۳۳٬۷۴۹
ویرایش
امامت‌پدیا:ابهام‌زدایی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ویکی‌پدیا' به 'امامت‌پدیا'
جز (۱ نسخه واردشده) |
جز (جایگزینی متن - 'ویکی‌پدیا' به 'امامت‌پدیا') |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
{{فهرست رهنمودها}} | {{فهرست رهنمودها}} | ||
در | در امامت‌پدیا، ابهام‌زدایی فرایندی‌ست که در آن تعارض‌های عنوان مقاله‌ها -یعنی هنگامی که یک عبارت بر بیش از یک موضوع دلالت می‌کند- برطرف می‌شود. ابهام‌زدایی باعث می‌شود که یک عبارت بتواند گزینه‌ای طبیعی برای عنوان بیش از یک مقاله باشد. به بیان دیگر، از طریق ابهام‌زدایی مقاله‌های مختلف (در صفحه‌های مختلف) می‌توانند فی‌الواقع یک عنوان داشته باشند. | ||
برای مثال لغت «بابل» می‌تواند بر چند چیز مختلف دلالت کند: یک شهر، یک فیلم، یک تمدن. از آنجا که فقط یک صفحهٔ | برای مثال لغت «بابل» می‌تواند بر چند چیز مختلف دلالت کند: یک شهر، یک فیلم، یک تمدن. از آنجا که فقط یک صفحهٔ امامت‌پدیا می‌تواند عنوان «بابل» داشته باشد، باید از عنوان رفع ابهام شده برای موارد مذکور استفاده کرد. پس باید روشی وجود داشته باشد که هنگامی که عنوانِ دارای ابهام (در اینجا «بابل» خالی) از طریق جستجو، پیوند یا مرور صفحات یاد می‌شود (یا به آن ارجاع داده می‌شود)، خواننده به مقالهٔ بخصوصِ دُرست هدایت شود. به این کار ''ابهام‌زدایی'' می‌گویند. | ||
در ابهام‌زدایی سه جنبهٔ مهم را باید مد نظر داشت: | در ابهام‌زدایی سه جنبهٔ مهم را باید مد نظر داشت: | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
* باید اطمینان حاصل کرد که خواننده‌ای که با جستجوی یک عبارت مشخص به دنبال موضوعی می‌گردد، به آسانی و به سرعت به آن می‌رسد، فارغ از اینکه آن موضوع چه باشد. مثلاً صفحهٔ [[بابل]] یک صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست، نه یک مقاله، که کاربردهای مختلف «بابل» را فهرست می‌کند و به آنها پیوند می‌دهد. البته چنانکه بعدتر توضیح داده خواهد شد، چنین نیست که برای عبارت‌های دارای ابهام همیشه به صفحهٔ ابهام‌زدایی نیاز باشد. | * باید اطمینان حاصل کرد که خواننده‌ای که با جستجوی یک عبارت مشخص به دنبال موضوعی می‌گردد، به آسانی و به سرعت به آن می‌رسد، فارغ از اینکه آن موضوع چه باشد. مثلاً صفحهٔ [[بابل]] یک صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست، نه یک مقاله، که کاربردهای مختلف «بابل» را فهرست می‌کند و به آنها پیوند می‌دهد. البته چنانکه بعدتر توضیح داده خواهد شد، چنین نیست که برای عبارت‌های دارای ابهام همیشه به صفحهٔ ابهام‌زدایی نیاز باشد. | ||
این صفحه روش‌های اصولی پیاده‌کردن موارد فوق را توضیح می‌دهد. برای جزئیات بیشتر دربارهٔ قالب صفحه‌های ابهام‌زدایی [[ | این صفحه روش‌های اصولی پیاده‌کردن موارد فوق را توضیح می‌دهد. برای جزئیات بیشتر دربارهٔ قالب صفحه‌های ابهام‌زدایی [[امامت‌پدیا:شیوه‌نامه/صفحه‌های ابهام‌زدایی|شیوه‌نامه/صفحه‌های ابهام‌زدایی]] را ببینید. برای فشرده‌ای از رهنمودها [[امامت‌پدیا:بایدها و نبایدهای ابهام‌زدایی|بایدها و نبایدهای ابهام‌زدایی]] را ببینید. | ||
== تصمیم به ابهام‌زدایی == | == تصمیم به ابهام‌زدایی == | ||
ابهام‌زدایی زمانی مورد نیاز است که برای یک کلمه یا عبارت که خواننده‌ای جستجو می‌کند، بیش از یک نوشتار در | ابهام‌زدایی زمانی مورد نیاز است که برای یک کلمه یا عبارت که خواننده‌ای جستجو می‌کند، بیش از یک نوشتار در امامت‌پدیا وجود داشته باشد که آن کلمه یا عبارت باید به آن منتهی شود. در این صورت باید راهی وجود داشته باشد که خواننده به سرعت از صفحه‌ای که در جستجوی نخست ظاهر می‌شود به هر کدام از صفحه‌هایی که ممکن است مورد نظرش باشد هدایت شود. | ||
