عمار بن یاسر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
'''عمار بن یاسر:''' از [[اصحاب]] [[پیامبر]] و از [[مهاجران]] نخستین و شیفتۀ [[پیامبر]] و [[امام علی|علی]]{{عم}} بود. [[پدر]] و مادرش یاسر و سمیّه از [[شهیدان]] [[اسلام]] پیش از [[هجرت]] بودند. وی در عصر [[عثمان]] از منتقدان سرسخت بود. عمار یاسر در [[جنگ صفین]] در سال ۳۷ هجری در سنّ ۹۴ سالگی به [[شهادت]] رسید<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. | '''عمار بن یاسر:''' از [[اصحاب]] [[پیامبر]] و از [[مهاجران]] نخستین و شیفتۀ [[پیامبر]] و [[امام علی|علی]]{{عم}} بود. [[پدر]] و مادرش یاسر و سمیّه از [[شهیدان]] [[اسلام]] پیش از [[هجرت]] بودند. وی در عصر [[عثمان]] از منتقدان سرسخت بود. عمار یاسر در [[جنگ صفین]] در سال ۳۷ هجری در سنّ ۹۴ سالگی به [[شهادت]] رسید<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. | ||
== | ==[[عمار بن یاسر]]== | ||
* | *[[عمار بن یاسر]] مذحجی، ملقب به [[ابوالیقظان]] از صحابۀ بزرگ [[رسول خدا]]{{صل}} و از [[یاران]] باوفای [[امام علی]]{{ع}} و از جمله معدود [[تشییع]] کنندگان پیکر [[حضرت فاطمه]] [[زهرا]]{{س}} بود که بر پیکر ایشان [[نماز]] گزاردند<ref>ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۸۷ ـ ۵۸۸.</ref>. تقریباً ۴۴ سال قبل از [[بعثت]] در [[مکه]] به [[دنیا]] آمد<ref>ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۲.</ref> و در [[نوجوانی]] همراه [[پیامبر]]{{صل}} [[شبانی]] میکرد. از او با عنوان [[مولی]] ابوحذیفه<ref>طبق قانون بردگی، چون مادرعمار، کنیز ابوحذیفه، بزرگ قبیلۀ بنیمخزوم بود او نیز بردۀ ابوحذیفه شد؛ ولی ابوحذیفه که شخص بلندنظری بود، وی را آزاد کرد از این رو عمّار را با عنوان مولی ابوحذیفه (غلام آزاد شده ابوحذیفه) یاد میکنند.</ref> نیز یاد میکنند<ref>عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۴، ص۶۹۱.</ref>، پدرش [[یاسر]] و مادرش [[سمیه]] بود<ref>ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۸۷ ـ ۵۸۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴.</ref>. | ||
==[[شکنجه]] [[عمار]] و خانوادهاش به دست [[کافران]]== | |||
*[[عمار]] بعد از [[بعثت پیامبر]]{{صل}} [[مسلمان]] شد و [[پدر]]، [[مادر]] و برادرش را نیز به [[اسلام]] [[دعوت]] کرد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۷۲، ۱۸۷؛ بلاذری، احمد بن یحیی، الانساب الاشراف، ج۱، ص۱۵۸.</ref>. او همراه [[پدر]] و مادرش در [[مکه]] به [[دستور]] بزرگان قبیلۀ بنی مخزوم با انواع شکنجه‌های سخت از جمله با خوابانده شدن در ریگ‌های داغ [[عذاب]] میشدند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۱۱۳۶.</ref>.<ref>ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۳.</ref> تا اینکه [[یاسر]] و [[سمیه]] توسط [[مشرکان]] به [[شهادت]] رسیدند و نخستین مرد و زنی بودند که در راه [[دین اسلام]] به [[شهادت]] رسیدند؛ اما [[عمار]] شکنجهها را [[تحمّل]] میکرد تا اینکه [[تقیّه]] کرده و [[اسلام]] خود را مخفی نمود؛ ولی قلبش سرشار از [[ایمان]] بود<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، الانساب الاشراف، ج۱، ص۱۵۹ـ ۱۶۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۸۸ـ ۱۸۹.</ref> و تمام [[مفسران]] [[اجماع]] دارند آیۀ {{متن قرآن|إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ}}<ref>«بر آن کسان که پس از ایمان به خداوند کفر ورزند- نه آن کسان که وادار (به اظهار کفر) شده‌اند و دلشان به ایمان گرم است» سوره نحل، آیه ۱۰۶.</ref> دربارۀ [[عمار]] نازل شده است<ref>ابن ابی الحدید، الاستیعاب، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۲؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۴، ص۴۷۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۳۶.</ref>. | |||
==[[ایمان]] [[عمار]]== | |||
