انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۲: خط ۲۲:
{|style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left"
{|style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left"
|-
|-
|[[پرونده:1368299.jpg|75px]]||[[پرونده:783993038.jpg|75px]]||[[پرونده:136863.JPG|75px]]||[[پرونده:13681242.jpeg|75px]]||[[پرونده:13681078.jpg|75px]]||[[پرونده:13681061.jpg|75px]]||[[پرونده:9030760879.jpg|75px]]||[[پرونده:4764567.jpg|70px]]
|[[پرونده:152015.jpg|75px]]||[[پرونده:1368299.jpg|75px]]||[[پرونده:783993038.jpg|75px]]||[[پرونده:136863.JPG|75px]]||[[پرونده:13681242.jpeg|75px]]|||[[پرونده:13681157.jpg|75px]]||[[پرونده:11431.jpg|75px]]||[[پرونده:13681078.jpg|75px]]||[[پرونده:13681061.jpg|75px]]||[[پرونده:9030760879.jpg|75px]]||[[پرونده:11155.jpg|70px]]||[[پرونده:4764567.jpg|70px]]||[[پرونده:1414.jpg|70px]]
|-
|-
|<sub>[[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی]]</sub>||<sub>[[قنبر علی صمدی|صمدی]]</sub>||<sub>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان]]</sub>||<sub>[[ابراهیم کوثری|کوثری]]</sub>||<sub>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای]]</sub>||<sub>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی]]</sub>||<sub>[[معصوم علی قنبری]]</sub>||<sub>پژوهشگران مسجد مقدس جمکران</sub>
|<sub>[[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی]]</sub>||<sub>[[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی]]</sub>||<sub>[[قنبر علی صمدی|صمدی]]</sub>||<sub>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان]]</sub>||<sub>[[ابراهیم کوثری|کوثری]]</sub>||<sub>[[محمد رسول آهنگران|آهنگران]]</sub>||<sub>[[محمد فاکر میبدی|فاکر میبدی]]</sub>||<sub>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای]]</sub>||<sub>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی]]</sub>||<sub>[[معصوم علی قنبری]]</sub>||<sub>[[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]</sub>||<sub>پژوهشگران مسجد مقدس جمکران</sub>||<sub>پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی</sub>
|-
|-
|}
|}
===[[انتظار فرج]] در معنای [[عام و خاص]]===
*[[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد که برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه [[ضعف]] و [[یأس]]، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و [[استوار]]، به [[وظایف دینی]] و [[اسلامی]] خود عمل نماید. از همین جهت است که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین [[اعمال]] به شمار آمده است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است<ref>ر.ک. [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص۷.</ref>.
*[[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد تا برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه [[ضعف]] و [[یأس]]، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و [[استوار]]، به [[وظایف دینی]] و [[اسلامی]] خود عمل نماید. بدین جهت که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین [[اعمال]] به شمار آمده است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>. البته با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ [[انتظار]] و [[وظایف]] [[منتظران واقعی]] سِرّ این همه [[فضیلت]] روشن خواهد شد. چه اینکه در [[نبوی]] [[شریف]] آمده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"}}<ref>طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، [[سید ثامر هاشم حبیب العمیدی|العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب]]، [[در انتظار ققنوس (کتاب)|در انتظار ققنوس]]، ص ۲۷۸.</ref> و شاید سِرّ این [[فضیلت]] بزرگ، [[سختی]] و مشقتی باشد که در [[انتظار واقعی]] نهفته است و الا صرف ادعای [[انتظار]] که مشکل و دشوار نیست<ref>ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲.</ref>.
*از مجموع [[روایات]] به دست می‌‌آید [[انتظار]] [[دولت حق]] بدین معناست که [[انسان]] باید مشتاق باشد تا در رکاب [[حضرت]]، او را [[یاری]] نماید و به آنچه خواست [[خدا]] و [[امام زمان]]{{ع}} هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و [[پست]] خود برسد. [[انتظار]] [[دولت حق]] با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون [[منتَظَر]] در این [[انتظار]]، مولایمان [[امام زمان]]{{ع}} می‌‌باشد که او [[حجت]] [[حق]] و واسطۀ [[فیض]] و [[هدایت]] کنندۀ [[جامعه]] است. بی‌تردید این [[انتظار]] از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط [[مخلصان]] به آن نائل می‌‌شوند و بدون [[پرهیزکاری]] و عمل به دستورهای [[دینی]] امکان‌پذیر نیست<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>.
===[[فضائل]] [[انتظار]]===
*بر اساس [[روایات]] به برخی از فضایلی اشاره می‌‌شود که برای [[منتظران]] [[بقیة الله الأعظم]]{{ع}} بیان شده است:
====[[انتظار]]، در زمرۀ [[عبادات]] و [[برترین]] [[عبادت]] ها====
*[[عبادت]] و [[بندگی]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: در [[روایات]] بسیاری [[انتظار فرج]] را [[عبادت]] می‌داند. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در [[انتظار]] را مطرح کرده‌اند<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. [[قرآن]] و [[اهل بیت]]{{ع}}، به ما می‌آموزند [[هدف]] از [[آفرینش]]، [[بندگی]] [[خداوند]] است<ref>سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.</ref>. و [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} یکی از نمودهای این [[بندگی]] را [[انتظار]] [[گشایش]] دانسته است<ref>«انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن،  امالی، ص ۴۰۵.</ref>: {{متن حدیث|"انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref> و [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>: «بدانید کسی که [[منتظر]] [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} باشد، [[پاداش]] کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام [[عبادت]] بیدار، و روزها [[روزه‌دار]] باشد».<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>
====[[برترین]] [[عبادت]]====
*برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر [[برتری]] دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید [[آموزه‌های دینی]] است، از [[پاداش]] افزون تری نیز برخوردار است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} می‌‌فرماید<ref>«برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲؛ [[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]، ص ۸۷ و ۸۸.</ref>
====[[انتظار]]، [[برترین]] [[اعمال]]====
*[[برترین]] [[کارها]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: گاهی [[انتظار]] [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} معرفی می‌شود<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>:
#[[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۴۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]، ص ۸۷ و ۸۸.</ref>
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>
#[[امام جواد]]{{ع}} فرمودند<ref>{{متن حدیث|"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."}}؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.</ref>: «[[برترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] ([[مهدی موعود]]{{ع}}) است».<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰.</ref> و... <ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۷؛ [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]''' و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]، ص؟؟؟.</ref>.
====[[انتظار]]، [[برترین]] [[جهاد]]====
*[[برترین]] [[جهاد]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: درباره [[اهمیت انتظار]] [[فرج]] ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است که [[انتظار]] را نه فقط [[عبادت]] که "[[برترین]] [[جهاد]]" دانسته است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>:
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>
#[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] (صلی [[الله]] علیه و آله و سلم) [[شهید]] شده باشد».<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۴۳؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲.</ref>
#[[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر،  بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>: {{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"}}<ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸.</ref> و... <ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸.</ref>.
===سایر [[فضایل]] [[انتظار فرج]] از [[کلام]] [[معصومان]]{{ع}}===
*در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد{{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} به دست می‌آید [[انتظار ظهور]] نه فقط راه رسیدن به جامعۀ [[موعود]] است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا نه<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} ـ آنگاه که [[دین]] مورد [[خشنودی]] [[خداوند]] را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری می‌فرماید<ref>«... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.</ref>: {{متن حدیث|"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref> چنانکه [[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.</ref>: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]]، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۵.</ref>


==پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه==
==پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه==
۷۳٬۳۸۶

ویرایش