در مجموع سه روش برای ابهام‌زدایی وجود دارد که در مثال‌های زیر نشان داده می‌شوند: | در مجموع سه روش برای ابهام‌زدایی وجود دارد که در مثال‌های زیر نشان داده می‌شوند: | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
* [[ورزش فوتبال]] ممکن است به یکی از چندین نوع ورزش مختلفی اشاره کند که وجه مشترک همگی لگد زدن به توپ است، مانند [[فوتبال آمریکایی]]، [[فوتبال استرالیایی]]، [[فوتبال گیلیک]] یا [[فوتبال]]. اگرچه واژهٔ «ورزش فوتبال» بسته به پس‌زمینهٔ متن می‌تواند برای هر یک از انواع فوتبال استفاده شود، تمامی این انواع دارای مشترکات و منشاء واحدی هستند که تاریخچه و تحول مفهوم کلی آن می‌تواند در «ورزش فوتبال» قرار گیرد. | * [[ورزش فوتبال]] ممکن است به یکی از چندین نوع ورزش مختلفی اشاره کند که وجه مشترک همگی لگد زدن به توپ است، مانند [[فوتبال آمریکایی]]، [[فوتبال استرالیایی]]، [[فوتبال گیلیک]] یا [[فوتبال]]. اگرچه واژهٔ «ورزش فوتبال» بسته به پس‌زمینهٔ متن می‌تواند برای هر یک از انواع فوتبال استفاده شود، تمامی این انواع دارای مشترکات و منشاء واحدی هستند که تاریخچه و تحول مفهوم کلی آن می‌تواند در «ورزش فوتبال» قرار گیرد. | ||
در نوشتن مقاله برای چنین موضوع‌هایی، توضیح معنای عبارت و تاریخچهٔ اینکه چطور این معنا شکل گرفته سودمند است. هر کدام از مثال‌های مفهوم اصلی باید در جایی از نوشتار -مثلاً در یک فهرست- مورد اشاره قرار بگیرند تا اطلاعاتی که قرار بود در صورت ساختن صفحهٔ ابهام‌زدایی ارایه شوند از دست نروند. از [[ | در نوشتن مقاله برای چنین موضوع‌هایی، توضیح معنای عبارت و تاریخچهٔ اینکه چطور این معنا شکل گرفته سودمند است. هر کدام از مثال‌های مفهوم اصلی باید در جایی از نوشتار -مثلاً در یک فهرست- مورد اشاره قرار بگیرند تا اطلاعاتی که قرار بود در صورت ساختن صفحهٔ ابهام‌زدایی ارایه شوند از دست نروند. از [[امامت‌پدیا:شیوه خلاصه‌نویسی]] برای گنجاندن اطلاعاتی دربارهٔ زیرموضوع‌ها در نوشتار اصلی استقاده کنید. | ||
== آیا برای یک کلمه موضوع اصلی وجود دارد؟ == | == آیا برای یک کلمه موضوع اصلی وجود دارد؟ == | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
اگرچه یک کلمه، نام یا عبارت ممکن است به بیش از یک موضوع دلالت داشته باشد، گاهی یکی از این موضوعات '''موضوع اصلی''' آن کلمه یا عبارت است. در این صورت کلمهٔ مورد نظر باید عنوان نوشتاری برای این موضوع اصلی باشد (یا در مواردی با تغییر مسیر به موضوع اصلی منتهی شود). اگر در مورد یک عبارت موضوع اصلی وجود ندارد، این عبارت باید خود تبدیل به صفحهٔ ابهام‌زدایی شود (یا باید به یک صفحهٔ ابهام‌زدایی که در آن بیش از یک عبارت ابهام‌زدایی شده است تغییر مسیر یابد). چنانکه اشاره شد، موضوع اصلی ممکن است نوشتاری با مفهوم وسیع باشد. | اگرچه یک کلمه، نام یا عبارت ممکن است به بیش از یک موضوع دلالت داشته باشد، گاهی یکی از این موضوعات '''موضوع اصلی''' آن کلمه یا عبارت است. در این صورت کلمهٔ مورد نظر باید عنوان نوشتاری برای این موضوع اصلی باشد (یا در مواردی با تغییر مسیر به موضوع اصلی منتهی شود). اگر در مورد یک عبارت موضوع اصلی وجود ندارد، این عبارت باید خود تبدیل به صفحهٔ ابهام‌زدایی شود (یا باید به یک صفحهٔ ابهام‌زدایی که در آن بیش از یک عبارت ابهام‌زدایی شده است تغییر مسیر یابد). چنانکه اشاره شد، موضوع اصلی ممکن است نوشتاری با مفهوم وسیع باشد. | ||
