خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یأتی: ص' به 'سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص')
خط ۴۲: خط ۴۲:
==خراسانی در فرهنگنامه آخرالزمان==
==خراسانی در فرهنگنامه آخرالزمان==
*"خراسانی" مردی است که در [[روایات]] [[آخرالزمان]] از [[قیام]] او یاد شده است. علاوه بر این که واژه "خراسانی" خصوصاً ذکر شده است، اما در برخی [[روایات]] از [[قیام]] مردی از منطقه [[خراسان]] یاد می‌‌شود که با لشکری فراوان [[قیام]] می‌‌نماید. بعضی از [[محدثین]] "خراسانی" را نامی خاص برای شخصی معین گرفته‌اند و بعضی آن را اسمی توصیفی برای خروج‌کننده‌ای از منطقه [[خراسان]] می‌‌دانند، یعنی می‌‌گویند امکان دارد نام این فرد قیام‌کننده "خراسانی" نباشد و حتی ممکن است اهل [[خراسان]] هم نباشد بلکه چون از آن [[ناحیه]] [[قیام]] خود را آغاز می‌‌کند به این صفت مشهور می‌‌شود.  
*"خراسانی" مردی است که در [[روایات]] [[آخرالزمان]] از [[قیام]] او یاد شده است. علاوه بر این که واژه "خراسانی" خصوصاً ذکر شده است، اما در برخی [[روایات]] از [[قیام]] مردی از منطقه [[خراسان]] یاد می‌‌شود که با لشکری فراوان [[قیام]] می‌‌نماید. بعضی از [[محدثین]] "خراسانی" را نامی خاص برای شخصی معین گرفته‌اند و بعضی آن را اسمی توصیفی برای خروج‌کننده‌ای از منطقه [[خراسان]] می‌‌دانند، یعنی می‌‌گویند امکان دارد نام این فرد قیام‌کننده "خراسانی" نباشد و حتی ممکن است اهل [[خراسان]] هم نباشد بلکه چون از آن [[ناحیه]] [[قیام]] خود را آغاز می‌‌کند به این صفت مشهور می‌‌شود.  
*[[امام باقر]]{{ع}} در [[حدیثی]] فرمود: به [[یقین]] بنی‌العباس [[پادشاهی]] کنند و پس از آن [[اختلاف]] در میانشان افتاده و آنان را متفرق می‌‌کند. آن‌گاه خراسانی و [[سفیانی]] [[قیام]] می‌‌کنند، این (خراسانی) از [[شرق]]، و آن ([[سفیانی]]) از [[غرب]] حرکت می‌‌کند و مانند اسب مسابقه خواهند تاخت تا این که در [[شهر]] [[کوفه]] به هم خواهند رسید و احدی از آنان (بنی‌العباس) را [[باقی]] نخواهند گذاشت. سپس [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: [[سفیانی]] و [[یمانی]] و خراسانی در یک سال و یک [[ماه]] و یک [[روز قیام]] خواهند نمود<ref>یأتی: ص ۱۹۴.</ref>.  
*[[امام باقر]]{{ع}} در [[حدیثی]] فرمود: به [[یقین]] بنی‌العباس [[پادشاهی]] کنند و پس از آن [[اختلاف]] در میانشان افتاده و آنان را متفرق می‌‌کند. آن‌گاه خراسانی و [[سفیانی]] [[قیام]] می‌‌کنند، این (خراسانی) از [[شرق]]، و آن ([[سفیانی]]) از [[غرب]] حرکت می‌‌کند و مانند اسب مسابقه خواهند تاخت تا این که در [[شهر]] [[کوفه]] به هم خواهند رسید و احدی از آنان (بنی‌العباس) را [[باقی]] نخواهند گذاشت. سپس [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: [[سفیانی]] و [[یمانی]] و خراسانی در یک سال و یک [[ماه]] و یک [[روز قیام]] خواهند نمود<ref>سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۱۹۴.</ref>.  
*[[امام صادق]]{{ع}} نیز در [[حدیثی]] فرمود: خراسانی و [[سفیانی]] و [[یمانی]] دقیقاً در یک سال و یک [[ماه]] و یک روز با هم [[قیام]] می‌‌نمایند، و در این میان [[یمانی]] از همه درست کارتر است زیرا به سوی [[حق]] [[دعوت]] می‌‌نمایند<ref>ارشاد مفید: ص ۳۳۹.</ref>. در [[حدیث]] دیگری [[امام باقر]]{{ع}} می‌‌فرماید: [[سفیانی]] و [[یمانی]] و خراسانی، هر سه در یک سال و یک [[ماه]] و یک [[روز قیام]] می‌‌کنند و چون مهره‌های دربند کشیده، پی در پی خواهند آمد و [[پریشانی]] و [[سختی]] از هر سو سربرمی‌‌آورد. وای به حال کسی که با آنان به [[مخالفت]] برخیزد. در میان این سه گروه، گروه [[یمانی]] از همه درست کارتر است، زیرا که [[پرچم]] او به [[حق]] برافراشته شده و [[مردم]] را به سوی [[صاحب شما]] (یعنی [[حضرت صاحب الامر]] [[مهدی]]{{ع}}) [[دعوت]] می‌‌نماید...<ref>بحار الأنوار: ج ۵۲، ص ۲۱۰ و ۲۳۲.</ref>.[[امام صادق]]{{ع}} پنج نشانه را از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] برشمردند که یکی از این نشانه [[قیام خراسانی]] می‌‌باشد<ref>غیبت نعمانی: ص ۲۵۷.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]] صفحه ۲۳۱-۲۳۲.</ref>.
*[[امام صادق]]{{ع}} نیز در [[حدیثی]] فرمود: خراسانی و [[سفیانی]] و [[یمانی]] دقیقاً در یک سال و یک [[ماه]] و یک روز با هم [[قیام]] می‌‌نمایند، و در این میان [[یمانی]] از همه درست کارتر است زیرا به سوی [[حق]] [[دعوت]] می‌‌نمایند<ref>ارشاد مفید: ص ۳۳۹.</ref>. در [[حدیث]] دیگری [[امام باقر]]{{ع}} می‌‌فرماید: [[سفیانی]] و [[یمانی]] و خراسانی، هر سه در یک سال و یک [[ماه]] و یک [[روز قیام]] می‌‌کنند و چون مهره‌های دربند کشیده، پی در پی خواهند آمد و [[پریشانی]] و [[سختی]] از هر سو سربرمی‌‌آورد. وای به حال کسی که با آنان به [[مخالفت]] برخیزد. در میان این سه گروه، گروه [[یمانی]] از همه درست کارتر است، زیرا که [[پرچم]] او به [[حق]] برافراشته شده و [[مردم]] را به سوی [[صاحب شما]] (یعنی [[حضرت صاحب الامر]] [[مهدی]]{{ع}}) [[دعوت]] می‌‌نماید...<ref>بحار الأنوار: ج ۵۲، ص ۲۱۰ و ۲۳۲.</ref>.[[امام صادق]]{{ع}} پنج نشانه را از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] برشمردند که یکی از این نشانه [[قیام خراسانی]] می‌‌باشد<ref>غیبت نعمانی: ص ۲۵۷.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]] صفحه ۲۳۱-۲۳۲.</ref>.


