ایثار: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۴ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۴

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ایثار در قرآن | ایثار در حدیث | ایثار در کلام اسلامی| ایثار در سیره امام حسین

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ایثار (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

ایثار از بارزترین مفاهیم و درس‌های عاشورا، ایثار است. ایثار یعنی فداکاری و دیگری را بر خود مقدم داشتن و جان و مال خود را فدای چیزی برتر از خویش کردن^[۱].

مقدمه

دیگری را بر خود مقدم داشتن، گذشتن از مال و جان در راه دیگری، یکی از صفات شایسته و ارزش‌های اخلاقی است.
قرآن از کسانی که دیگران را بر خود مقدم می‌دارند، هر چند خودشان نیاز دارند، به عنوان ایثارگر ستایش کرده است:﴿وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾^[۲].
امام علی(ع) که در بستر پیامبر خوابید، مسلمانان یثرب که مهاجران مکه را در خانه‌های خود جا دادند، اهل بیت که افطاری خود را سه روز پیاپی به مسکین و یتیم و اسیر دادند و سوره "هَل اَتی" نازل شد، اصحاب امام حسین(ع) که جان خود را در کربلا فدای امام خود کردند، حضرت اباالفضل که وارد فرات شد و با آنکه تشنه بود، به خاطر تشنگی امام و دیگران آب ننوشید، همه نمونه‌هایی از ایثار است که در قرآن و تاریخ آمده است.
همه کسانی که حاضر می‌شوند زندگی و سلامتی و آسایش و فرزند و جان و مال خود را در راه خدا و اسلام فدا کنند، اهل ایثار و شایسته تقدیر و احترام‌اند^[۳].

جستارهای وابسته

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ر. ک. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا صفحه ۷۰.
↑ «و (نیز برای) کسانی است که پیش از (آمدن) مهاجران ، در خانه (های مدینه) و (پایگاه) ایمان، جای داشته‌اند؛ کسانی را که به سوی آنان هجرت کرده‌اند، دوست می‌دارند و در دل به آنچه به مهاجران داده‌اند، چشمداشتی ندارند و (آنان را) بر خویش برمی‌گزینند هر چند خود نیازمند باشند. و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره حشر، آیه ۹.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص:۳۹-۴۰.

[1] ر. ک. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا صفحه ۷۰.

[2] «و (نیز برای) کسانی است که پیش از (آمدن) مهاجران ، در خانه (های مدینه) و (پایگاه) ایمان، جای داشته‌اند؛ کسانی را که به سوی آنان هجرت کرده‌اند، دوست می‌دارند و در دل به آنچه به مهاجران داده‌اند، چشمداشتی ندارند و (آنان را) بر خویش برمی‌گزینند هر چند خود نیازمند باشند. و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره حشر، آیه ۹.

[3] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص:۳۹-۴۰.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 ==مقدمه==
-*در کربلا، فداکردن جان در راه دین، فدا کردن خود در راه [[امام حسین]]{{ع}}، به خاطر حسین، تشنه جان دادن و ...دیده می‌شود. [[امام حسین]] جان خود را فدای [[دین]] می‌کند، اصحاب او، تا زنده‌اند، نمی‌گذارند کسی از [[بنی هاشم]] به میدان رود، تا بنی هاشم زنده‌اند، آسیبی به [[امام حسین|حسین]]{{ع}} نمی‌رسد. شب عاشورا که [[امام]]، [[بیعت]] را از آنان بر می‌دارد که جان خویش را نجات دهند، یکایک برخاسته، اعلام فداکاری می‌کنند و می‌گویند: زندگی پس از تو رانمی‌خواهیم و خود را فدای تو می‌کنیم<ref> موسوعة کلمات الامام الحسین، ص ۱۰۰</ref>.
+*دیگری را بر خود مقدم داشتن، گذشتن از [[مال]] و [[جان]] در راه دیگری، یکی از [[صفات ]][[شایسته]] و [[ارزش‌های اخلاقی]] است.
-*وقتی [[مسلم بن عوسجه]] بر زمین می‌افتد، درآخرین لحظات به [[حبیب بن مظاهر]] وصیت می‌کند که تا زنده‌ای مبادا دست از یاری [[امام حسین|حسین]] برداری، جانت را فدای او کن<ref>بحار الانوار،ج ۴۵،ص ۲۰</ref>.
+*[[قرآن]] از کسانی که دیگران را بر خود مقدم می‌دارند، هر چند خودشان [[نیاز]] دارند، به عنوان ایثارگر [[ستایش]] کرده است:{{متن قرآن|وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref> «و (نیز برای) کسانی است که پیش از (آمدن) مهاجران ، در خانه (های مدینه) و (پایگاه) ایمان، جای داشته‌اند؛ کسانی را که به سوی آنان هجرت کرده‌اند، دوست می‌دارند و در دل به آنچه به مهاجران داده‌اند، چشمداشتی ندارند و (آنان را) بر خویش برمی‌گزینند هر چند خود نیازمند باشند. و کسانی که از آزمندی جان خویش در امانند، رستگارند» سوره حشر، آیه ۹.</ref>.
-*برخی از یاران [[امام حسین]]، هنگام نماز ظهر، جان خویش را سپر تیرهای دشمن می‌کنند و [[امام]] نماز می‌خواند. [[عباس]] بالب تشنه وارد فرات می‌شود و چون می‌خواهد آب بنوشد، یاد لب‌های تشنه [[امام حسین|حسین]] و اطفال افتاده، آب نمی‌نوشد و به خویش نهیب می‌زند که آیا آب بنوشی، در حالی که [[امام حسین|حسین]]{{ع}} تشنه و در آستانه مرگ است؟<ref>بحار الانوار،ج ۴۵،ص ۴۱</ref>.
+*[[امام علی]]{{ع}} که در بستر [[پیامبر]] خوابید، [[مسلمانان]] یثرب که [[مهاجران]] [[مکه]] را در خانه‌های خود جا دادند، [[اهل بیت]] که افطاری خود را سه روز پیاپی به [[مسکین]] و [[یتیم]] و [[اسیر]] دادند و [[سوره]] "هَل اَتی" نازل شد، [[اصحاب امام حسین]]{{ع}} که [[جان]] خود را در [[کربلا]] فدای [[امام]] خود کردند، [[حضرت]] اباالفضل که وارد [[فرات]] شد و با آنکه تشنه بود، به خاطر [[تشنگی]] [[امام]] و دیگران [[آب]] ننوشید، همه نمونه‌هایی از [[ایثار]] است که در [[قرآن]] و [[تاریخ]] آمده است.
-*[[حضرت زینب|زینب]]، برای نجات جان [[امام سجاد]]{{ع}}، خویش را به خیمه آتش گرفته می‌زند. وقتی همه در مجلس یزید، فرمان می‌دهند که [[امام سجاد]]{{ع}} را بکشند، زینب جان خویش را سپر بلا قرار می‌دهد و ده‌ها صحنه دیگر که هر کدام زیباتر از دیگری الفبای ایثار را به آزادگان می‌آموزد. این که کسی حاضر باشد جان خویش را فدای جان دیگری و فدای مکتب کند، نشانه ایمان والا به آخرت و بهشت و پاداش الهی است.
+*همه کسانی که حاضر می‌شوند [[زندگی]] و [[سلامتی]] و [[آسایش]] و [[فرزند]] و [[جان]] و [[مال]] خود را در [[راه خدا]] و [[اسلام]] [[فدا]] کنند، اهل [[ایثار]] و [[شایسته]] تقدیر و احترام‌اند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)| فرهنگ‌نامه دینی]]، ص:۳۹-۴۰.</ref>.
-*[[امام حسین]] نیز در آغاز حرکت به کربلا، فرمود هر که آماده است جان خویش را در راه ما نثار و ایثار کند، با ما حرکت کند: {{عربی|من کان باذلا فینا مهجته ...فلیرحل معنا}} همین فرهنگ بود که نوجوانی چون [[حضرت قاسم]] را وامی‌داشت که روز [[عاشورا]] خطاب به [[امام حسین]]{{ع}} بگوید: {{عربی|روحي لروحك الفداء، و نفسي لنفسك الوقاء}}<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین،ص ۴۶۷</ref>.
-*در زیارت عاشورا نیز به صفت ایثار یاران [[امام حسین|حسین]] تصریح شده است: {{متن حدیث|ِ الَّذِينَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلَامُ }}<ref>«آنان که از جان و خون خویش در راه حسین گذشتند» بحار الانوار، ج ۹۸،ص ۲۹۳ و ۲۹۶، مفاتیح الجنان، زیارت عاشورا</ref><ref>ر. ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]] صفحه ۷۰.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==