خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==ویژگی‌های شخصیتی خراسانی== | ==ویژگی‌های شخصیتی خراسانی== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{وسط‌چین}}'''[[خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)|خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟]]'''{{پایان}} | |||
|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[مهدویت (پرسش)|(پرسمان نشانه‌های ظهور)]]</small>| تراز = راست| عرض = ۱۰۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه=#F8FBF9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}} | |||
*در منابع اولیه [[حدیث]] [[شیعه]] مانند [[الغیبة ۱ (کتاب)|غیبت]] [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]]، [[الغیبة ۲ (کتاب)|غیبت]] [[محمد بن حسن طوسی|طوسی]] و [[ارشاد]] [[شیخ مفید]]، روایاتی در خصوص خراسانی وارد شده، که احتمال دارد ایشان را [[یاور]] خراسانیان و یا [[رهبر]] اهالی [[خراسان]] و یا فرماندۀ [[لشکر]] [[خراسان]] دانست. مجموعه قرائن موجود پیرامون شخصیت او دلالت دارد که وی همزمان با [[خروج سفیانی]] و [[یمانی]] ظاهر می‌شود و نیروهای خود را به سوی [[عراق]] اعزام می‌دارد.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵ ، ج ۲، ص ۲۵۹، [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ نویسندگان آفتاب مهر، ج ۱ ص ۲۱۷ ـ ۲۱۸</ref> از جملۀ این [[روایات]]:<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبة طوسی، ص ۲۷۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ج ۵۲، ص ۴۶۷: «پرچم‌های سیاهی که ازخراسان در میآید در کوفه فرو میآید، هنگامی که مهدی علیه السلام ظهور کند، این پرچم‌ها برای بیعت به حضور او گسیل می‌شود»</ref> {{متن حدیث|"تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُّ بُعِثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ"}}<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷</ref> برخی از این شخصیت با عنوان [[سید خراسانی]] نام برده و او را از ذریۀ [[امام مجتبی]] یا [[امام حسین]] {{عم}} دانسته‌اند و صفات جسمانی او را هم بیان کرده‌اند که صورتی [[نورانی]] و خالی بر گونه راست یا دست راست دارد.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۹۴ـ ۲۹۷</ref> ولی چنانچه گذشت در منابع اولیه تنها تعبیر خراسانی مطرح شده و اشاره‌ای به سیادت یا [[هاشمی بودن]] او نشده است،<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷</ref> و یا گفته شده، خراسانی آخرین [[حاکم]] در [[ایران]] [[پیش از ظهور]] یا معاصر با آخرین فرمانرواست.<ref>ر.ک. [[علی کورانی|کورانی| علی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۲۷۰</ref> برخی هم او را مردی از [[بنی تمیم]] دانسته‌اند<ref>نعمانی، الغیبة، ص ؟؟؟</ref>.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷</ref> عنوان خراسانی به معنای اهل [[خراسان]] فعلی بودن نیست زیرا در صدر [[اسلام]] به [[مشرق]] [[زمین]] [[خراسان]] اطلاق می‌شده است، که شامل [[ایران]] و سایر مناطق [[اسلامی]] متصل به آن، که در گذشته جزء شوروی سابق بودند، می‌شده است، بر این اساس شخص خراسانی اهل هر منطقه‌ایی از این محدوده باشد، نسبت خراسانی به او صحیح است.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۱۷۰، ۱۸۰، ۳۲۰ و ۳۲۲</ref> | *در منابع اولیه [[حدیث]] [[شیعه]] مانند [[الغیبة ۱ (کتاب)|غیبت]] [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]]، [[الغیبة ۲ (کتاب)|غیبت]] [[محمد بن حسن طوسی|طوسی]] و [[ارشاد]] [[شیخ مفید]]، روایاتی در خصوص خراسانی وارد شده، که احتمال دارد ایشان را [[یاور]] خراسانیان و یا [[رهبر]] اهالی [[خراسان]] و یا فرماندۀ [[لشکر]] [[خراسان]] دانست. مجموعه قرائن موجود پیرامون شخصیت او دلالت دارد که وی همزمان با [[خروج سفیانی]] و [[یمانی]] ظاهر می‌شود و نیروهای خود را به سوی [[عراق]] اعزام می‌دارد.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵ ، ج ۲، ص ۲۵۹، [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ نویسندگان آفتاب مهر، ج ۱ ص ۲۱۷ ـ ۲۱۸</ref> از جملۀ این [[روایات]]:<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبة طوسی، ص ۲۷۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ج ۵۲، ص ۴۶۷: «پرچم‌های سیاهی که ازخراسان در میآید در کوفه فرو میآید، هنگامی که مهدی علیه السلام ظهور کند، این پرچم‌ها برای بیعت به حضور او گسیل می‌شود»</ref> {{متن حدیث|"تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُّ بُعِثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ"}}<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷</ref> برخی از این شخصیت با عنوان [[سید خراسانی]] نام برده و او را از ذریۀ [[امام مجتبی]] یا [[امام حسین]] {{عم}} دانسته‌اند و صفات جسمانی او را هم بیان کرده‌اند که صورتی [[نورانی]] و خالی بر گونه راست یا دست راست دارد.