از خودتان بپرسید: وقتی که خواننده‌ای عبارت مورد نظرش را در جعبهٔ جستجوی | از خودتان بپرسید: وقتی که خواننده‌ای عبارت مورد نظرش را در جعبهٔ جستجوی امامت‌پدیا وارد می‌کند و دکمهٔ برو را می‌فشارد، کدام مقاله بیشترین احتمال را دارد که مد نظرش باشد. برای مثال وقتی کسی لغت [[بهار]] را جستجو می‌کند، احتمال اینکه او در پی فصل بهار باشد بیشتر است، یا محمدتقی بهار، یا شهر بهار در همدان. اگر احتمال بالایی وجود دارد که یکی از این کاربردها مورد نظر خواننده باشد، این کاربردِ بهار موضوع اصلی‌ست. نمونهٔ دیگر: خواننده‌ای که «مو» را جستجو می‌کند، بسیار محتمل‌تر است که به دنبال مو به عنوان عضوی از بدن باشد تا شهری با نام [[مو (اوری)|مو]] در بورکینافاسو. در نتیجه [[مو]] عنوان اصلی‌ست و آن شهر بعلاوهٔ کاربردهای دیگر «مو» در [[مو (ابهام‌زدایی)]] فهرست می‌شوند. | ||
معیار واحدی برای تعریف موضوع اصلی وجود ندارد. با این وجود دو شاخص اصلی که معمولاً برای تعیین موضوع اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند از این قراراند: | معیار واحدی برای تعریف موضوع اصلی وجود ندارد. با این وجود دو شاخص اصلی که معمولاً برای تعیین موضوع اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند از این قراراند: | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
# اهمیت در بلند مدت: یک موضوع برای یک کلمه موضوع اصلی شناخته می‌شود اگر بطور قابل ملاحظه‌ای برجستگی ماندگارتر و ارزش آموزشی بیشتری نسبت به موضوع‌های دیگر مرتبط با آن کلمه داشته باشد. | # اهمیت در بلند مدت: یک موضوع برای یک کلمه موضوع اصلی شناخته می‌شود اگر بطور قابل ملاحظه‌ای برجستگی ماندگارتر و ارزش آموزشی بیشتری نسبت به موضوع‌های دیگر مرتبط با آن کلمه داشته باشد. | ||
در بسیاری از موارد موضوع اصلی از نظر کثرت در کاربرد همچنین موضوع اصلی از نظر اهمیت در بلند مدت است. در بسیاری موارد دیگر تنها یکی از این دو موضوعیت دارد. در موارد معدودی که تعارضی میان این دو وجود دارد، [[ | در بسیاری از موارد موضوع اصلی از نظر کثرت در کاربرد همچنین موضوع اصلی از نظر اهمیت در بلند مدت است. در بسیاری موارد دیگر تنها یکی از این دو موضوعیت دارد. در موارد معدودی که تعارضی میان این دو وجود دارد، [[امامت‌پدیا:اجماع|اجماع]] معلوم خواهد کرد که کدام‌یک (احتمالا) موضوع اصلی خواهد بود. | ||
=== تعیین موضوع اصلی === | === تعیین موضوع اصلی === | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
* تعداد پیوند گرفتن یک عنوان با استفاده از [[:ویژه:Whatlinkshere|پیوندها به این صفحه]] | * تعداد پیوند گرفتن یک عنوان با استفاده از [[:ویژه:Whatlinkshere|پیوندها به این صفحه]] | ||
* استفاده از [http://stats.grok.se/ article traffic statistics] یا [//tools.wmflabs.org/wikiviewstats/ Wiki ViewStats traffic statistics] | * استفاده از [http://stats.grok.se/ article traffic statistics] یا [//tools.wmflabs.org/wikiviewstats/ Wiki ViewStats traffic statistics] | ||
* کاربرد در [[ | * کاربرد در [[امامت‌پدیا:منابع معتبر|منابع معتبر]] با جستجو در [[گوگل]] scholar، news، web ، یا book (نکته: برای حذف اثر [[کوکی اچ‌تی‌تی‌پی|کوکی‌های]] رایانهٔ خود بر نتایج گوگل، pws=0& را به مورد جستجو اضافه کنید.) | ||
=== تغییرمسیر دادن به عنوان اصلی === | === تغییرمسیر دادن به عنوان اصلی === | ||
{{میانبر|وپ:ازتم}} | {{میانبر|وپ:ازتم}} | ||
