فضایل اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '''']].' به '''']]') |
|||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*در خلقت و طینت، در روح و جان، در [[علم]] و اندیشه، در اخلاق، در معجزات و کرامات، در مقام و منزلتی که نزد خدا دارند، بر دیگران برتری دارند. چه آیات قرآن و چه روایات، فضایل و جایگاه آنان را برشمرده است و راویان و مؤلّفان بیشماری در طول چهارده قرن، به جمع و تدوین روایات و تألیف کتب دربارۀ آن پرداخته‌اند که این مختصر را مجال ذکر آنها نیست. در اینجا تنها به فهرست برخی از این فضایل و عناوین آنها اشاره می‌شود. طالبان به کتب مفصّلتر و منابع خاص مراجعه کنند: [[ائمه]] و [[اهل بیت]] عصمت، روح و نور و طینت متعالی دارند، تأییدشدۀ [[روح القدس]]اند، معصوم و مصون از خطا و گناه و اشتباه‌اند، از [[علم لدنی]] و قدرت و [[ولایت تکوینی]] برخوردارند، خازنان [[علم خدا]]، واسطه‌های فیض الهی، شفیع امت و [[حجت]] پروردگارند، از حال و اعمال پیروان خود خبر دارند، [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم بلایا و منایا و اسم اعظم الهی در اختیارشان است]]، [[آیا علم به علوم و احوال فرشتگان و دیدن آنها علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم همۀ ملائکه و انبیا را دارند]]، [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|به همۀ کتب انبیا آشنایند]]، [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|همۀ زبان‌ها را می‌فهمند و می‌توانند به آنها تکلّم کنند]]، فرشتگان در خدمت آنهایند، نام‌هایشان بر عرش و کرسی و لوح و درهای بهشت نگاشته است، قدرت احیای مردگان و شفابخشی بیماران دارند، مودّتشان واجب و ولایتشان موجب قبولی اعمال و طاعت و محبتشان مایۀ ایمنی از عذاب دوزخ است، [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از حوادث گذشته و آینده]] و [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از زمان مرگ خویش و دیگران باخبرند]]، مقام شفاعت دارند، وجودشان مایۀ امنیت عالم وجود و امان برای مردم از عذاب الهی است، حوض کوثر و جواز عبور از [[صراط]] و ورود به بهشت در اختیار آنان است، نصرت و یاری آنان واجب است و بغض و نافرمانی آنان موجب عذاب خداست، بر پیامبران دیگر برتری دارند، عدل و همتای قرآنند، طهارت مولد دارند، در کودکی هم مثل بزرگی دانای علوم و خلیفۀ خدا در زمین‌اند، افضل خلایق، و اولو الأمر، ارکان هستی، پایه‌های حق، وارثان [[انبیا]]، [[رابطه مقام راسخان در علم با علوم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|راسخان در علم و دانا به دانش جفر و جامعه‌اند]]، در ایثار، تواضع، عفو، حلم، جود، عبادت، شجاعت، پارسایی و زهد، تقوا و خداترسی، ذکر خدا، صبر و رضا، علم و سیاست و تدبیر، از همه برترند و هیچ فضیلتی را نمی‌توان یافت و شناخت مگر آنکه در بالاترین درجه، آنرا دارایند و کتاب فضایلشان آن‌قدر عظیم است که نمی‌توان انگشت به دریا زد و آن را ورق زد.<ref>فضایل اهل بیت را از جمله در این منابع ملاحظه کنید: «بحار الأنوار» ، ج ۲۳ تا ۲۷، «اثبات الهداة» ، شیخ حر عامّلی، «مناقب» ابن شهر آشوب، «اصول کافی» کلینی ج ۱، «خصائص الائمه» سیّد رضی، «مدینة المعاجز» بحرانی، «نور الأبصار» شبلنجی، «ینابیع المودّة» قندوزی، «اهل البیت فی الکتاب و السنّه» ری شهری، «ارشاد» شیخ مفید و دهها کتاب معتبر دیگر. «زیارت جامعۀ کبیره» و «دعای ندبه» نیز گوشه‌هایی از مناقب و ویژگی‌های اهل بیت را بیان کرده است.</ref> [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] در موارد متعدّدی از آل محمّد و [[اهل بیت]] و فضایل و مکانت علمی و شأن والای آنان سخن به میان آورده است.