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ [[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۲۹۴ـ ۲۹۷</ref> ولی چنانچه گذشت در منابع اولیه تنها تعبیر خراسانی مطرح شده و اشاره‌ای به سیادت یا [[هاشمی بودن]] او نشده است،<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷</ref> و یا گفته شده، خراسانی آخرین [[حاکم]] در [[ایران]] [[پیش از ظهور]] یا معاصر با آخرین فرمانرواست.<ref>ر.ک. [[علی کورانی|کورانی| علی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۲۷۰</ref> برخی هم او را مردی از [[بنی تمیم]] دانسته‌اند<ref>نعمانی، الغیبة، ص ؟؟؟</ref>.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷</ref> عنوان خراسانی به معنای اهل [[خراسان]] فعلی بودن نیست زیرا در صدر [[اسلام]] به [[مشرق]] [[زمین]] [[خراسان]] اطلاق می‌شده است، که شامل [[ایران]] و سایر مناطق [[اسلامی]] متصل به آن، که در گذشته جزء شوروی سابق بودند، می‌شده است، بر این اساس شخص خراسانی اهل هر منطقه‌ایی از این محدوده باشد، نسبت خراسانی به او صحیح است.<ref>ر.ک. [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ [[سید اسدالله هاشمی شهیدی|هاشمی شهیدی، سید اسدالله]]، [[زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۱۷۰، ۱۸۰، ۳۲۰ و ۳۲۲</ref> | ||
===نقد [[روایات]] دربارۀ خراسانی=== | |||
*باید توجه داشت، از مجموع کتب متأخر و معاصری که از [[خراسان]] یاد کرده‌اند، استفاده می‌شود، مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در [[احادیث]] [[علائم]]، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی دو [[روایت]] [[نقل]] شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد خراسانی، عنوانی است که از [[احادیث]] مربوط به [[خراسان]] و مشرق [[زمین]] و مردی که همراه اهل [[خراسان]] [[قیام]] می‌کند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون [[احادیث]]، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند.<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸</ref> [[شاهد]]، آنکه در کتاب "معجم [[احادیث]] المهدی" ـ که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود ـ مکرر از خراسانی نام برده شده؛ اما به احادیثی ارجاع شده که نامی از خراسانی و حتی مردی از [[خراسان]] در آنها نیست. مثلًا در فهرست این کتاب می‌خوانیم: "روایتی که می‌گوید آمدن خراسانی و [[شعیب]] ۷۲ [[ماه]] [[پیش از ظهور]] [[مهدی]] است<ref>معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳</ref> آنگاه به خبری از کتاب [[الفتن]] [[نعیم بن حماد]] آدرس می‌دهد که می‌گوید: {{متن حدیث|"تَخْرُجُ رَایَةً سَوْدَاءُ لِبَنِی الْعَبَّاسِ، ثُمَّ تَخْرُجُ مِنَ خُرَاسَانَ أُخْرَی سَوْدَاءَ، قلانسهم سُودُ، وَ ثِیَابِهِمْ بَیْضَ، عَلَی مقدّمتهم رَجُلُ یُقَالُ لَهُ: شُعَیْبُ بْنِ صَالِحٍ... یَکُونُ بَیْنَ خُرُوجُهُ وَ بَیْنَ أَنْ یُسَلِّمَ الْأَمْرِ لِلْمَهْدِیِّ اثْنَانِ وَ سَبْعُونَ شَهْراً"}}<ref>الفتن، ج ۱، ص ۱۸۸، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۷</ref> مورد دیگری که در معجم از او به خراسانی تعبیر شده،<ref>معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳: {{متن حدیث|"قَدْ یَکُونُ الْحَارِثِ الْمَذْکُورِ فِی بَعْضِ الرِّوَایَاتِ هُوَ نَفْسِ الْخُرَاسَانِیِّ"}}</ref> مردی از [[ماوراء النهر]] است: «یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وَرَاءِ النَّهَرِ یُقَالُ لَهُ الْحَارِثُ»<ref>سنن ابی داود، ج ۲، ص ۳۱۱، ح ۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی، ص ۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۶</ref> در مجموع از این کتاب و کتاب عصر الظهور ـ که در آن هم نام خراسانی زیاد آمده است ـ استفاده می‌شود نویسندۀ آن دو، [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه خراسان]] را همان خراسانی دانسته‌اند حال آنکه احادیثی که به آنها [[استدلال]] شده، اولًا به صراحت نامی از [[خراسان]] نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن [[الفتن]] [[نعیم بن حماد]] است و بسیاری از این [[احادیث]] از [[معصوم]] صادر نشده است.<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸</ref> یعنی آنچه در [[روایات]] وجود دارد سخن از [[خراسان]] و پرچم‌های سیاهی است که از آن منطقه میآید و این موضوع هم تنها در دو روایتی وجود دارد که [[سند]] هر دو [[روایت]] ضعیف است.<ref>ر.ک. [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور]]، ص ۲۱۸ ـ ۲۱۹</ref> | |||