گاه ممکن است عنوان موضوع اصلی‌ای که عنوان دارای ابهام بر آن دلالت می‌کند با خود عنوان دارای ابهام یکسان نباشد. از حالت‌هایی که ممکن است این اتفاق در آن رخ دهد هنگامی است که دو یا چند عبارت داشته باشیم که همگی برای یک موضوع خاص عنوان اصلی باشند، یا مقاله‌ای داشته باشیم که گسترهٔ وسیع‌تری از موضوعات را در بر بگیرد، یا برای رعایت [[ | گاه ممکن است عنوان موضوع اصلی‌ای که عنوان دارای ابهام بر آن دلالت می‌کند با خود عنوان دارای ابهام یکسان نباشد. از حالت‌هایی که ممکن است این اتفاق در آن رخ دهد هنگامی است که دو یا چند عبارت داشته باشیم که همگی برای یک موضوع خاص عنوان اصلی باشند، یا مقاله‌ای داشته باشیم که گسترهٔ وسیع‌تری از موضوعات را در بر بگیرد، یا برای رعایت [[امامت‌پدیا:قواعد نامگذاری|قواعد نامگذاری]] از یک عنوان متفاوت استفاده شده باشد. در چنین حالت‌هایی عنوان دارای ابهام را به عنوان اصلی (یا بخش مشخصی از آن) [[امامت‌پدیا:تغییرمسیر|تغییرمسیر]] می‌دهند. باید توجه داشت اینکه عنوان مقصد با عنوان دارای ابهام متفاوت است به تنهایی در مورد اصلی بودن یا نبودن آن تعیین‌کننده نیست. برای نمونه: | ||
* عنوان اصلی‌ای که خوانندگان با جستجوی «اینشتین» به دنبال یافتن آن هستند، [[آلبرت اینشتین]] است. به همین خاطر [[اینشتین]] به [[آلبرت اینشتین]] تغییرمسیر داده شده است. اما «اینشتین» بر موضوعات دیگری نیز دلالت دارد که در [[اینشتین (ابهام‌زدایی)]] فهرست شده‌اند. در بالای مقالهٔ [[آلبرت اینشتین]] با استفاده از یک سرنویس به این صفحهٔ ابهام‌زدایی پیوند داده شده است. | * عنوان اصلی‌ای که خوانندگان با جستجوی «اینشتین» به دنبال یافتن آن هستند، [[آلبرت اینشتین]] است. به همین خاطر [[اینشتین]] به [[آلبرت اینشتین]] تغییرمسیر داده شده است. اما «اینشتین» بر موضوعات دیگری نیز دلالت دارد که در [[اینشتین (ابهام‌زدایی)]] فهرست شده‌اند. در بالای مقالهٔ [[آلبرت اینشتین]] با استفاده از یک سرنویس به این صفحهٔ ابهام‌زدایی پیوند داده شده است. | ||
* برای عبارت «دماغ»، مفهوم «بینی» موضوع اصلی محسوب می‌شود، در نتیجه [[دماغ]] به [[بینی]] تغییر مسیر داده شده است. حال اینکه روستایی هم با عنوان «دماغ» وجود دارد باعث نمی‌شود که این روستا موضوع اصلی باشد. در نتیجه نوشتار «بینی» همچنان موضوع اصلی برای «دماغ» باقی می‌ماند، روستای دماغ با پرانتز ابهام‌زدایی می‌شود ([[دماغ (گنبد کاووس)]]) و در بالای صفحهٔ بینی به این نوشتار پیوند داده می‌شود. | * برای عبارت «دماغ»، مفهوم «بینی» موضوع اصلی محسوب می‌شود، در نتیجه [[دماغ]] به [[بینی]] تغییر مسیر داده شده است. حال اینکه روستایی هم با عنوان «دماغ» وجود دارد باعث نمی‌شود که این روستا موضوع اصلی باشد. در نتیجه نوشتار «بینی» همچنان موضوع اصلی برای «دماغ» باقی می‌ماند، روستای دماغ با پرانتز ابهام‌زدایی می‌شود ([[دماغ (گنبد کاووس)]]) و در بالای صفحهٔ بینی به این نوشتار پیوند داده می‌شود. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
#* ندرتاً صفتی در توضیح عنوان باشد، ولی معمولاً بهتر است که در چنین مواردی از پرانتز استفاده نشود. {{نیازمند نمونه}} | #* ندرتاً صفتی در توضیح عنوان باشد، ولی معمولاً بهتر است که در چنین مواردی از پرانتز استفاده نشود. {{نیازمند نمونه}} | ||
برای ابهام‌زدایی از مکان‌های جغرافیایی در | برای ابهام‌زدایی از مکان‌های جغرافیایی در امامت‌پدیای فارسی از پرانتز (و نه کاما «،») استفاده می‌کنیم. | ||