*[[عمار]] از معدود کسانی است که [[خدا]]، [[رسول اکرم]]{{صل}} و [[ائمه اطهار]]{{ع}}، دربارۀ [[درجه]] عالی و مرتبۀ رفیع ایمانش [[شهادت]] دادهاند. از جمله: [[پیامبر]]{{صل}} فرمودند: «از سر تا قدم [[عمار]]، مَملو از [[ایمان]] است و [[ایمان]] با گوشت و [[خون]] او آمیخته است»<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۱۱۳۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۳ـ۱۰۴.</ref>؛<ref>ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۳.</ref> [[امام علی]]{{ع}} نیز در فرازی از [[نهج البلاغه]] در رثای [[یاران]] [[وفادار]] خویش از جمله [[عمار بن یاسر]] چنین فرمودند: «[[راستی]] برادرانمان که در [[نبرد صفین]] خونشان ریخته شد و شربت [[شهادت]] نوشیدند، هرگز ضرر ندیدند؛ زیرا امروز نیستند که شوکران غصه را سر کشند و شرنگ [[اندوه]] را به کامشان ریزند. به [[خدا]] [[سوگند]] به [[دیدار]] [[حق]] شتافتند و پاداششان را دریافت کردند و از ظلم‌آباد و غمستانی که در آن بودند در [[خانه]] [[امن]] و [[شادی]] جایشان دادند. آه کجایند برادرانم که در خط [[خدا]] حرکت کردند و تا آخرین لحظه [[حیات]]، مسیر [[حق]] را وانگذاشتند کجاست [[عمار]]؟ کجاست [[ابن تیهان]]؟ کجاست [[ذوالشهادتین]]؟...»<ref>{{متن حدیث|مَا ضَرَّ إِخْوَانَنَا الَّذِینَ سُفِکَتْ دِمَاؤُهُمْ وَ هُمْ بِصِفِّینَ أَلَّا یَکُونُوا الْیَوْمَ أَحْیَاءً یُسِیغُونَ الْغُصَصَ وَ یَشْرَبُونَ الرَّنْقَ، قَدْ وَ اللَّهِ لَقُوا اللَّهَ فَوَفَّاهُمْ أُجُورَهُمْ وَ أَحَلَّهُمْ دَارَ الْأَمْنِ بَعْدَ خَوْفِهِمْ. أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ؟ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ...}}؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱۸۲.</ref>.<ref>ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۸۷ ـ ۵۸۸.</ref> | |||
==[[هجرت]] [[عمار]] به [[مدینه]]== | |||
*[[عمار]] بعد از [[مسلمان]] شدن همواره در [[خدمت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بوده و برای پیشبرد [[اسلام]] تلاش میکرد. او در زمان [[هجرت پیامبر]]{{صل}} از [[مکه]] بیرون آمد و به سوی [[مدینه]] [[مهاجرت]] کرد. او آنچنان به [[پیامبر]]{{صل}} نزدیک بود که میگوید: «من همسال و دوشادوش [[رسول خدا]]{{صل}} بودم. هیچ کس مثل من به آن [[حضرت]] نزدیک نبود»<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۳۶ـ۱۱۳۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۸۹ـ۱۹۰.</ref>. خود [[حضرت]] نیز فرمودند: «همانا [[عمار]]، پوست بین دو چشمان و بینی من است»<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۹۷؛ این ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۲.</ref>؛ یعنی پیوند و اختصاص [[عمار]] به من بسیار زیاد است<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۳، ص۱۷.</ref>.<ref>ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۴.</ref> | |||
==خدمات [[عمار]]== | |||
*برخی از خدمات [[عمار]] در زمان [[رسول اکرم]]{{صل}} و بعد از ایشان عبارت‌اند از: کمک در ساختن [[مسجد قبا]]؛ [[شرکت]] در [[جنگ‌های صدر اسلام]]؛ [[دفاع]] از حقّانیت [[علی]]{{ع}}؛ [[اعتراض]] به [[ماجرای سقیفه]]؛ فرمانروایی در [[کوفه]]؛ تلاش برای تحقق [[رهبری حضرت علی]]{{ع}} و تلاشهای گوناگون در [[جنگ صفین]]<ref>ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص ۱۰۴ـ ۱۰۸.</ref>. | |||
==[[عمار | ==[[شهادت]] [[عمار]]== | ||