<ref>در خطبه‌های ۲،۴،۹۳،۹7،۹۸،۱۴۴،۱۴۵،۱۴۸،۱5۴،۱۸۷،۲۰۰،۲۳۷(نقل از کتاب «امامت» ، حسن حسن‌زاده، ص ۱۵)</ref> درخشندگی فضایل به حدّی است که غیر شیعه نیز دربارۀ [[امامان]] و [[اهل بیت]] [[پیامبر]] به تألیف پرداخته‌اند<ref>ر. ک: «اهل البیت فی المکتبة العربیّه»، سیّد عبد العزیز طباطبایی، که ۸۵۶ کتاب از دانشمندان غیر شیعه را دربارۀ أئمه و اهل بیت معرفی کرده است</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۶۶.</ref>. | *در خلقت و طینت، در روح و جان، در [[علم]] و اندیشه، در اخلاق، در معجزات و کرامات، در مقام و منزلتی که نزد خدا دارند، بر دیگران برتری دارند. چه آیات قرآن و چه روایات، فضایل و جایگاه آنان را برشمرده است و راویان و مؤلّفان بیشماری در طول چهارده قرن، به جمع و تدوین روایات و تألیف کتب دربارۀ آن پرداخته‌اند که این مختصر را مجال ذکر آنها نیست. در اینجا تنها به فهرست برخی از این فضایل و عناوین آنها اشاره می‌شود. طالبان به کتب مفصّلتر و منابع خاص مراجعه کنند: [[ائمه]] و [[اهل بیت]] عصمت، روح و نور و طینت متعالی دارند، تأییدشدۀ [[روح القدس]]اند، معصوم و مصون از خطا و گناه و اشتباه‌اند، از [[علم لدنی]] و قدرت و [[ولایت تکوینی]] برخوردارند، خازنان [[علم خدا]]، واسطه‌های فیض الهی، شفیع امت و [[حجت]] پروردگارند، از حال و اعمال پیروان خود خبر دارند، [[آیا علم به بلایا و منایا علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم بلایا و منایا و اسم اعظم الهی در اختیارشان است]]، [[آیا علم به علوم و احوال فرشتگان و دیدن آنها علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|علم همۀ ملائکه و انبیا را دارند]]، [[آیا علم به احوال و کتب و علوم پیامبران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|به همۀ کتب انبیا آشنایند]]، [[آیا معصوم عالم به همه زبان‌ها است؟ (پرسش)|همۀ زبان‌ها را می‌فهمند و می‌توانند به آنها تکلّم کنند]]، فرشتگان در خدمت آنهایند، نام‌هایشان بر عرش و کرسی و لوح و درهای بهشت نگاشته است، قدرت احیای مردگان و شفابخشی بیماران دارند، مودّتشان واجب و ولایتشان موجب قبولی اعمال و طاعت و محبتشان مایۀ ایمنی از عذاب دوزخ است، [[آیا علم به گذشته و حال و آینده علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از حوادث گذشته و آینده]] و [[آیا علم به زمان و کیفیت مرگ خود و دیگران علم غیب است و معصوم از آن آگاهی دارد؟ (پرسش)|از زمان مرگ خویش و دیگران باخبرند]]، مقام شفاعت دارند، وجودشان مایۀ امنیت عالم وجود و امان برای مردم از عذاب الهی است، حوض کوثر و جواز عبور از [[صراط]] و ورود به بهشت در اختیار آنان است، نصرت و یاری آنان واجب است و بغض و نافرمانی آنان موجب عذاب خداست، بر پیامبران دیگر برتری دارند، عدل و همتای قرآنند، طهارت مولد دارند، در کودکی هم مثل بزرگی دانای علوم و خلیفۀ خدا در زمین‌اند، افضل خلایق، و اولو الأمر، ارکان هستی، پایه‌های حق، وارثان [[انبیا]]، [[رابطه مقام راسخان در علم با علوم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|راسخان در علم و دانا به دانش جفر و جامعه‌اند]]، در ایثار، تواضع، عفو، حلم، جود، عبادت، شجاعت، پارسایی و زهد، تقوا و خداترسی، ذکر خدا، صبر و رضا، علم و سیاست و تدبیر، از همه برترند و هیچ فضیلتی را نمی‌توان یافت و شناخت مگر آنکه در بالاترین درجه، آنرا دارایند و کتاب فضایلشان آن‌قدر عظیم است که نمی‌توان انگشت به دریا زد و آن را ورق زد.<ref>فضایل اهل بیت را از جمله در این منابع ملاحظه کنید: «بحار الأنوار» ، ج ۲۳ تا ۲۷، «اثبات الهداة» ، شیخ حر عامّلی، «مناقب» ابن شهر آشوب، «اصول کافی» کلینی ج ۱، «خصائص الائمه» سیّد رضی، «مدینة المعاجز» بحرانی، «نور الأبصار» شبلنجی، «ینابیع المودّة» قندوزی، «اهل البیت فی الکتاب و السنّه» ری شهری، «ارشاد» شیخ مفید و دهها کتاب معتبر دیگر. «زیارت جامعۀ کبیره» و «دعای ندبه» نیز گوشه‌هایی از مناقب و ویژگی‌های اهل بیت را بیان کرده است.