معمولاً ابهام‌زدایی طبیعی بر ابهام‌زدایی با پرانتز ارجح است. بجای «بینالود (کوه)» بهتر است از [[کوه بینالود]] یا بجای [[خزانه (ایستگاه مترو)]] از [[ایستگاه متروی خزانه]] استفاده شود. در صورتی که ابهام‌زدایی طبیعی ممکن نباشد، باید از ابهام‌زدایی با پرانتز استفاده کرد. اگر چندین انتخاب برای ابهام‌زدایی با پرانتز وجود داشته باشد، باید داخل پرانتز از عبارتی استفاده شود که در موارد دیگر مربوط به همان زمینه -در صورت وجود- استفاده شده است. در غیر این صورت، ساده‌ترین شکل ابهام‌زدایی را انتخاب کنید. مثلاً بجای «موز (شخصیت اسطوره‌ای)»، [[موز (اسطوره)]] را بسازید. | معمولاً ابهام‌زدایی طبیعی بر ابهام‌زدایی با پرانتز ارجح است. بجای «بینالود (کوه)» بهتر است از [[کوه بینالود]] یا بجای [[خزانه (ایستگاه مترو)]] از [[ایستگاه متروی خزانه]] استفاده شود. در صورتی که ابهام‌زدایی طبیعی ممکن نباشد، باید از ابهام‌زدایی با پرانتز استفاده کرد. اگر چندین انتخاب برای ابهام‌زدایی با پرانتز وجود داشته باشد، باید داخل پرانتز از عبارتی استفاده شود که در موارد دیگر مربوط به همان زمینه -در صورت وجود- استفاده شده است. در غیر این صورت، ساده‌ترین شکل ابهام‌زدایی را انتخاب کنید. مثلاً بجای «موز (شخصیت اسطوره‌ای)»، [[موز (اسطوره)]] را بسازید. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
== سرنویس == | == سرنویس == | ||
{{میانبر|وپ:ازسر}} | {{میانبر|وپ:ازسر}} | ||
{{اصلی| | {{اصلی|امامت‌پدیا:سرنویس}} | ||
خواننده‌ای که به دنبال عبارتی دارای ابهام می‌گردد ممکن است به نوشتار مورد نظر خود نرسد. در نتیجه هر نوشتاری با عنوان دارای ابهام باید با سرنویسی که در بالای صفحه قرار داده می‌شود به یک صفحهٔ ابهام‌زدایی یا نوشتاری دیگر پیوند دهد. برای این کار از یک یا چند الگوی معرفی شده در زیر استفاده می‌شود. | خواننده‌ای که به دنبال عبارتی دارای ابهام می‌گردد ممکن است به نوشتار مورد نظر خود نرسد. در نتیجه هر نوشتاری با عنوان دارای ابهام باید با سرنویسی که در بالای صفحه قرار داده می‌شود به یک صفحهٔ ابهام‌زدایی یا نوشتاری دیگر پیوند دهد. برای این کار از یک یا چند الگوی معرفی شده در زیر استفاده می‌شود. | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۴۹: | ||
* در صفحه‌هایی که عنوان آنها (بطور طبیعی یا با پرانتز) بخوبی رفع ابهام شده است نیازی به استفاده از سرنویس پیوند به صفحهٔ ابهام‌زدایی نیست. | * در صفحه‌هایی که عنوان آنها (بطور طبیعی یا با پرانتز) بخوبی رفع ابهام شده است نیازی به استفاده از سرنویس پیوند به صفحهٔ ابهام‌زدایی نیست. | ||
مثلاً [[شیر (خوراکی)]] به وضوح دربارهٔ کاربردی مشخص از واژهٔ «شیر» است، نه هیچیک از مواردی که در [[شیر]] فهرست شده‌اند، در نتیجه نیازی به سرنویس دیگر کاربردها ندارد. خواننده‌ای که به دنبال کاربرد دیگری از «شیر» باشد می‌تواند از جعبهٔ جستجو استفاده کند. | مثلاً [[شیر (خوراکی)]] به وضوح دربارهٔ کاربردی مشخص از واژهٔ «شیر» است، نه هیچیک از مواردی که در [[شیر]] فهرست شده‌اند، در نتیجه نیازی به سرنویس دیگر کاربردها ندارد. خواننده‌ای که به دنبال کاربرد دیگری از «شیر» باشد می‌تواند از جعبهٔ جستجو استفاده کند. | ||
* چنانکه پیشتر اشاره شد پیوندهای ابهام‌زدایی باید در بالای صفحه در معرض دید قرار داده شوند. موضوع‌هایی که به نوشتار مربوط‌اند، اما از نظر نام ابهامی ندارند باید در [[ | * چنانکه پیشتر اشاره شد پیوندهای ابهام‌زدایی باید در بالای صفحه در معرض دید قرار داده شوند. موضوع‌هایی که به نوشتار مربوط‌اند، اما از نظر نام ابهامی ندارند باید در [[امامت‌پدیا:راهنمای طرح‌بندی و آرایش مقاله#جستارهای وابسته|جستارهای وابسته]] در پانویس مورد اشاره قرار گیرند. | ||
* از نام‌پوشی برای تغییر عنوان پیوندهای ابهام‌زدایی استفاده نکنید. نمایش عنوان کامل مدخل‌ها مانع از سردرگمی خوانندگان می‌شود. | * از نام‌پوشی برای تغییر عنوان پیوندهای ابهام‌زدایی استفاده نکنید. نمایش عنوان کامل مدخل‌ها مانع از سردرگمی خوانندگان می‌شود. | ||
* پیوندهای متعدد به ابهام‌زدایی را تا حد ممکن در یک سرنویس واحد بگنجانید؛ مانند [[اسحاق نیوتن]]. | * پیوندهای متعدد به ابهام‌زدایی را تا حد ممکن در یک سرنویس واحد بگنجانید؛ مانند [[اسحاق نیوتن]]. | ||