== | ==شهرت [[قیام خراسانی]]== | ||
* | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{وسط‌چین}}'''[[آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)|آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟]]'''{{پایان}} | ||
|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[مهدویت (پرسش)|(پرسمان نشانه‌های ظهور)]]</small>| تراز = راست| عرض = ۱۰۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه=#F8FBF9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}} | |||
*در زبان [[عامه]] و منابع متأخر و [[جدید]] از [[قیام]] [[سید خراسانی]] نام برده شده و از مهمترین [[نشانه‌های ظهور]] به شمار می‌رود<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص:۴۴۵</ref>. چنین نامی در منابع معتبر چندان یافت نمی‌شود و آنچه هست سخن از [[خراسان]] و پرچم‌های سیاهی است که از آن منطقه میآید. از مجموع کتاب‌های متأخر که از [[خراسانی]] یاد کرده‌اند استفاده می‌شود که عنوان [[خراسانی]] برداشت مؤلفان آن کتب از برخی [[روایات]] مربوط به [[خراسان]] است و گرنه در [[روایات]] [[نشانه‌های ظهور]] چنین شهرتی وجود ندارد<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص:۴۴۷</ref>. | |||
===[[روایات]] دربارۀ [[خراسانی]]=== | |||
*چندین [[روایت]] دربارۀ [[خراسانی]] وارد شده است که از لحاظ سندی دارای اشکال هستند | |||
#[[روایت]] اول: [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: «[[بنی عباس]] حتما به [[حکومت]] خواهند رسید و آنگاه که [[حاکم]] شوند، [[اختلاف]] پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود، [[خراسانی]] و [[سفیانی]] [[خروج]] خواهند کرد. یکی از [[شرق]] و دیگری از [[غرب]]، آن دو به سرعت سوی [[کوفه]] می‌آیند و [[بنی عباس]] را نابود می‌کنند و احدی از آنان را [[باقی]] نمی‌گذارند».<ref>{{متن حدیث|"عن ابی جعفر {{ع}}: لَا بُدَّ انَّ یملک بَنُو الْعَبَّاسِ فاذا ملکوا وَ اخْتَلَفُوا وَ تَشَتُّتَ أَمَرَهُمْ خَرَجَ علیهم الخراسانی وَ السفیانی هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنِ الْمَغْرِبِ یستبقان الی الکوفة کفرسی رِهَانَ هَذَا مِنْ هیهنا وَ هَذَا مِنْ هیهنا حتی یکون هلاکهم علی ایدیهما أَمَّا أَنَّهُمَا لَا یبقون مِنْهُمْ أَحَداً أَبَداً"}} نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۷، باب ۱۴، ح ۱۸.</ref> [[سند]] این [[روایت]] به جهت وجود افراد مجهول قابل [[اعتماد]] نیست. علاوه بر اینکه در سایر کتب با [[اختلاف]] در متن و [[سند]] ذکر شده است علاوه بر اینکه سخن [[بنی عباس]] در آن جای تأمل دارد<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص:۴۴۷؛ [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]؛ [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور]]، ص ۲۱۸، ۲۱۹</ref>. | |||
#[[روایت]] دوم: به [[امام صادق]]{{ع}} منسوب است که فرمود: «پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، [[سفیانی]]، [[خراسانی]]، نفْس [[زکیه]] و خَسْف در [[بیدا]]»<ref>ر.ک. الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱</ref> در [[سند]] این [[روایت]]، [[محمد رازی]] و [[ابو سمینه]] وجود دارند که تضعیف شده‌اند<ref>ر.ک. رجال النجاشی، ج ۲ ص ۲۱۶ و ۲۲۶</ref>. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، [[ظهور امام زمان]] باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، [[گشایش]] [[شیعیان]] و [[فرج عمومی]] باشد نه خصوص [[فرج]] [[امام عصر]]؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای [[گشایش]] [[شیعه]] آمده است<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص:۴۴۵</ref>. | |||
*البته در مقابل، برخی معتقدند: اگرچه تصریح به حتمی بودن [[قیام خراسانی]] نشده ولی [[روایات]] مربوط به آن زیاد است<ref>ر.ک. [[محمد جواد خراسانی|خراسانی، محمد جواد]]، [[مهدی منتظر ۱ (کتاب)|مهدی منتظر]]، ص۲۰۵-۲۱۰</ref>، مانند: | |||
#از [[امام باقر]] و [[امام صادق]] ({{ع}}) [[نقل]] شده است که فرمودند: "[[خروج]] این سه در یک روز و یک [[ماه]] و یک سال خواهد بود"<ref>ر.ک. الزام الناصب، ج ۲، ۱۴۷؛ غیبت طوسی، ص ۴۴۶، ح ۴۴۳: {{متن حدیث|"خُرُوجُ السُّفْیَانِیِّ وَ الْیَمَانِیِّ وَ الْخُرَاسَانِیِ فِی سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِی شَهْرٍ وَاحِدٍ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ"}}</ref> | |||