</ref> [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] در موارد متعدّدی از آل محمّد و [[اهل بیت]] و فضایل و مکانت علمی و شأن والای آنان سخن به میان آورده است.<ref>در خطبه‌های ۲،۴،۹۳،۹7،۹۸،۱۴۴،۱۴۵،۱۴۸،۱5۴،۱۸۷،۲۰۰،۲۳۷(نقل از کتاب «امامت» ، حسن حسن‌زاده، ص ۱۵)</ref> درخشندگی فضایل به حدّی است که غیر شیعه نیز دربارۀ [[امامان]] و [[اهل بیت]] [[پیامبر]] به تألیف پرداخته‌اند<ref>ر. ک: «اهل البیت فی المکتبة العربیّه»، سیّد عبد العزیز طباطبایی، که ۸۵۶ کتاب از دانشمندان غیر شیعه را دربارۀ أئمه و اهل بیت معرفی کرده است</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۶۶.</ref>. | ||
==[[فضائل اهل بیت]]== | |||
*[[اهل بیت]] [[عصمت]]، [[فضایل]] بسیار دارند، [[آیه تطهیر]]، [[آیه مودت]]، سورۀ [[هل اتی]] و [[حدیث کساء]] دربارۀ آنان است و [[روایات]] فراوانی در کتب [[شیعه]] و [[سنّی]] در [[فضیلت]] آنان [[نقل]] شده است. [[اهل بیت]]، معیار [[شناخت حق]] و باطلند، در امور [[دین]] و [[دنیا]]، [[فقه]] و [[حدیث]]، [[تفسیر]] و [[اخلاق]]، [[سیاست]] و [[حکومت]]، باید به آنان [[رجوع]] کرد<ref>ر.ک. فرهنگ عاشورا، مدخل اهل بیت.</ref>. [[حضرت علی]]{{ع}} [[اهل بیت]] را روشن کنندۀ مرزهای [[حق]] معرفی می‌‌کند و می‌‌فرماید: «پس به کجا می‌روید و کی بازگردانده شوید. دلیل‌ها برپاست و [[نشانه‌ها]] [[آشکار]] و علامت‌ها [[نصب]] شده. این [[گمراهی]] و [[حیرانی]] تا چند و حال آنکه [[خاندان]] پیامبرتان که زمام‌داران حق‌اند و اعلام [[دین]] و زبان [[راستین]] در میان شما هستند. آنان را [[حرمت]] دارید، همان‌گونه که [[قرآن]] را [[حرمت]] باید داشت و چون تشنه‌کامان که به [[آب]] می‌رسند از سرچشمه [[فیض]] [[ایشان]] سیراب شوید»<ref>{{متن حدیث|فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ وَ أَنَّی تُؤْفَکُونَ وَ الْأَعْلَامُ قَائِمَةٌ وَ الْآیَاتُ وَاضِحَةٌ وَ الْمَنَارُ مَنْصُوبَةٌ فَأَیْنَ یُتَاهُ بِکُمْ وَ کَیْفَ تَعْمَهُونَ وَ بَیْنَکُمْ عِتْرَةُ نَبِیِّکُمْ وَ هُمْ أَزِمَّةُ الْحَقِّ وَ أَعْلَامُ الدِّینِ وَ أَلْسِنَةُ الصِّدْقِ فَأَنْزِلُوهُمْ بِأَحْسَنِ مَنَازِلِ الْقُرْآنِ وَ رِدُوهُمْ وُرُودَ الْهِیمِ الْعِطَاش}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۸۷.</ref>.<ref>ر.ک. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۵۵.</ref> | |||
*بسیاری از [[آیات قرآن کریم]] به [[اهل بیت]] [[ارتباط]] می‌یابد؛ اعم از [[شأن نزول]] یا انطباق ـ که شمار آنها به صدها فقره می‌رسد<ref>ر.ک. یوسفیان، حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۷۶ - ۹۵.</ref>. برخی از فضائلی که دربارۀ [[اهل بیت]]{{ع}} [[بیان]] شده است عبارتند از: | |||
===[[عصمت اهل بیت]]{{ع}}=== | |||
===[[ولایت]] و [[رهبری اهل بیت]]=== | |||
===[[راسخان در علم]]=== | |||
===[[مرجعیت دینی اهل بیت|مرجعیت دینی]] و [[مرجعیت علمی اهل بیت|علمی اهل بیت]]{{ع}}=== | |||
===[[برتری اهل بیت]]=== | |||
===[[وساطت اهل بیت|وساطت]] و [[شفاعت اهل بیت]]{{ع}}=== | |||
===شرکت در [[مباهله]] و [[دعوت به دین حق]]=== | |||
===[[اطعام]] و [[ایثار]]=== | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۱۶ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۵۸
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل فضایل اهل بیت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
فضایل اهل بیت دودمان پاک پیامبر اسلام و ائمه معصوم شیعه که از آنان با اهل بیت یاد می‌شود، سرچشمه و عصاره و مجموعۀ همۀ خوبی‌ها، ارزش‌ها، صفات برجسته و فضایل اخلاقی‌اند[۱].