نسخهٔ ‏۱۲ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۵۱

آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

مقدمه

قیام به چه معناست؟

از مشهور ترین تعبیرها برای انقلاب جهانی حضرت مهدی(ع) «قیام» است. این واژه به معنای «ایستادن».[۵] و در اصطلاح عبارت از: نهضت جهانی حضرت مهدی(ع) در برابر ستمگران، برای برپایی قسط و عدل در سراسر کره زمین است[۶].

خراسانی کیست؟

در زبان عامه و منابع متأخر و آثار جدید، از قیام فردی به نام سید خراسانی نام برده می‌شود و مهم‌ترین نشانه‌های ظهور به شمار می‌رود. اولاً باید توجه داشت که عنوان سید برای خراسانی درست نیست و در دو سه روایتی که دربارۀ این نشانه وجود دارد، حرفی از سیادت وی یا علوی بودنش نیست[۷]

خراسانی در روایات

حدیث نخست، به امام صادق(ع) منسوب است که فرمود: "پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، سفیانی، خراسانی، نفْس زکیه و خَسْف در بیدا" [۸]. در سند این روایت، محمد رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند[۹]. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، ظهور امام زمان باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، گشایش شیعیان و فرج عمومی باشد نه خصوص فرج امام عصر؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای گشایش شیعه آمده است[۱۰]