# [[امیرالمؤمنین]] فرمودند: "[[یمانی]] و [[خراسانی]] مانند دو اسب مسابقه بر یکدیگر [[سبقت]] گیرند، تا در [[کوفه]] با [[لشکر سفیانی]] بتازند و بر وی [[ظفر]] یابند"<ref>ر.ک. مختصر بصائر الدرجات، ص ۲۰۰: {{متن حدیث|"یخرج علیهم الخراسانی، هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِبِ، یستبقان إلی الکوفة کفرسی رِهَانَ، هَذَا مِنْ هُنَا، وَ هَذَا مِنْ هُنَا، حتی یکون هلاک بنی فُلَانٍ علی أیدیهما"}}</ref> | |||
#در [[روایت]] دیگر از [[امام باقر]] {{ع}} آمده است<ref>{{متن حدیث|"إِذَا اخْتَلَفَ بَنُو فُلَانٍ فیما بینهم، فَعِنْدَ ذلک الْفَرْجِ. وَ لیس فرجکم إِلَّا فی اخْتِلَافِهِمْ. فَإِذَا کان فَتَوَقَّعُوا الصیحة فی شَهْرِ رَمَضَانَ. وَ إِذَا کان ذلک طَمِعَ النَّاسُ فیهم، وَ اخْتَلَفَتِ الکلمة وَ کان خُرُوجِ السفیانی، وَ یتشتت أَمْرُهُمْ، وَ یخرج علیهم الخراسانی، هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِبِ، یستبقان إلی الکوفة کفرسی رِهَانَ، هَذَا مِنْ هُنَا، وَ هَذَا مِنْ هُنَا، حتی یکون هلاک بنی فُلَانٍ علی أیدیهما... أَمَّا إِنَّهُمَا لَا یبقیان أَحَداً"}}؛ غیبت نعمانی، ص ۱۳۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۱؛ الامام المهدی، ص ۲۲۳؛ المهدی، ص ۱۹۶؛ بشارة الاسلام، ص ۹۲.</ref>: «چون [[اولاد]] فلانی دچار [[اختلاف]] شدند، [[فرج]] نزدیک است. [[فرج]] شما بستگی به [[اختلاف]] آنها دارد. چون نشانه‌های [[اختلاف]] ظاهر شد [[منتظر]] [[ندای آسمانی]] در [[ماه رمضان]] باشید. چون ندا شنیده شد [[مردم]] بر آنها [[جری]] می‌شوند و [[سفیانی]] [[خروج]] می‌کند و کارشان پراکنده می‌شود و [[خراسانی]] بر علیه آنها [[خروج]] می‌کند، [[خراسانی]] از [[مشرق]] و [[سفیانی]] از [[مغرب]] به سوی [[کوفه]] می‌تازند و هر دو چون دو اسب مسابقه به دنبال یکدیگر وارد [[کوفه]] می‌شوند، [[اولاد]] فلانی به دست آنها نابود می‌شوند [[سپاهیان]] [[سفیانی]] و [[خراسانی]] احدی را از آنها زنده نمی‌گذارند»<ref>ر.ک. [[کامل سلیمان|کامل سلیمان]]، [[روزگار رهایی ج۱ (کتاب)|روزگار رهایی]]، ج۲، ص ۷۶۲-۷۷۲</ref> | |||
*ماهیت و چگونگی [[قیام خراسانی]] در [[روایات]] به صورت شفاف بیان نشده است؛ همچنین درباره شخصیتی که [[رهبری]] این [[قیام]] را بر عهده دارد، اطلاعات دقیقی وجود ندارد<ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[اصحاب و یاران مهدی (مقاله)|اصحاب و یاران مهدی]]، ص ۱۴۶</ref>. بر این اساس به‌طور قطع از [[اخبار]] استفاده نمی‌شود که رایتی بالخصوص از [[خراسان]] معهود فعلی [[قیام]] کند، بلکه آنچه استفاده می‌شود آن است که [[خراسان]] فعلی محل برافراشته شدن پرچم‌های شرقی و اجتماع آنهاست<ref>ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص۲۰۵-۲۱۰</ref>. | |||
==پرسش مستقیم== | ==پرسش مستقیم== | ||
# [[خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)]] | # [[خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)]] | ||
#[[خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)]] | |||
{{پرسمان قیام خراسانی}} | {{پرسمان قیام خراسانی}} | ||
نسخهٔ ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۱۶
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
در روایات این چنین آمده است که هم زمان با خروج سفیانی و قیام یمانی، خراسانی هم قیام می‌کند و پرچم‌های سیاه از سمت خراسان به سوی کوفه حرکت کرده و در زمان ظهور با حضرت مهدی(ع) بیعت می‌کنند. عده‌ای از این روایات عنوان خراسانی را برداشت کرده‌اند که در مقابل عده‌ای دیگر این عنوان را رد کرده و برخی از آن روایات را ضعیف دانسته‌اند.
ویژگی‌های شخصیتی خراسانی
- در منابع اولیه حدیث شیعه مانند غیبت نعمانی، غیبت طوسی و ارشاد شیخ مفید، روایاتی در خصوص خراسانی وارد شده، که احتمال دارد ایشان را یاور خراسانیان و یا رهبر اهالی خراسان و یا فرماندۀ لشکر خراسان دانست. مجموعه قرائن موجود پیرامون شخصیت او دلالت دارد که وی همزمان با خروج سفیانی و یمانی ظاهر می‌شود و نیروهای خود را به سوی عراق اعزام می‌دارد.[۱] از جملۀ این روایات:[۲] «"تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي تَخْرُجُ مِنْ خُرَاسَانَ إِلَى الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُّ بُعِثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَةِ"»[۳] برخی از این شخصیت با عنوان سید خراسانی نام برده و او را از ذریۀ امام مجتبی یا امام حسین (ع) دانسته‌اند و صفات جسمانی او را هم بیان کرده‌اند که صورتی نورانی و خالی بر گونه راست یا دست راست دارد.