| خط ۱۶۶: | خط ۱۶۶: | ||
=== نامگذاری صفحه ابهام‌زدایی === | === نامگذاری صفحه ابهام‌زدایی === | ||
{{میانبر|وپ:ازنامصاز}} | {{میانبر|وپ:ازنامصاز}} | ||
{{همچنین ببینید| | {{همچنین ببینید|امامت‌پدیا:قواعد نامگذاری}} | ||
اگر یک عبارت دارای ابهام دارای موضوع اصلی نباشد، خودِ عبارت دارای ابهام نام صفحهٔ ابهام‌زدایی قرار می‌گیرد، مثل [[جرم]]. در صورتی که موضوع اصلی وجود داشته باشد، '''(ابهام‌زدایی)''' به عبارت دارای ابهام اضافه می‌شود، مثل [[ناهید (ابهام‌زدایی)]]. | اگر یک عبارت دارای ابهام دارای موضوع اصلی نباشد، خودِ عبارت دارای ابهام نام صفحهٔ ابهام‌زدایی قرار می‌گیرد، مثل [[جرم]]. در صورتی که موضوع اصلی وجود داشته باشد، '''(ابهام‌زدایی)''' به عبارت دارای ابهام اضافه می‌شود، مثل [[ناهید (ابهام‌زدایی)]]. | ||
اگر یک صفحهٔ ابهام‌زدایی از یک‌کاسه کردن چندین عبارت بوجود آمده باشد، یکی از این عبارت‌ها باید برای عنوان صفحه انتخاب شود. این انتخاب باید با رعایت نکات زیر باشد: | اگر یک صفحهٔ ابهام‌زدایی از یک‌کاسه کردن چندین عبارت بوجود آمده باشد، یکی از این عبارت‌ها باید برای عنوان صفحه انتخاب شود. این انتخاب باید با رعایت نکات زیر باشد: | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۹: | ||
اسامی مکان‌ها گاه شامل بخشی عام و بخشی خاص است، مانند «آذربایجان شرقی» (که «آذربایجان» بخش خاص و «شرقی» بخش عام آن است). در چنین مواردی باید اسامی این مکان‌ها را در صفحهٔ ابهام‌زدایی بخش خاص فهرست کرد (چنانکه [[آذربایجان شرقی]] در [[آذربایجان (ابهام‌زدایی)]])، ولی نه در صفحهٔ ابهام‌زدایی بخش عام (نه در صفحهٔ [[شرق]]). | اسامی مکان‌ها گاه شامل بخشی عام و بخشی خاص است، مانند «آذربایجان شرقی» (که «آذربایجان» بخش خاص و «شرقی» بخش عام آن است). در چنین مواردی باید اسامی این مکان‌ها را در صفحهٔ ابهام‌زدایی بخش خاص فهرست کرد (چنانکه [[آذربایجان شرقی]] در [[آذربایجان (ابهام‌زدایی)]])، ولی نه در صفحهٔ ابهام‌زدایی بخش عام (نه در صفحهٔ [[شرق]]). | ||
به منظور جلوگیری از خیلی طولانی شدن صفحه‌های ابهام‌زدایی، [[ | به منظور جلوگیری از خیلی طولانی شدن صفحه‌های ابهام‌زدایی، [[امامت‌پدیا:زندگی‌نامه زندگان|نوشتارهای دربارهٔ افراد]] تنها در صورتی که آنها بطور معمول به این نام شناخته شده باشند در صفحهٔ ابهام‌زدایی نام کوچک یا نام خانوادگی مربوطه فهرست می‌شوند. ما منطقاً انتظار داریم [[علی شریعتی]] را در [[شریعتی (ابهام‌زدایی)]] ببینیم، ولی بعید است منبعی را بتوان یافت که از هنرپیشه [[اصغر شریعتی]] با «شریعتی» خالی یاد کرده باشد. در نتیجه اصغر شریعتی تنها در [[شریعتی (نام خانوادگی)]] باید فهرست شود، نه در [[شریعتی (ابهام‌زدایی)]]. | ||
==== موضوعات مرتبط ==== | ==== موضوعات مرتبط ==== | ||
| خط ۲۲۵: | خط ۲۲۵: | ||
==== پیوند به بیرون ==== | ==== پیوند به بیرون ==== | ||
پیوند به بیرون را در صفحه‌ابهام‌زدایی نیاورید. صفحه‌های ابهام‌زدایی از نوشتارهای موجود در | پیوند به بیرون را در صفحه‌ابهام‌زدایی نیاورید. صفحه‌های ابهام‌زدایی از نوشتارهای موجود در امامت‌پدیا رفع ابهام می‌کنند، نه کل فضای اینترنت. پیوندهایی را که ممکن است در آینده مفید باشند به صفحهٔ بحث بیافزایید. یک استثناء پیوند به ویکی‌واژه برای تعریف لغتنامه‌ای موضوع دارای ابهام است. | ||
=== آماده‌سازی پیش از ایجاد === | === آماده‌سازی پیش از ایجاد === | ||
پیش از ایجاد یک صفحهٔ ابهام‌زدایی جدید، [[#نامگذاری مقاله‌های با موضوع تخصیص یافته|نامی تخصیص یافته و متمایز]] برای تمام صفحه‌های دارای عنوان مورد ابهام و نیز [[#نامگذاری صفحه ابهام‌زدایی|نامی برای صفحهٔ ابهام‌زدایی]] تعیین کنید. صفحه‌های با عنوان قابل اشتباه گرفته شدن را به نام‌های تخصیص یافته‌تر [[وپ:انتقال|انتقال]] دهید. پیش از انتقال با استفاده از [[ | پیش از ایجاد یک صفحهٔ ابهام‌زدایی جدید، [[#نامگذاری مقاله‌های با موضوع تخصیص یافته|نامی تخصیص یافته و متمایز]] برای تمام صفحه‌های دارای عنوان مورد ابهام و نیز [[#نامگذاری صفحه ابهام‌زدایی|نامی برای صفحهٔ ابهام‌زدایی]] تعیین کنید. صفحه‌های با عنوان قابل اشتباه گرفته شدن را به نام‌های تخصیص یافته‌تر [[وپ:انتقال|انتقال]] دهید. پیش از انتقال با استفاده از [[امامت‌پدیا:پیوندهای به این صفحه|پیوندها به این صفحه]] برای صفحهٔ منتقل شده، [[#پیوند به عنوان‌های ابهام‌زدایی شده|پیوندها به آن صفحه]] را اصلاح کنید. | ||
=== ایجاد صفحهٔ ابهام‌زدایی === | === ایجاد صفحهٔ ابهام‌زدایی === | ||
| خط ۲۳۹: | خط ۲۳۹: | ||
ابهام‌زدایی دوتایی یعنی پیوندی از یک صفحهٔ ابهام‌زدایی به یک صفحهٔ ابهام‌زدایی دیگر. هنگامی که یک عبارتِ بطور طبیعی رفع ابهام شده همچنان دارای ابهام باشد، خودش تبدیل به صفحهٔ ابهام‌زدایی جدیدی می‌شود و سپس از صفحهٔ ابهام‌زدایی اولیه به آن پیوند داده می‌شود. مثلاً [[دودانگه]] یک صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست، ولی از آنجا که چندین دهستان با نام «دودانگه» وجود دارد، بجای فهرست کردن تک تک این دهستان‌ها در [[دودانگه]]، صفحهٔ ابهام‌زدایی [[دهستان دودانگه]] ساخته می‌شود و پیوندی از آن در فهرست موارد دارای ابهام [[دودانگه]] قرار می‌گیرد. از آنجا که صفحهٔ هدف خود صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست، پیوند بجای [[دهستان دودانگه]] به [[دهستان دودانگه (ابهام‌زدایی)]] برقرار شده است. این کار دو دلیل دارد: یکی اینکه در نگاه اول مشخص باشد که این یک صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست و دیگر اینکه این پیوند به عنوان یک پیوند اشتباهِ نیازمندِ اصلاح شناسایی نشود. برای اطلاعات بیشتر در مورد پیوند داخلی به صفحهٔ ابهام‌زدایی بخش [[#پیوندها به صفحه ابهام‌زدایی|پیوندها به صفحهٔ ابهام‌زدایی]] را ببینید. | ابهام‌زدایی دوتایی یعنی پیوندی از یک صفحهٔ ابهام‌زدایی به یک صفحهٔ ابهام‌زدایی دیگر. هنگامی که یک عبارتِ بطور طبیعی رفع ابهام شده همچنان دارای ابهام باشد، خودش تبدیل به صفحهٔ ابهام‌زدایی جدیدی می‌شود و سپس از صفحهٔ ابهام‌زدایی اولیه به آن پیوند داده می‌شود. مثلاً [[دودانگه]] یک صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست، ولی از آنجا که چندین دهستان با نام «دودانگه» وجود دارد، بجای فهرست کردن تک تک این دهستان‌ها در [[دودانگه]]، صفحهٔ ابهام‌زدایی [[دهستان دودانگه]] ساخته می‌شود و پیوندی از آن در فهرست موارد دارای ابهام [[دودانگه]] قرار می‌گیرد. از آنجا که صفحهٔ هدف خود صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست، پیوند بجای [[دهستان دودانگه]] به [[دهستان دودانگه (ابهام‌زدایی)]] برقرار شده است. این کار دو دلیل دارد: یکی اینکه در نگاه اول مشخص باشد که این یک صفحهٔ ابهام‌زدایی‌ست و دیگر اینکه این پیوند به عنوان یک پیوند اشتباهِ نیازمندِ اصلاح شناسایی نشود. برای اطلاعات بیشتر در مورد پیوند داخلی به صفحهٔ ابهام‌زدایی بخش [[#پیوندها به صفحه ابهام‌زدایی|پیوندها به صفحهٔ ابهام‌زدایی]] را ببینید. | ||
این نوع از ابهام‌زدایی نوعاً خاص‌تر از ابهام‌زدایی ساده است و در | این نوع از ابهام‌زدایی نوعاً خاص‌تر از ابهام‌زدایی ساده است و در امامت‌پدیا چندان متداول نیست. | ||
