]] [[عدالت]] را قرار دادن هر چیز در [[جایگاه]] خود می‌داند<ref>نک: حکمت ۲۲۷</ref> در تعریف [[عاقل]] نیز بر همین نکته اشارت شده است<ref>نک: حکمت ۴۲۹</ref>. از این‌رو می‌توان [[عدالت]] را که موجب [[استواری]] [[دین]] و دنیاست از فواید [[عقل]] و هوس<ref>نک: [[حکمت]] ۴۱۶</ref>، [[دین‌داری]]، ادب‌ورزی، حق‌ورزی، [[حق‌گرایی]]، [[عمل صالح]]، رفق و [[مدارا]]، [[بخشش]] و گذشت، [[تدبیر]] در امور، [[راستی]] و [[صداقت]]، [[فهم]] و [[درک]] مواضع و مسائل، دوری از [[دنیا]]، [[آخرت‌گرایی]]، [[پاک‌دامنی]]، تجربه‌اندوزی و [[عبرت‌پذیری]] اشاره کرد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص | *[[خردورزی]] و [[به‌کارگیری عقل]] در [[زندگی]] [[آدمی]] فوایدی دارد که [[امام]] به برخی از آن‌ها اشاره کرده است: [[هم‌بستگی]] [[خردمندی]] و [[عدالت]]: [[امام]] [[عدالت]] را قرار دادن هر چیز در [[جایگاه]] خود می‌داند<ref>نک: حکمت ۲۲۷</ref> در تعریف [[عاقل]] نیز بر همین نکته اشارت شده است<ref>نک: حکمت ۴۲۹</ref>. از این‌رو می‌توان [[عدالت]] را که موجب [[استواری]] [[دین]] و دنیاست از فواید [[عقل]] و هوس<ref>نک: [[حکمت]] ۴۱۶</ref>، [[دین‌داری]]، ادب‌ورزی، حق‌ورزی، [[حق‌گرایی]]، [[عمل صالح]]، رفق و [[مدارا]]، [[بخشش]] و گذشت، [[تدبیر]] در امور، [[راستی]] و [[صداقت]]، [[فهم]] و [[درک]] مواضع و مسائل، دوری از [[دنیا]]، [[آخرت‌گرایی]]، [[پاک‌دامنی]]، تجربه‌اندوزی و [[عبرت‌پذیری]] اشاره کرد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 568.</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
نسخهٔ ۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۵۵
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- مدخل‌های وابسته به این بحث:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تعقل (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- عقل در وجود انسان به ودیعت نهاده شده است و انسان در صورت به‌کارگیری آن در مسیر کمال قرار می‌گیرد. امام (ع) می‌فرماید: خداوند عقل را به انسان ودیعت نداد، مگر این‌که روزی سبب نجات او شود[۱]. آدمی در مرحله به‌کارگیری، حکم عقل واقع‌بین را بر دیگر قوا (از جمله نفس، وهم، غضب، شهوت و...) برتری می‌دهد و به حکم آن عمل می‌کند. بدین‌ترتیب عقل خویش را فعال می‌سازد. امام (ع) حضور عقل فعال را بزرگ‌ترین بی‌نیازی برای انسان می‌داند، همان‌طور که از نادانی با عنوان بزرگ‌ترین تهی‌دستی یا می‌کند[۲][۳].
فواید خردورزی (تعقل)
- خردورزی و به‌کارگیری عقل در زندگی آدمی فوایدی دارد که امام به برخی از آن‌ها اشاره کرده است: هم‌بستگی خردمندی و عدالت: امام عدالت را قرار دادن هر چیز در جایگاه خود می‌داند[۴] در تعریف عاقل نیز بر همین نکته اشارت شده است[۵]. از این‌رو می‌توان عدالت را که موجب استواری دین و دنیاست از فواید عقل و هوس[۶]، دین‌داری، ادب‌ورزی، حق‌ورزی، حق‌گرایی، عمل صالح، رفق و مدارا، بخشش و گذشت، تدبیر در امور، راستی و صداقت، فهم و درک مواضع و مسائل، دوری از دنیا، آخرت‌گرایی، پاک‌دامنی، تجربه‌اندوزی و عبرت‌پذیری اشاره کرد[۷].
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ نهج البلاغه، حکمت ۳۹۹
- ↑ نک: حکمت ۵۱
- ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 568.
- ↑ نک: حکمت ۲۲۷
- ↑ نک: حکمت ۴۲۹
- ↑ نک: حکمت ۴۱۶
- ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 568.