حدیث دوم از امام باقر(ع) است: "بنی عباس حتماً به حکومت خواهند رسید و آن گاه که حاکم شوند، اختلاف پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود و خراسانی و سفیانی، خروج خواهند کرد. یکی از شرق و دیگری از غرب. آن دو به سرعت به کوفه می‌آیند و بنی عباس را نابود می‌کنند و کسی از آنان را باقی نمی‌گذارند"[۱۱]

این حدیث در جای دیگری ضمن خبری طولانی آمده و اضافه می‌کند که قیام سفیانی و یمانی و خراسانی، در یک روز خواهد بود. اما در سند آن، افراد مجهولی قرار دارند[۱۲] و نمی‌توان به آن اعتماد کرد. از نظر متن هم اشکالاتی در آن به چشم می‌خورد که عبارت‌اند از:

  1. در بخش اول حدیث، بر حکومت بنی عباس تصریح شده و بنی عباس قرن‌ها پیش از صفحۀ روزگار محو شده‌اند.
  2. سخن از بنی عباس و بنی امیه و پرچم‌های سیاه و ندای ابلیس به قتل مظلومانه که احتمالاً شعار بنی امیه دربارۀ عثمان است و کشتار فراوان از بنی امیه که در آغاز حکومت عباسیان اتفاق افتاد، همه و همه مربوط به عصر حضور ائمه و بخصوص دوران امام صادق(ع) است که انتساب مطالبی به ائمه(ع) رواج داشته است.
  3. این که خراسانی و یمانی و سفیانی در یک روز قیام کنند، با دیگر احادیث تناقض دارد و این سه حادثۀ مهم در یک روز اتفاق بیفتد، جای تأمل دارد.
  4. در هیچ حدیثی از این سه نفر سفیانی، یمانی و خراسانی در کنار هم یاد نشده، بخصوص که خراسانی در دو روایت بیشتر نیامده و به نظر می‌رسد که راوی یا راویان، در نام او به اشتباه افتاده باشند.
  5. با توجه به راویان واقفی این گزارش علی بن ابی حمزه و وهیب بن حفص احتمال جعل و سوء استفادۀ آنان از این متن با توجه به حوادث پدید آمده در دوران آنها بسیار جدی است[۱۳]

از مجموع کتب متأخر و معاصری که خراسانی یاد کرده‌اند، استفاده می‌شود که مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی احادیث مربوط به خراسان یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در احادیث علائم، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی از دو روایت نقل شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد که خراسانی، عنوانی است که از احادیث مربوط به خراسانی و مشرق زمین و مردی که همراه اهل خراسان قیام می‌کند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون احادیث، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند. شاهد، آن که در معجم احادیث المهدی که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود، مکرر از خراسانی نام برده شده؛ اما به احادیث ارجاع شده که نام از خراسانی و حتی مردی از خراسان در آنها نیست. مثلاً در فهرست این کتاب می‌خوانیم: «روایتی که می‌گوید آمدن خراسانی شعیب ۷۲ ماه پیش از ظهور مهدی است...» [۱۴]آن گاه به خبری از الفتن ابن حماد آدرس می‌دهد که می‌گوید: «تخرج رایة سواء لبنی العاس قم تخرج من خراسان اخری سوداء قلانسهم سود و قیابهم بیض علی مقدمتهم رجل یقال له شعیب بن صالح... یکون بین خروجه و ان یسلم الأمر للمهدی اثنان و سبعون شهراً» [۱۵][۱۶]

مورد دگیری که در معجم از او به خراسانی تعبیر شده [۱۷]، مردی از ماوراء النهر است: "یخرج من وراء النهر یقال له الحارث". [۱۸]در مجموع از این کتاب و کتاب عصر الظهور که در آن هم نام خراسانی زیاد آمده است استفاده می‌شود که نویسندۀ آن دو، صاحب پرچم‌های سیاه خراسان را همان خراسانی دانسته‌اند حال آن که احادیثی که به آنها استدلال شده، اولاً به صراحت نامی از خراسان نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن الفتن نعیم بن حماد است و بسیاری از این احادیث معصوم صادر نشده است [۱۹] [۲۰]

خراسانی در موعودنامه

خراسانی در فرهنگنامه مهدویت

خراسانی در فرهنگنامه آخرالزمان

پرسش مستقیم

  1. خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)  
  1. خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
    1. نام خراسانی چیست؟ (پرسش)
    2. لقب خراسانی چیست؟ (پرسش)
    3. نسب خراسانی چیست؟ (پرسش)
    4. آیا خروج خراسانی یا بیرون آمدن پرچم‌های سیاه از طرف خراسان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
  2. قیام خراسانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)

مدخل‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ↑ " خُرُوجُ‏ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِ‏ وَ السُّفْيَانِيِ‏ وَ الْيَمَانِيِ‏ فِي‏ سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي‏ شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي‏ يَوْمٍ‏ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ‏ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى‏ مِنْ‏ رَايَةِ الْيَمَانِيِ‏ يَهْدِي‏ إِلَى‏ الْحَقِ‏ ‏ ‏‏"، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۴۶
  2. ↑ نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۹
  3. ↑ ر. ک: نعمانی، الغیبة، ص ۲۸۹، ح ۶
  4. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۹۸ - ۱۹۹.
  5. ↑ لسان العرب، ج۵، ص۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج۳، ص۱۵۳۱.
  6. ↑ درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۰۲.
  7. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.
  8. ↑ الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱.
  9. ↑ رجال النجاشی: ج۲ ص۲۲۶ و ۲۱۶.
  10. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.
  11. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۵.
  12. ↑ احمد بن یوسف و یوسف بن کلیب.
  13. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۷.
  14. ↑ معجم أحادیث المهدی: ج۲ ص۵۰۳.
  15. ↑ پرچم سیاهی از بنی عباس آشکار می‌شود. سپس پرچم سیاه دیگری از خراسان بیرون می‌آید که صاحبان آن پرچم‌ها کلاه سیاه و لباس سفید بر تن دارند و جلودارشان مردی از بنی تمیم به نام شعیب بن صالح است. قیام او تا واگذاری حکومت به مهدی ۷۲ ماه طول می‌کشد؛ الفتن: ج۱ ص۱۸۸، معجم أحادیث المهدیريال ج۱ ص۳۹۷).
  16. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۷.
  17. ↑ معجم أحادیث المهدی، ج۲ ص۵۰۳: قد یکون الحارث المذکور فی بعض الروایات هو نفس الخراسانی.
  18. ↑ سنن ابی داود: ج۲ ص۳۱۱ ح۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی: ص۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱ ص۳۹۷.
  19. ↑ دربارۀ این احادیث: ر.ک: معجم أحادیث المهدی: ج۲ ص۵۰۳ و ۵۰۴. مقایسه کنید با ج۱ ص۳۷۴ و ۴۰۵؛ عصر الظهور: ص۲۳۸ و ۲۴۵.
  20. ↑ دانشنامهٔ امام مهدی: ج۷، ص۴۴۸.
  21. ↑ عصر ظهور، علی کورانی، ترجمه عباس جلالی، ص ۲۷۰.
  22. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۶.
  23. ↑ " خُرُوجُ‏ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِ‏ وَ السُّفْيَانِيِ‏ وَ الْيَمَانِيِ‏ فِي‏ سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي‏ شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي‏ يَوْمٍ‏ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ‏ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى‏ مِنْ‏ رَايَةِ الْيَمَانِيِ‏ يَهْدِي‏ إِلَى‏ الْحَقِ‏ ‏ ‏‏"، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۴۶
  24. ↑ نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۹
  25. ↑ ر. ک: نعمانی، الغیبة، ص ۲۸۹، ح ۶
  26. ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۹۸ - ۱۹۹.
  27. ↑ سید محمود موسوی دهسرخی، یأتی علی الناس زمان، ص ۱۹۴.
  28. ↑ ارشاد مفید: ص ۳۳۹.
  29. ↑ بحار الأنوار: ج ۵۲، ص ۲۱۰ و ۲۳۲.
  30. ↑ غیبت نعمانی: ص ۲۵۷.
  31. ↑ حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان صفحه ۲۳۱-۲۳۲.

پیوند به بیرون


آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=خراسانی&oldid=247668»