مقدمه
- در خلقت و طینت، در روح و جان، در علم و اندیشه، در اخلاق، در معجزات و کرامات، در مقام و منزلتی که نزد خدا دارند، بر دیگران برتری دارند. چه آیات قرآن و چه روایات، فضایل و جایگاه آنان را برشمرده است و راویان و مؤلّفان بیشماری در طول چهارده قرن، به جمع و تدوین روایات و تألیف کتب دربارۀ آن پرداخته‌اند که این مختصر را مجال ذکر آنها نیست. در اینجا تنها به فهرست برخی از این فضایل و عناوین آنها اشاره می‌شود. طالبان به کتب مفصّلتر و منابع خاص مراجعه کنند: ائمه و اهل بیت عصمت، روح و نور و طینت متعالی دارند، تأییدشدۀ روح القدس‌اند، معصوم و مصون از خطا و گناه و اشتباه‌اند، از علم لدنی و قدرت و ولایت تکوینی برخوردارند، خازنان علم خدا، واسطه‌های فیض الهی، شفیع امت و حجت پروردگارند، از حال و اعمال پیروان خود خبر دارند، علم بلایا و منایا و اسم اعظم الهی در اختیارشان است، علم همۀ ملائکه و انبیا را دارند، به همۀ کتب انبیا آشنایند، همۀ زبان‌ها را می‌فهمند و می‌توانند به آنها تکلّم کنند، فرشتگان در خدمت آنهایند، نام‌هایشان بر عرش و کرسی و لوح و درهای بهشت نگاشته است، قدرت احیای مردگان و شفابخشی بیماران دارند، مودّتشان واجب و ولایتشان موجب قبولی اعمال و طاعت و محبتشان مایۀ ایمنی از عذاب دوزخ است، از حوادث گذشته و آینده و از زمان مرگ خویش و دیگران باخبرند، مقام شفاعت دارند، وجودشان مایۀ امنیت عالم وجود و امان برای مردم از عذاب الهی است، حوض کوثر و جواز عبور از صراط و ورود به بهشت در اختیار آنان است، نصرت و یاری آنان واجب است و بغض و نافرمانی آنان موجب عذاب خداست، بر پیامبران دیگر برتری دارند، عدل و همتای قرآنند، طهارت مولد دارند، در کودکی هم مثل بزرگی دانای علوم و خلیفۀ خدا در زمین‌اند، افضل خلایق، و اولو الأمر، ارکان هستی، پایه‌های حق، وارثان انبیا، راسخان در علم و دانا به دانش جفر و جامعه‌اند، در ایثار، تواضع، عفو، حلم، جود، عبادت، شجاعت، پارسایی و زهد، تقوا و خداترسی، ذکر خدا، صبر و رضا، علم و سیاست و تدبیر، از همه برترند و هیچ فضیلتی را نمی‌توان یافت و شناخت مگر آنکه در بالاترین درجه، آنرا دارایند و کتاب فضایلشان آن‌قدر عظیم است که نمی‌توان انگشت به دریا زد و آن را ورق زد.[۲] حضرت علی(ع) در نهج البلاغه در موارد متعدّدی از آل محمّد و اهل بیت و فضایل و مکانت علمی و شأن والای آنان سخن به میان آورده است.[۳] درخشندگی فضایل به حدّی است که غیر شیعه نیز دربارۀ امامان و اهل بیت پیامبر به تألیف پرداخته‌اند[۴][۵].