[۴] ولی چنانچه گذشت در منابع اولیه تنها تعبیر خراسانی مطرح شده و اشاره‌ای به سیادت یا هاشمی بودن او نشده است،[۵] و یا گفته شده، خراسانی آخرین حاکم در ایران پیش از ظهور یا معاصر با آخرین فرمانرواست.[۶] برخی هم او را مردی از بنی تمیم دانسته‌اند[۷].[۸] عنوان خراسانی به معنای اهل خراسان فعلی بودن نیست زیرا در صدر اسلام به مشرق زمین خراسان اطلاق می‌شده است، که شامل ایران و سایر مناطق اسلامی متصل به آن، که در گذشته جزء شوروی سابق بودند، می‌شده است، بر این اساس شخص خراسانی اهل هر منطقه‌ایی از این محدوده باشد، نسبت خراسانی به او صحیح است.[۹]
نقد روایات دربارۀ خراسانی
- باید توجه داشت، از مجموع کتب متأخر و معاصری که از خراسان یاد کرده‌اند، استفاده می‌شود، مؤلفان آنها چنین عنوان و نشانه‌ای را از برخی احادیث مربوط به خراسان یا غیر آن برداشت کرده و آن را رواج داده‌اند وگرنه در احادیث علائم، چنین شهرتی وجود ندارد و یکی دو روایت نقل شده هم برای استناد به آن کافی نیست. به نظر می‌رسد خراسانی، عنوانی است که از احادیث مربوط به خراسان و مشرق زمین و مردی که همراه اهل خراسان قیام می‌کند، انتزاع شده و در واقع، متأخران با استفاده از مضمون احادیث، چنین عنوانی را پدید آورده‌اند.[۱۰] شاهد، آنکه در کتاب "معجم احادیث المهدی" ـ که منبعی برای کتب معاصر به شمار می‌رود ـ مکرر از خراسانی نام برده شده؛ اما به احادیثی ارجاع شده که نامی از خراسانی و حتی مردی از خراسان در آنها نیست. مثلًا در فهرست این کتاب می‌خوانیم: "روایتی که می‌گوید آمدن خراسانی و شعیب ۷۲ ماه پیش از ظهور مهدی است[۱۱] آنگاه به خبری از کتاب الفتن نعیم بن حماد آدرس می‌دهد که می‌گوید: «"تَخْرُجُ رَایَةً سَوْدَاءُ لِبَنِی الْعَبَّاسِ، ثُمَّ تَخْرُجُ مِنَ خُرَاسَانَ أُخْرَی سَوْدَاءَ، قلانسهم سُودُ، وَ ثِیَابِهِمْ بَیْضَ، عَلَی مقدّمتهم رَجُلُ یُقَالُ لَهُ: شُعَیْبُ بْنِ صَالِحٍ... یَکُونُ بَیْنَ خُرُوجُهُ وَ بَیْنَ أَنْ یُسَلِّمَ الْأَمْرِ لِلْمَهْدِیِّ اثْنَانِ وَ سَبْعُونَ شَهْراً"»[۱۲] مورد دیگری که در معجم از او به خراسانی تعبیر شده،[۱۳] مردی از ماوراء النهر است: «یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وَرَاءِ النَّهَرِ یُقَالُ لَهُ الْحَارِثُ»[۱۴] در مجموع از این کتاب و کتاب عصر الظهور ـ که در آن هم نام خراسانی زیاد آمده است ـ استفاده می‌شود نویسندۀ آن دو، صاحب پرچم‌های سیاه خراسان را همان خراسانی دانسته‌اند حال آنکه احادیثی که به آنها استدلال شده، اولًا به صراحت نامی از خراسان نبرده و ثانیاً قابل قبول نیست؛ زیرا منبع آن الفتن نعیم بن حماد است و بسیاری از این احادیث از معصوم صادر نشده است.[۱۵] یعنی آنچه در روایات وجود دارد سخن از خراسان و پرچم‌های سیاهی است که از آن منطقه میآید و این موضوع هم تنها در دو روایتی وجود دارد که سند هر دو روایت ضعیف است.[۱۶]
شهرت قیام خراسانی
- در زبان عامه و منابع متأخر و جدید از قیام سید خراسانی نام برده شده و از مهمترین نشانه‌های ظهور به شمار می‌رود[۱۷]. چنین نامی در منابع معتبر چندان یافت نمی‌شود و آنچه هست سخن از خراسان و پرچم‌های سیاهی است که از آن منطقه میآید. از مجموع کتاب‌های متأخر که از خراسانی یاد کرده‌اند استفاده می‌شود که عنوان خراسانی برداشت مؤلفان آن کتب از برخی روایات مربوط به خراسان است و گرنه در روایات نشانه‌های ظهور چنین شهرتی وجود ندارد[۱۸].
روایات دربارۀ خراسانی
- روایت اول: امام باقر (ع) فرمودند: «بنی عباس حتما به حکومت خواهند رسید و آنگاه که حاکم شوند، اختلاف پیدا کنند و پراکندگی میان آنان ایجاد شود، خراسانی و سفیانی خروج خواهند کرد. یکی از شرق و دیگری از غرب، آن دو به سرعت سوی کوفه می‌آیند و بنی عباس را نابود می‌کنند و احدی از آنان را باقی نمی‌گذارند».[۱۹] سند این روایت به جهت وجود افراد مجهول قابل اعتماد نیست. علاوه بر اینکه در سایر کتب با اختلاف در متن و سند ذکر شده است علاوه بر اینکه سخن بنی عباس در آن جای تأمل دارد[۲۰].
- روایت دوم: به امام صادق(ع) منسوب است که فرمود: «پیش از این امر، پنج علامت وجود دارد: ندا، سفیانی، خراسانی، نفْس زکیه و خَسْف در بیدا»[۲۱] در سند این روایت، محمد رازی و ابو سمینه وجود دارند که تضعیف شده‌اند[۲۲]. به علاوه قطعی نیست که مراد از "این امر"، ظهور امام زمان باشد؛ بلکه ممکن است مراد ایشان، گشایش شیعیان و فرج عمومی باشد نه خصوص فرج امام عصر؛ کما این که در بیان آن بزرگواران، فَرَج، به معنای گشایش شیعه آمده است[۲۳].