=== ابهام‌زدایی ناکامل === | === ابهام‌زدایی ناکامل === | ||
| خط ۲۹۵: | خط ۲۹۵: | ||
== حذف == | == حذف == | ||
گرچه صفحه‌های ابهام‌زدایی مقاله نیستند، یک صفحهٔ ابهام‌زدایی می‌تواند در [[ | گرچه صفحه‌های ابهام‌زدایی مقاله نیستند، یک صفحهٔ ابهام‌زدایی می‌تواند در [[امامت‌پدیا:نظرخواهی برای حذف|نظرخواهی برای حذف]] نامزد شوند. | ||
== رده == | == رده == | ||
| خط ۳۰۱: | خط ۳۰۱: | ||
صفحه‌های ابهام‌زدایی مقاله نیستند و نباید به آن نحو رده‌بندی شوند. رده‌های یک مقاله خواننده را به مقاله‌های مرتبط هدایت می‌کنند، حال اینکه صفحه‌های ابهام‌زدایی تنها باید در رده‌های ابهام‌زدایی قرار داده شوند. تعدادی از رده‌ها با استفاده از {{الگوب|ابهام‌زدایی}} و پارامتر مربوطه (مثل نام، جغرافیا،...) بطور خودکار به مقاله افزوده می‌شوند، مثلاً {{الگوب|ابهام‌زدایی نام}}. رده‌های پنهان به دلایل فنی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما رده‌های دیگر (مثل [[:رده:نام‌های خانوادگی فرانسوی‌زبانان]]) نباید در صفحه‌های ابهام‌زدایی استفاده شوند. در صورتی که صفحهٔ ابهام‌زدایی شامل تعدادی نام افراد باشد و صفحهٔ نام متناظر با آن («نام صفحه (نام)» متناظر با «نام صفحه (ابهام‌زدایی)») هنوز ساخته نشده باشد، افزودن رده‌هایی مثل [[:رده:نام‌های خانوادگی فرانسوی‌زبانان]] به صفحهٔ ابهام‌زدایی تا زمان منشعب شدن صفحهٔ نام از صفحهٔ ابهام‌زدایی بی‌اشکال است. | صفحه‌های ابهام‌زدایی مقاله نیستند و نباید به آن نحو رده‌بندی شوند. رده‌های یک مقاله خواننده را به مقاله‌های مرتبط هدایت می‌کنند، حال اینکه صفحه‌های ابهام‌زدایی تنها باید در رده‌های ابهام‌زدایی قرار داده شوند. تعدادی از رده‌ها با استفاده از {{الگوب|ابهام‌زدایی}} و پارامتر مربوطه (مثل نام، جغرافیا،...) بطور خودکار به مقاله افزوده می‌شوند، مثلاً {{الگوب|ابهام‌زدایی نام}}. رده‌های پنهان به دلایل فنی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما رده‌های دیگر (مثل [[:رده:نام‌های خانوادگی فرانسوی‌زبانان]]) نباید در صفحه‌های ابهام‌زدایی استفاده شوند. در صورتی که صفحهٔ ابهام‌زدایی شامل تعدادی نام افراد باشد و صفحهٔ نام متناظر با آن («نام صفحه (نام)» متناظر با «نام صفحه (ابهام‌زدایی)») هنوز ساخته نشده باشد، افزودن رده‌هایی مثل [[:رده:نام‌های خانوادگی فرانسوی‌زبانان]] به صفحهٔ ابهام‌زدایی تا زمان منشعب شدن صفحهٔ نام از صفحهٔ ابهام‌زدایی بی‌اشکال است. | ||
در | در امامت‌پدیای فارسی [[کاربر:Rezabot/رده‌دهی مقالات همسنگ|ربات‌هایی]] هستند که رده‌های فارسی را بر اساس رده‌های [[وپ:میان‌ویکی|میان‌ویکی]] انگلیسی به مقاله‌ها می‌افزایند. این کار ممکن است در صفحه‌های ابهام‌زدایی مشکل‌ساز شود، چرا که این احتمال می‌رود موارد دارای ابهام در صفحهٔ ابهام‌زدایی انگلیسی و فارسی به رده‌های یکسانی تعلق نداشته باشند. مثلاً [[:en:Hook]] حاوی [[:en:Hook, London]] است، در نتیجه صفحه در ردهٔ [[:en:Category:Place name disambiguation pages]] قرار گرفته است، در صورتی که در [[قلاب]] هیچ مورد ابهام‌زدایی مکانی نیامده و افزودن [[:رده:صفحه‌های ابهام‌زدایی مکان‌ها]] به آن درست نیست. در مواردی اینچنین باید {{الگوب|رده همسنگ نه}} را به صفحهٔ ابهام‌زدایی افزود و در صفحهٔ بحث هم به علت این ویرایش اشاره کرد. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[ | * [[امامت‌پدیا:شیوه‌نامه/صفحه‌های ابهام‌زدایی]] | ||
* [[ | * [[امامت‌پدیا:بایدها و نبایدهای ابهام‌زدایی]] | ||
{{سیاست‌ها و رهنمودهای | {{سیاست‌ها و رهنمودهای امامت‌پدیا}} | ||
[[رده:ویرایش در | [[رده:ویرایش در امامت‌پدیا]] | ||