فضائل اهل بیت
- اهل بیت عصمت، فضایل بسیار دارند، آیه تطهیر، آیه مودت، سورۀ هل اتی و حدیث کساء دربارۀ آنان است و روایات فراوانی در کتب شیعه و سنّی در فضیلت آنان نقل شده است. اهل بیت، معیار شناخت حق و باطلند، در امور دین و دنیا، فقه و حدیث، تفسیر و اخلاق، سیاست و حکومت، باید به آنان رجوع کرد[۶]. حضرت علی(ع) اهل بیت را روشن کنندۀ مرزهای حق معرفی می‌‌کند و می‌‌فرماید: «پس به کجا می‌روید و کی بازگردانده شوید. دلیل‌ها برپاست و نشانه‌ها آشکار و علامت‌ها نصب شده. این گمراهی و حیرانی تا چند و حال آنکه خاندان پیامبرتان که زمام‌داران حق‌اند و اعلام دین و زبان راستین در میان شما هستند. آنان را حرمت دارید، همان‌گونه که قرآن را حرمت باید داشت و چون تشنه‌کامان که به آب می‌رسند از سرچشمه فیض ایشان سیراب شوید»[۷].[۸]
- بسیاری از آیات قرآن کریم به اهل بیت ارتباط می‌یابد؛ اعم از شأن نزول یا انطباق ـ که شمار آنها به صدها فقره می‌رسد[۹]. برخی از فضائلی که دربارۀ اهل بیت(ع) بیان شده است عبارتند از:
عصمت اهل بیت(ع)
ولایت و رهبری اهل بیت
راسخان در علم
مرجعیت دینی و علمی اهل بیت(ع)
برتری اهل بیت
وساطت و شفاعت اهل بیت(ع)
شرکت در مباهله و دعوت به دین حق
اطعام و ایثار
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۶۶.
- ↑ فضایل اهل بیت را از جمله در این منابع ملاحظه کنید: «بحار الأنوار» ، ج ۲۳ تا ۲۷، «اثبات الهداة» ، شیخ حر عامّلی، «مناقب» ابن شهر آشوب، «اصول کافی» کلینی ج ۱، «خصائص الائمه» سیّد رضی، «مدینة المعاجز» بحرانی، «نور الأبصار» شبلنجی، «ینابیع المودّة» قندوزی، «اهل البیت فی الکتاب و السنّه» ری شهری، «ارشاد» شیخ مفید و دهها کتاب معتبر دیگر. «زیارت جامعۀ کبیره» و «دعای ندبه» نیز گوشه‌هایی از مناقب و ویژگی‌های اهل بیت را بیان کرده است.
- ↑ در خطبه‌های ۲،۴،۹۳،۹7،۹۸،۱۴۴،۱۴۵،۱۴۸،۱5۴،۱۸۷،۲۰۰،۲۳۷(نقل از کتاب «امامت» ، حسن حسن‌زاده، ص ۱۵)
- ↑ ر. ک: «اهل البیت فی المکتبة العربیّه»، سیّد عبد العزیز طباطبایی، که ۸۵۶ کتاب از دانشمندان غیر شیعه را دربارۀ أئمه و اهل بیت معرفی کرده است
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۶۶.
- ↑ ر.ک. فرهنگ عاشورا، مدخل اهل بیت.
- ↑ «فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ وَ أَنَّی تُؤْفَکُونَ وَ الْأَعْلَامُ قَائِمَةٌ وَ الْآیَاتُ وَاضِحَةٌ وَ الْمَنَارُ مَنْصُوبَةٌ فَأَیْنَ یُتَاهُ بِکُمْ وَ کَیْفَ تَعْمَهُونَ وَ بَیْنَکُمْ عِتْرَةُ نَبِیِّکُمْ وَ هُمْ أَزِمَّةُ الْحَقِّ وَ أَعْلَامُ الدِّینِ وَ أَلْسِنَةُ الصِّدْقِ فَأَنْزِلُوهُمْ بِأَحْسَنِ مَنَازِلِ الْقُرْآنِ وَ رِدُوهُمْ وُرُودَ الْهِیمِ الْعِطَاش»؛ نهج البلاغه، خطبه ۸۷.
- ↑ ر.ک. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۱۵۵.
- ↑ ر.ک. یوسفیان، حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۷۶ - ۹۵.