- البته در مقابل، برخی معتقدند: اگرچه تصریح به حتمی بودن قیام خراسانی نشده ولی روایات مربوط به آن زیاد است[۲۴]، مانند:
- از امام باقر و امام صادق ((ع)) نقل شده است که فرمودند: "خروج این سه در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود"[۲۵]
- امیرالمؤمنین فرمودند: "یمانی و خراسانی مانند دو اسب مسابقه بر یکدیگر سبقت گیرند، تا در کوفه با لشکر سفیانی بتازند و بر وی ظفر یابند"[۲۶]
- در روایت دیگر از امام باقر (ع) آمده است[۲۷]: «چون اولاد فلانی دچار اختلاف شدند، فرج نزدیک است. فرج شما بستگی به اختلاف آنها دارد. چون نشانه‌های اختلاف ظاهر شد منتظر ندای آسمانی در ماه رمضان باشید. چون ندا شنیده شد مردم بر آنها جری می‌شوند و سفیانی خروج می‌کند و کارشان پراکنده می‌شود و خراسانی بر علیه آنها خروج می‌کند، خراسانی از مشرق و سفیانی از مغرب به سوی کوفه می‌تازند و هر دو چون دو اسب مسابقه به دنبال یکدیگر وارد کوفه می‌شوند، اولاد فلانی به دست آنها نابود می‌شوند سپاهیان سفیانی و خراسانی احدی را از آنها زنده نمی‌گذارند»[۲۸]
- ماهیت و چگونگی قیام خراسانی در روایات به صورت شفاف بیان نشده است؛ همچنین درباره شخصیتی که رهبری این قیام را بر عهده دارد، اطلاعات دقیقی وجود ندارد[۲۹]. بر این اساس به‌طور قطع از اخبار استفاده نمی‌شود که رایتی بالخصوص از خراسان معهود فعلی قیام کند، بلکه آنچه استفاده می‌شود آن است که خراسان فعلی محل برافراشته شدن پرچم‌های شرقی و اجتماع آنهاست[۳۰].
پرسش مستقیم
- خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
- خراسانی که قیامش از نشانه‌های غیرحتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
مدخل‌های وابسته
جستارهای وابسته
- آخر الزمان
- آدینه (جمعه)
- آستانه عسکریین
- آستانه قیامت
- آفتاب پشت ابر (خورشید پشت ابر)
- آینده پژوهی
- آیین جدید دین در عصر ظهور
- اَبدال
- ابوالادیان
- ابوصالح
- ابوالقاسم (امام مهدی)
- اثناعشریه
- احمد (امام مهدی)
- احمد بن اسحاق قمی
- احمد بن هلال کرخی
- احمدیه (قادیانیه)
- اخیار
- ادله رجعت
- اسماعیلیه
- أشراط الساعه
- اصحاب قائم (یاران امام مهدی)(ع)
- اصحاب کهف
- اقامت‌گاه امام مهدی در عصر ظهور (مسجد سهله)
- القاب امام مهدی (ع)
- امامت امام مهدی (ع)
- امامت و مهدویت
- امام حسن عسکری
- امام زمان (صاحب الزمان)
- امام شناسی (مرگ جاهلی)
- امام مهدی از ولادت تا ظهور
- امامیه
- امدادهای غیبی
- امکان رجعت (رجعت)
- امنیت (حکومت جهانی)
- انتظار فرج
- انتقام
- انجمن حجتیه
- انطاکیه
- اوتاد
- اهل سنت و امام مهدی موعود
- اهل سنّت و ولادت امام مهدی (ع)
- اهل کتاب در عصر ظهور
- ایام الله
- ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم
- باب (علی محمد شیرازی)
- بابیه (باب)
- باران های پیاپی
- باقریه
- البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان
- بعثت امام مهدی
- بلالی (محمد بن علی بن بلال)
- بلالیه
- بهائیت
- البیان فی اخبار صاحب الزمان
- بیت الحمد
- بیت المقدس
- بیدا (خسف به بیدا)
- بیعت امام مهدی
- بیعت نامه امام مهدی
- البیعه لله
- پایان تاریخ (آخرالزمان)
- پدر امام مهدی (امام حسن عسکری)
- پدر امام مهدی و اهل سنّت
- پرچم امام مهدی
- پرچم های سیاه
- پیراهن امام مهدی
- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم
- تاریخ عصر غیبت
- تاریخ غیبت کبرا
- تشرف (ملاقات با امام مهدی
- تکذیب وقت گزاران وقت ظهور
- تَناثُرُ النُّجُوم
- توقیع
- جبرئیل
- جده
- جزیره خضرا
- جزیره خضرا در ترازوی نقد
- جعفر کذاب
- جمعه
- جنگ افزارهای امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- حجت
- حجر الاسود
- حدیث غدیر
- حدیث لوح حضرت زهرا (لوح حضرت زهرا)
- حدیث معراج
- حِرْز امام مهدی
- حرمت نام بردن امام مهدی
- حسن شریعی
- حسین بن روح نوبختی
- حسین بن منصور حلاج
- حکومت جهانی
- حکومت صالحان
- حکومت مستضعفان
- حکیمه خاتون
- حیرت
- خاتم الاوصیاء
- خراسانی (خروج خراسانی)
- خردسال ترین پیشوای معصوم (امامت امام مهدی)
- خروج خراسانی
- خروج دابة الاَرض
- خروج دجال
- خروج سفیانی
- خروج سید حسنی
- خروج شعیب بن صالح
- خروج شیصبانی
- خروج عوف سلمی
- خروج امام مهدی (قیام امام مهدی)
- خروج یأجوج (یأجوج و مأجوج)
- خروج یمانی
- خسف به بیداء
- خسوف و کسوف غیرعادی
- خضر
- خلافت موعود
- خورشید پشت ابر
- خطبه قیام
- خورشید مغرب
- خیمه
- دابه الارض (خروج دابه الارض)
- دادگستر جهان
- دانشمندان عامه و امام مهدی موعود
- دجال (خروج دجال)
- در انتظار ققنوس
- در فجر ساحل
