بحث:حکم تکلیفی: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[احکام شرعی]] فرعی به دو قسم تکلیفی و وضعی تقسیم می‌شوند.

# '''[[حکم تکلیفی]]''': عبارت است از حکمی [[شرعی]] که مستقیم به فعل مکلّف تعلّق می‌گیرد و بایدها و نبایدهایی که وظیفۀ او را در ابعاد مختلف [[زندگی]]، اعم از شخصی، [[عبادی]]، [[خانوادگی]]، [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] مشخص می‌سازد، مانند [[حرمت]] نوشیدن شراب، [[وجوب]] [[نماز]]، [[وجوب]] [[انفاق]] بر بعضی از [[نزدیکان]] و [[اباحه]] احیای [[زمین]] موات و [[وجوب]] [[عادل]] بودن [[حاکم]]<ref>ر.ک: فرهنگ‌نامه اصول فقه، ج۱، ص:۱۰۶-۱۰۷.</ref>.

*[[احکام تکلیفی]] را به این جهت تکلیفی می‌گویند که معمولاً دارای کلفت و [[مشقت]] است، مانند: [[نماز]] و [[روزه]]. [[وجوب]] [[حکم تکلیفی]] برای [[انسان]] منوط به تحقق شرایط [[تکلیف]] است؛ از این رو، [[انسان]] غیر بالغ، دیوانه و [[ناتوان]]، مکلّف به عمل به آن نیست. [[حکم تکلیفی]] می‌تواند در مورد واحدی برای دو نفر یکسان یا متفاوت باشد مثل نمازهای پنج‌گانه روزانه که برای همۀ [[مکلفین]] اعم از سالم و مریض، [[جوان]] و پیر [[حکم]] یکسانی دارد، امّا تکلیفی مثل [[روزه]] [[ماه رمضان]] برای [[مکلف]] مریضی که [[روزه]] گرفتن برای او ضرر دارد [[حرام]] و در عین حال برای [[مکلف]] سالم [[واجب]] است<ref>ر.ک: فرهنگ‌نامه اصول فقه، ج۱، ص:۱۰۶-۱۰۷؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۳، ص ۳۵۶-۳۵۵.</ref>.

*یکی از فرق‌های [[احکام تکلیفی]] با [[احکام وضعی]] این است که در [[احکام تکلیفی]]، [[حکم]] به نفس ماهیت و عنوان تعلق گرفته است و به افراد و مصادیق خارجی سرایت نمی‌کند؛ البته [[امتثال]] [[حکم تکلیفی]] به این است که [[طبیعت]] در خارج وجود پیدا کند و وجودش عامل سقوط [[تکلیف]] خواهد بود. اما در [[احکام وضعی]]، موضوع اصلی، وجودات خارجی است. بین [[حکم وضعی]] و تکلیفی از نظر مفهوم هیچ گونه ارتباطی وجود ندارد؛ برای مثال، بین [[وجوب]] که یک [[حکم تکلیفی]] است و سببیت که یک [[حکم وضعی]] است کمال مباینت وجود دارد<ref>ر.ک: فرهنگ‌نامه اصول فقه، ج۱، ص:۱۰۶-۱۰۷؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۳، ص ۳۵۶-۳۵۵.</ref>.