[[عمار]] از [[ | *سرانجام [[عمار]] در [[جنگ صفین]] در صفر سال ۳۷ [[هجری]] در سن ۹۳ سالگی<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۲۰، ص۳۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۱؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۴، ص۴۷۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۰۰.</ref> و یا به قولی ۹۴ سالگی<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۹۶؛ بلاذری، احمد بن یحیی، الانساب الاشراف، ج۱، ص۱۷۰.</ref> با نیزه و ضربۀ [[دشمن]] به [[شهادت]] رسید. [[علی ]]{{ع}} او را بدون [[غسل]] و [[کفن]] [[دفن]] کرد<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۱؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۶.</ref>. [[مرقد]] آن مرد بزرگ در شمال [[سوریه]] در منطقه "[[رقه]]" است<ref>ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۷ـ ۱۰۸.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۱۷ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۱۶
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل عمار بن یاسر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
عمار بن یاسر: از اصحاب پیامبر و از مهاجران نخستین و شیفتۀ پیامبر و علی(ع) بود. پدر و مادرش یاسر و سمیّه از شهیدان اسلام پیش از هجرت بودند. وی در عصر عثمان از منتقدان سرسخت بود. عمار یاسر در جنگ صفین در سال ۳۷ هجری در سنّ ۹۴ سالگی به شهادت رسید[۱].
عمار بن یاسر
- عمار بن یاسر مذحجی، ملقب به ابوالیقظان از صحابۀ بزرگ رسول خدا(ص) و از یاران باوفای امام علی(ع) و از جمله معدود تشییع کنندگان پیکر حضرت فاطمه زهرا(س) بود که بر پیکر ایشان نماز گزاردند[۲]. تقریباً ۴۴ سال قبل از بعثت در مکه به دنیا آمد[۳] و در نوجوانی همراه پیامبر(ص) شبانی میکرد. از او با عنوان مولی ابوحذیفه[۴] نیز یاد میکنند[۵]، پدرش یاسر و مادرش سمیه بود[۶].
شکنجه عمار و خانوادهاش به دست کافران
- عمار بعد از بعثت پیامبر(ص) مسلمان شد و پدر، مادر و برادرش را نیز به اسلام دعوت کرد[۷]. او همراه پدر و مادرش در مکه به دستور بزرگان قبیلۀ بنی مخزوم با انواع شکنجه‌های سخت از جمله با خوابانده شدن در ریگ‌های داغ عذاب میشدند[۸].[۹] تا اینکه یاسر و سمیه توسط مشرکان به شهادت رسیدند و نخستین مرد و زنی بودند که در راه دین اسلام به شهادت رسیدند؛ اما عمار شکنجهها را تحمّل میکرد تا اینکه تقیّه کرده و اسلام خود را مخفی نمود؛ ولی قلبش سرشار از ایمان بود[۱۰] و تمام مفسران اجماع دارند آیۀ
إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ
[۱۱] دربارۀ عمار نازل شده است[۱۲].
ایمان عمار
- عمار از معدود کسانی است که خدا، رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع)، دربارۀ درجه عالی و مرتبۀ رفیع ایمانش شهادت دادهاند. از جمله: پیامبر(ص) فرمودند: «از سر تا قدم عمار، مَملو از ایمان است و ایمان با گوشت و خون او آمیخته است»[۱۳]؛[۱۴] امام علی(ع) نیز در فرازی از نهج البلاغه در رثای یاران وفادار خویش از جمله عمار بن یاسر چنین فرمودند: «راستی برادرانمان که در نبرد صفین خونشان ریخته شد و شربت شهادت نوشیدند، هرگز ضرر ندیدند؛ زیرا امروز نیستند که شوکران غصه را سر کشند و شرنگ اندوه را به کامشان ریزند. به خدا سوگند به دیدار حق شتافتند و پاداششان را دریافت کردند و از ظلم‌آباد و غمستانی که در آن بودند در خانه امن و شادی جایشان دادند. آه کجایند برادرانم که در خط خدا حرکت کردند و تا آخرین لحظه حیات، مسیر حق را وانگذاشتند کجاست عمار؟ کجاست ابن تیهان؟ کجاست ذوالشهادتین؟...»[۱۵].[۱۶]
هجرت عمار به مدینه
- عمار بعد از مسلمان شدن همواره در خدمت پیامبر اکرم(ص) بوده و برای پیشبرد اسلام تلاش میکرد. او در زمان هجرت پیامبر(ص) از مکه بیرون آمد و به سوی مدینه مهاجرت کرد. او آنچنان به پیامبر(ص) نزدیک بود که میگوید: «من همسال و دوشادوش رسول خدا(ص) بودم. هیچ کس مثل من به آن حضرت نزدیک نبود»[۱۷]. خود حضرت نیز فرمودند: «همانا عمار، پوست بین دو چشمان و بینی من است»[۱۸]؛ یعنی پیوند و اختصاص عمار به من بسیار زیاد است[۱۹].[۲۰]
خدمات عمار
- برخی از خدمات عمار در زمان رسول اکرم(ص) و بعد از ایشان عبارت‌اند از: کمک در ساختن مسجد قبا؛ شرکت در جنگ‌های صدر اسلام؛ دفاع از حقّانیت علی(ع)؛ اعتراض به ماجرای سقیفه؛ فرمانروایی در کوفه؛ تلاش برای تحقق رهبری حضرت علی(ع) و تلاشهای گوناگون در جنگ صفین[۲۱].
شهادت عمار
- سرانجام عمار در جنگ صفین در صفر سال ۳۷ هجری در سن ۹۳ سالگی[۲۲] و یا به قولی ۹۴ سالگی[۲۳] با نیزه و ضربۀ دشمن به شهادت رسید. علی (ع) او را بدون غسل و کفن دفن کرد[۲۴]. مرقد آن مرد بزرگ در شمال سوریه در منطقه "رقه" است[۲۵].
جستارهای وابسته
منابع
محدثی، جواد، فرهنگ غدیر
محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین
محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی
محمدی، عبدالله، امیر مؤمنان علی؛ چلچراغ حکمت.
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴.
- ↑ ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۸۷ ـ ۵۸۸.
- ↑ ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۲.
- ↑ طبق قانون بردگی، چون مادرعمار، کنیز ابوحذیفه، بزرگ قبیلۀ بنیمخزوم بود او نیز بردۀ ابوحذیفه شد؛ ولی ابوحذیفه که شخص بلندنظری بود، وی را آزاد کرد از این رو عمّار را با عنوان مولی ابوحذیفه (غلام آزاد شده ابوحذیفه) یاد میکنند.
- ↑ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۴، ص۶۹۱.
- ↑ ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۸۷ ـ ۵۸۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۷۲، ۱۸۷؛ بلاذری، احمد بن یحیی، الانساب الاشراف، ج۱، ص۱۵۸.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۱۱۳۶.
- ↑ ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۳.
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، الانساب الاشراف، ج۱، ص۱۵۹ـ ۱۶۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۸۸ـ ۱۸۹.
- ↑ «بر آن کسان که پس از ایمان به خداوند کفر ورزند- نه آن کسان که وادار (به اظهار کفر) شده‌اند و دلشان به ایمان گرم است» سوره نحل، آیه ۱۰۶.
- ↑ ابن ابی الحدید، الاستیعاب، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۲؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۴، ص۴۷۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۳۶.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۱۱۳۷؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۳ـ۱۰۴.
- ↑ ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۳.
- ↑ «مَا ضَرَّ إِخْوَانَنَا الَّذِینَ سُفِکَتْ دِمَاؤُهُمْ وَ هُمْ بِصِفِّینَ أَلَّا یَکُونُوا الْیَوْمَ أَحْیَاءً یُسِیغُونَ الْغُصَصَ وَ یَشْرَبُونَ الرَّنْقَ، قَدْ وَ اللَّهِ لَقُوا اللَّهَ فَوَفَّاهُمْ أُجُورَهُمْ وَ أَحَلَّهُمْ دَارَ الْأَمْنِ بَعْدَ خَوْفِهِمْ. أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ؟ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ...»؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱۸۲.
- ↑ ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۸۷ ـ ۵۸۸.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۳۶ـ۱۱۳۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۸۹ـ۱۹۰.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۹۷؛ این ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۲.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۳۳، ص۱۷.
- ↑ ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۴.
- ↑ ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص ۱۰۴ـ ۱۰۸.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۲۰، ص۳۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۱؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۴، ص۴۷۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۰۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۹۶؛ بلاذری، احمد بن یحیی، الانساب الاشراف، ج۱، ص۱۷۰.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۱؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۰۶.
- ↑ ر.ک: موسوی بردکشکی، سید جواد، عمار، فرهنگنامۀ تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص۱۰۷ـ ۱۰۸.