- دست بر سر گذاشتن
- دعای افتتاح
- دعای عهد
- دعای ندبه
- دعای سمات
- دوازده امامی (اثناعشریه)
- دولت کریمه (حکومت جهانی)
- دین در آخرالزمان (آخرالزمان)
- دین عصر ظهور
- ذی طوی
- رایات سود (پرچم های سیاه)
- رحلت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- رجعت
- رجعت کنندگان
- رکن و مقام
- رؤیت امام مهدی (ملاقات امام مهدی)
- زبور داود
- زمینه سازان ظهور
- زنان آخرالزمان (آخرالزمان)
- زنان و قیام امام مهدی (یاران امام مهدی)
- زندگی آخرالزمان (آخرالزمان)
- زیارت آل یس
- زیارت ناحیه مقدسه
- زیارت رجبیه
- زیدیه
- سازمان وکالت
- سامرا
- سرداب سامرا
- سلاح امام مهدی
- سفیانی (خروج سفیانی)
- سید حسنی (خروج سید حسنی)
- سیره حکومتی امام مهدی
- سیصد و سیزده
- شاهدان ولادت امام مهدی
- شرایط ظهور
- شرید
- شریعیه
- شعبان
- شعیب بن صالح (خروج شعیب)
- شلمغانیه
- شمائل امام مهدی
- شمشیر امام مهدی (سلاح امام مهدی)
- شهادت امام مهدی (فرجام امام مهدی)
- شیخیه
- شیطان (کشته شدن شیطان)
- شیصبانی (خروج شیصبانی)
- شیعه
- صاحب الامر
- صاحب الدار
- صاحب الزمان
- صاحب السیف
- صاحب الغیبه
- صاید بن صید (خروج دجال)
- صقیل (مادر امام مهدی)
- صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
- طالقان
- طرید
- طلوع خورشید از مغرب
- طویل العمر
- طی الارض
- طیبه
- ظهور
- عاشورا
- عبرتایی (احمد بن هلال)
- عثمان بن سعید عمری
- عدد یاران امام مهدی (سیصد و سیزده)
- عدل و قسط (حکومت جهانی)
- العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی
- عسکریه
- عصائب
- عصر زندگی
- عقد الدرر فی اخبار المنتظر
- علایم ظهور (نشانه های ظهور)
- علائم قیامت (اشراط الساعه)
- علی بن محمد سمری
- غار انطاکیه (انطاکیه)
- غایب (امام غایب)
- غریم
- غلام
- غیبت (پنهان شدن)
- الغیبه
- غیبت صغرا
- غیبت کبرا
- فترت
- فرید
- فرجام امام مهدی
- فرجام شناسی (آینده پژوهی)
- فضیلت انتظار فرج (انتظار فرج)
- فضیلت منتظران (منتظر)
- فلسفه رجعت (رجعت)
- فلسفه غیبت صغرا (غیبت صغرا)
- فلسفه غیبت (غیبت امام مهدی)
- فواید امام غایب
- فوتوریسم
- قائم
- قادیانیه
- قتل نفس زَکیّه
- قم
- قیامت صغرا (رجعت)
- قیام های پیش از ظهور
- کتاب الغیبه للحجه
- کشته شدن شیطان
- کمال الدین و تمام النعمه
- کوفه
- کنیه امام مهدی (ابوالقاسم)
- کوه رَضْوی
- کیسانیه
- لباس امام مهدی (پیراهن امام مهدی)
- لوح حضرت زهرا
- مادر امام مهدی
- متمهدی (مدعیان مهدویت)
- مثلث برمودا (جزیره خضرا)
- محدَّث
- محل بیعت امام مهدی (رکن و مقام)
- محل ظهور امام مهدی (مسجد الحرام)
- محل قتل نفس زکیه (رکن و مقام)
- محمد
- محمد بن عثمان بن سعید عمری
- محمد بن علی بن هلال
- محمد بن علی شلمغانی
- محمد بن نصیر نمیری
- محمدیه
- مدعیان بابیت
- مدعیان مهدویت
- مرجع تقلید
- مردان آخرالزمان (آخرالزمان)
- مرکز حکومت امام مهدی (مسجد کوفه)
- مرگ جاهلی
- مرگ سرخ
- مرگ سفید
- مستضعف
- مسجد جمکران
- مسجد الحرام
- مسجد سهله
- مسجد صاحب الزمان (مسجد جمکران)
- مسجد کوفه
- مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور (مسجد کوفه)
- مضطر
- معجم احادیث الامام المهدی
- معمرین
- مغیریه
- مقتدای مسیح
- مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم
- ملاحم و فتن
- ملاقات با امام مهدی
- ملیکه (مادر امام مهدی)
- منتخب الاثر
- منتظِر
- منتَظَر
- منتقم
- منصور
- موتور
- موسویه
- موعود مسیحیت
- موعود یهود
- مهدی
- مهدی سودانی
- مهدی موعود
- مهدویت
- ممهدون (زمینه سازان ظهور)
- مهدویت پژوهی (آینده پژوهی)
- امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی
- مهدیه
- میراث دار پیامبران
- ناحیه مقدسه
- نام های حضرت محمد (احمد)
- ناووسیه
- نجبا
- ندای آسمانی
- نرگس (مادر امام مهدی)
- نزول عیسی
- نشانه های آخرالزمان (آخرالزمان
- نشانه های ظهور
- نفس زکیه
- نماز امام زمان
- نواب خاص
- نیابت خاص
- نیابت عام
- نیمه شعبان
- وقاتون (وقت ظهور)
- وقت ظهور
- وقت معلوم
- وکلای امام مهدی
- ولادت امام مهدی
- ولایت فقیه
- ولی فقیه
- همسر و فرزند امام مهدی
- هیبت امام مهدی
- یأجوج و مأجوج
- یاران امام مهدی
- یالثارات الحسین
منابع
محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی
قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور.
هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی
زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید
صادقی، مصطفی، تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور.
رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان
رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور.
مجتبی تونه‌ای، موعودنامه
پانویس
- ↑ ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ، ج ۲، ص ۲۵۹، رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ نویسندگان آفتاب مهر، ج ۱ ص ۲۱۷ ـ ۲۱۸
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة طوسی، ص ۲۷۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ج ۵۲، ص ۴۶۷: «پرچم‌های سیاهی که ازخراسان در میآید در کوفه فرو میآید، هنگامی که مهدی علیه السلام ظهور کند، این پرچم‌ها برای بیعت به حضور او گسیل می‌شود»
- ↑ ر.ک. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۷۴ ـ ۷۷
- ↑ ر.ک. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۲۹۴ـ ۲۹۷
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۷۴ ـ ۷۷
- ↑ ر.ک. کورانی| علی، عصر ظهور، ص ۲۷۰
- ↑ نعمانی، الغیبة، ص ؟؟؟
- ↑ ر.ک. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۷۴ ـ ۷۷
- ↑ ر.ک. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۷۴ ـ ۷۷؛ هاشمی شهیدی، سید اسدالله، زمینه‌سازان انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص ۱۷۰، ۱۸۰، ۳۲۰ و ۳۲۲
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸
- ↑ معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳
- ↑ الفتن، ج ۱، ص ۱۸۸، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۷
- ↑ معجم أحادیث المهدی، ج ۲، ص ۵۰۳: «"قَدْ یَکُونُ الْحَارِثِ الْمَذْکُورِ فِی بَعْضِ الرِّوَایَاتِ هُوَ نَفْسِ الْخُرَاسَانِیِّ"»
- ↑ سنن ابی داود، ج ۲، ص ۳۱۱، ح ۴۲۹۰، الملاحم ابن منادی، ص ۱۸۵، به نقل از آن، معجم أحادیث المهدی، ج ۱، ص ۳۹۶
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۷، ص ۴۴۷ ـ ۴۴۸
- ↑ ر.ک. صادقی، مصطفی؛ تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، ص ۲۱۸ ـ ۲۱۹
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص:۴۴۵
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص:۴۴۷
- ↑ «"عن ابی جعفر (ع): لَا بُدَّ انَّ یملک بَنُو الْعَبَّاسِ فاذا ملکوا وَ اخْتَلَفُوا وَ تَشَتُّتَ أَمَرَهُمْ خَرَجَ علیهم الخراسانی وَ السفیانی هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنِ الْمَغْرِبِ یستبقان الی الکوفة کفرسی رِهَانَ هَذَا مِنْ هیهنا وَ هَذَا مِنْ هیهنا حتی یکون هلاکهم علی ایدیهما أَمَّا أَنَّهُمَا لَا یبقون مِنْهُمْ أَحَداً أَبَداً"» نعمانی، الغیبة، ص ۲۶۷، باب ۱۴، ح ۱۸.
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص:۴۴۷؛ صادقی، مصطفی؛ تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، ص ۲۱۸، ۲۱۹
- ↑ ر.ک. الغیبة، نعمانی: ص۳۰۱
- ↑ ر.ک. رجال النجاشی، ج ۲ ص ۲۱۶ و ۲۲۶
- ↑ ر.ک. محمدی ریشهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص:۴۴۵
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص۲۰۵-۲۱۰
- ↑ ر.ک. الزام الناصب، ج ۲، ۱۴۷؛ غیبت طوسی، ص ۴۴۶، ح ۴۴۳: «"خُرُوجُ السُّفْیَانِیِّ وَ الْیَمَانِیِّ وَ الْخُرَاسَانِیِ فِی سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِی شَهْرٍ وَاحِدٍ فِی یَوْمٍ وَاحِدٍ"»
- ↑ ر.ک. مختصر بصائر الدرجات، ص ۲۰۰: «"یخرج علیهم الخراسانی، هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِبِ، یستبقان إلی الکوفة کفرسی رِهَانَ، هَذَا مِنْ هُنَا، وَ هَذَا مِنْ هُنَا، حتی یکون هلاک بنی فُلَانٍ علی أیدیهما"»
- ↑ «"إِذَا اخْتَلَفَ بَنُو فُلَانٍ فیما بینهم، فَعِنْدَ ذلک الْفَرْجِ. وَ لیس فرجکم إِلَّا فی اخْتِلَافِهِمْ. فَإِذَا کان فَتَوَقَّعُوا الصیحة فی شَهْرِ رَمَضَانَ. وَ إِذَا کان ذلک طَمِعَ النَّاسُ فیهم، وَ اخْتَلَفَتِ الکلمة وَ کان خُرُوجِ السفیانی، وَ یتشتت أَمْرُهُمْ، وَ یخرج علیهم الخراسانی، هَذَا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ هَذَا مِنَ الْمَغْرِبِ، یستبقان إلی الکوفة کفرسی رِهَانَ، هَذَا مِنْ هُنَا، وَ هَذَا مِنْ هُنَا، حتی یکون هلاک بنی فُلَانٍ علی أیدیهما... أَمَّا إِنَّهُمَا لَا یبقیان أَحَداً"»؛ غیبت نعمانی، ص ۱۳۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۱؛ الامام المهدی، ص ۲۲۳؛ المهدی، ص ۱۹۶؛ بشارة الاسلام، ص ۹۲.
- ↑ ر.ک. کامل سلیمان، روزگار رهایی، ج۲، ص ۷۶۲-۷۷۲
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، اصحاب و یاران مهدی، ص ۱۴۶
- ↑ ر.ک. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص۲۰۵-۲۱۰
پیوند به بیرون
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |