اطاعت امام: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اطاعت امام (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اطاعت امام (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
==ادعای ناسازگاری واجبالاطاعة بودن [[امام]] با [[خاتمیت]] == | |||
* [[شیعیان]] در [[دعاها]]، زیارتنامهها و [[روایات]]، [[ائمه اطهار]] را [[واجب الاطاعة]] و [[اطاعت]] آنان را [[اطاعت]] [[خدا]] و معصیتشان را [[معصیت]] [[خدا]] [[وصف]] میکند<ref>ر.ک: الکافی، ج۱، ص ۱۸۵؛ الحجة، باب فرض طاعة الائمة، وبابهای دیگر </ref> و این با اصل [[خاتمیت]] ناسازگار است؛ چرا که [[خاتمیت]] یعنی پایان [[ظهور]] [[حجت الهی]] و دیگر کسی [[واجب الاطاعة]] به صورت مطلق نیست. | |||
* [[شاه ولی الله دهلوی هندی]] با [[ادعای رؤیت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} در عالم رویا! در اینباره می-گوید: در عالم رویا از [[روح]] [[پیامبر]] درباره [[مذهب]] [[تشیع]] سؤال کردم و [[حضرت]] فرمود: [[مذهب]] ایشان [[باطل]] است و بطلان [[مذهب]] ایشان از لفظ [[امام]] معلوم میشود. چون از آن حالت افاقت دست داد، در لفظ [[امام]] [[تأمل]] کردم، معلوم شد که [[امام]] به اصطلاح ایشان، [[معصوم]]، مفترض اطاعة، [[منصوب]] للخلق است و [[وحی]] [[باطنی]] در [[حق]] [[امام]] تجویز مینمایند، پس در [[حقیقت ختم نبوت]] را منکرند، گویا زباناً ان [[حضرت]] را خاتم الانبیا میگفته باشند<ref>دهلوی، التفهیمات الالهیه، ج۲، صص ۲۹۴ و ۳۰۱.</ref>... آنان را [[معصوم]] و [[مفترض الطاعه]] و دارای [[روح]] [[باطنی]] میدانند و این با [[پیامبری]] تفاوت چندانی ندارد<ref>دهلوی، التفهیمات الالهیه، ج۲، ص ۳۰۱.</ref> | |||
* [[قاضی محمد ثنا الله]] [[شاگرد]] [[شاه ولی الله دهلوی هندی|دهلوی]] در حاشیه خود بر عبارت استادش موضوع او را [[تأیید]] میکند<ref>دهلوی، التفهیمات الالهیه، ج۲، ص ۳۲۱.</ref> | |||
* یک به اصطلاح روشنفکر [[مسلمان]] نیز این [[شبهه]] را طرح کرده است<ref>«سخن در این است که [[امامت]] را شرط کمال [[دین]] شمردن و [[امامان]] را برخوردار از [[وحی]] باطنی و [[معصوم]] و مفترض الطاعه دانستن - چنان که [[شیعیان]] میدانند - چگونه باید فهمیده شود که با خاتمیت ناسازگار نیفتد و سخنشان در [[رتبه]] [[پیامبر]] ننشیند و [[حجیت]] گفتار او را پیدا نکند» (پاسخ اول سروش به بهمن پور، سایت سروش، اول شهریور، ۱۳۸۴).</ref>. پاسخ این [[شبهه]] در ذیل پاسخ [[شبهه]] بعدی "[[حجت الهی]] انگاری [[امامان]]" خواهد آمد<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۱۵۶ - ۱۵۷.</ref>. | |||
==دیدگاه [[مؤمن الطاق]] درباره [[وجوب اطاعت از امام]]== | |||
*[[مؤمن الطاق]] در [[مناظره]] با [[ابن ابی خدره]] میگوید: "اما [[دلیل عقل]] بر [[لزوم اطاعت]] از [[علی بن ابی طالب]]{{ع}}: همه [[مردم]] از طریق [[اطاعت]] از [[عالمان]]، [[خداوند]] را [[اطاعت]] و [[پرستش]] میکنند. و البته [[امت]] بر این مطلب اتفاق دارند که [[علی]]{{ع}} [[داناترین]] [[یار]] [[رسول خدا]]{{صل}} بوده است؛ تا آنجا که [[مردمان]] همواره از او میپرسیدند و [[نیازمند]] به او بودند، اما [[علی]]{{ع}} از تمامی ایشان بینیاز بود پس [[اطاعت]] از او لازم و ضروری است"<ref>{{عربی|"وَ أَمَّا مِنْ حُجَّةِ الْعَقْلِ فَإِنَ النَّاسَ كُلَّهُمْ يُسْتَعْبَدُونَ بِطَاعَةِ الْعَالِمِ وَ وَجَدْنَا الْإِجْمَاعَ قَدْ وَقَعَ عَلَى عَلِيٍّ{{ع}} أَنَّهُ كَانَ أَعْلَمَ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ كَانَ جَمِيعُ النَّاسِ يَسْأَلُونَهُ وَ يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ وَ كَانَ عَلِيٌّ{{ع}} مُسْتَغْنِياً عَنْهُمْ"}}؛ ر.ک: طبرسی، احتجاج، ج۲، ص۳۷۸-۳۷۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.</ref>. | |||
*این گفتار جدای از آنکه نشان از [[اعتقاد]] [[مؤمن الطاق]] به [[مقام علمی امام علی]]{{ع}} دارد، [[اطاعت]] از ایشان را هم لازم میشمارد. البته [[ابو جعفر]] دلیلی بر مقدمه نخست این گفتار اقامه نمیکند، گویی اینکه [[دلیل]] آن را به بداهتش وا میگذارد؛ با این [[وصف]]، برای [[استحکام]] گفتارِ خویش، به [[اجماعی]] متمسک میشود که بر پایه آن [[مردم]] پیوسته به [[علی]]{{ع}} مراجعه و نیازهای خود را از او میپرسیدند؛ و حال آنکه [[علی]]{{ع}} از دیگران بینیاز بوده است. او این برخوردِ [[مردمان]] را بر پایه [[دستور]] [[قرآن]] میداند، آنجا که میفرماید:{{متن قرآن|أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ}}<ref>«آیا آنکه به حقّ رهنمون میگردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمییابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری میکنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.</ref>. | |||
*[[اعتقاد]] به [[مقام]] افتراض الطاعه برای [[امام]] در گفتگوی [[زید]] با [[مؤمن الطاق]] هم صریحاً پردهبرداری شده است. در این گفت و شنود [[زید]] از [[مؤمن الطاق]] میپرسد: "ای [[محمد بن علی]]، تو همان کسی هستی که معتقدی در میان [[آل محمد]]{{صل}} امامی وجود دارد که [[واجب]] الاطاعة است؟ [[مؤمن الطاق]] در پاسخ او گفت: آری، من چنین [[اعتقادی]] دارم".<ref>{{عربی|"أَنْتَ الَّذِي تَزْعُمُ أَنَّ فِي آلِ مُحَمَّدٍ إِمَاماً مُفْتَرَضَ الطَّاعَةِ...؟ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ...}}؛ طبرسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۶؛ همچنین ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۰۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۲۷ ص۴۰۵؛ احمدی میانجی، مواقف الشیعة، ج۱، ص۳۳۶. همین نقل در رجال کشی با سندی دیگر و با اندک تفاوتی نقل شده است: «به مؤمن الطاق گفته شد: در حضور امام صادق{{ع}} بین تو و زید بن علی چه گذشت؟» ادامه داستان شبیه نقل فوق است مگر اضافهای که امام در آنجا میفرمایند: «همه راهها را بر او بستهای و راه فراری برایش باقی نگذاشتهای» (طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۵).</ref>.<ref>[[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|مؤمن الطاق]]، ص۱۸۳-۱۸۵.</ref> | |||
==معنای [[اطاعت]] [[امام]]== | ==معنای [[اطاعت]] [[امام]]== | ||
| خط ۱۸: | خط ۳۰: | ||
====ادله [[قرآنی]]==== | ====ادله [[قرآنی]]==== | ||
====ادله [[حدیثی]]==== | ====ادله [[حدیثی]]==== | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۲۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']]. | * [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']]. | ||
* [[پرونده:1100522.jpg|22px]] [[اکبر اقوام کرباسی|اقوام کرباسی، اکبر]]، [[مؤمن الطاق (کتاب)|'''مؤمن الطاق''']]. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
[[رده:اطاعت امام]] | [[رده:اطاعت امام]] | ||
[[رده:مدخل امامت پاسخ به شبهات کلامی]] | [[رده:مدخل امامت پاسخ به شبهات کلامی]] | ||
[[رده:مقالههای اولویت دو]] | [[رده:مقالههای اولویت دو]] | ||
نسخهٔ ۲۲ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۹
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اطاعت امام (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
ادعای ناسازگاری واجبالاطاعة بودن امام با خاتمیت
- شیعیان در دعاها، زیارتنامهها و روایات، ائمه اطهار را واجب الاطاعة و اطاعت آنان را اطاعت خدا و معصیتشان را معصیت خدا وصف میکند[۱] و این با اصل خاتمیت ناسازگار است؛ چرا که خاتمیت یعنی پایان ظهور حجت الهی و دیگر کسی واجب الاطاعة به صورت مطلق نیست.
- شاه ولی الله دهلوی هندی با ادعای رؤیت پیامبر(ص) در عالم رویا! در اینباره می-گوید: در عالم رویا از روح پیامبر درباره مذهب تشیع سؤال کردم و حضرت فرمود: مذهب ایشان باطل است و بطلان مذهب ایشان از لفظ امام معلوم میشود. چون از آن حالت افاقت دست داد، در لفظ امام تأمل کردم، معلوم شد که امام به اصطلاح ایشان، معصوم، مفترض اطاعة، منصوب للخلق است و وحی باطنی در حق امام تجویز مینمایند، پس در حقیقت ختم نبوت را منکرند، گویا زباناً ان حضرت را خاتم الانبیا میگفته باشند[۲]... آنان را معصوم و مفترض الطاعه و دارای روح باطنی میدانند و این با پیامبری تفاوت چندانی ندارد[۳]
- قاضی محمد ثنا الله شاگرد دهلوی در حاشیه خود بر عبارت استادش موضوع او را تأیید میکند[۴]
- یک به اصطلاح روشنفکر مسلمان نیز این شبهه را طرح کرده است[۵]. پاسخ این شبهه در ذیل پاسخ شبهه بعدی "حجت الهی انگاری امامان" خواهد آمد[۶].
دیدگاه مؤمن الطاق درباره وجوب اطاعت از امام
- مؤمن الطاق در مناظره با ابن ابی خدره میگوید: "اما دلیل عقل بر لزوم اطاعت از علی بن ابی طالب(ع): همه مردم از طریق اطاعت از عالمان، خداوند را اطاعت و پرستش میکنند. و البته امت بر این مطلب اتفاق دارند که علی(ع) داناترین یار رسول خدا(ص) بوده است؛ تا آنجا که مردمان همواره از او میپرسیدند و نیازمند به او بودند، اما علی(ع) از تمامی ایشان بینیاز بود پس اطاعت از او لازم و ضروری است"[۷].
- این گفتار جدای از آنکه نشان از اعتقاد مؤمن الطاق به مقام علمی امام علی(ع) دارد، اطاعت از ایشان را هم لازم میشمارد. البته ابو جعفر دلیلی بر مقدمه نخست این گفتار اقامه نمیکند، گویی اینکه دلیل آن را به بداهتش وا میگذارد؛ با این وصف، برای استحکام گفتارِ خویش، به اجماعی متمسک میشود که بر پایه آن مردم پیوسته به علی(ع) مراجعه و نیازهای خود را از او میپرسیدند؛ و حال آنکه علی(ع) از دیگران بینیاز بوده است. او این برخوردِ مردمان را بر پایه دستور قرآن میداند، آنجا که میفرماید:
أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَى فَمَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ
[۸]. - اعتقاد به مقام افتراض الطاعه برای امام در گفتگوی زید با مؤمن الطاق هم صریحاً پردهبرداری شده است. در این گفت و شنود زید از مؤمن الطاق میپرسد: "ای محمد بن علی، تو همان کسی هستی که معتقدی در میان آل محمد(ص) امامی وجود دارد که واجب الاطاعة است؟ مؤمن الطاق در پاسخ او گفت: آری، من چنین اعتقادی دارم".[۹].[۱۰]
معنای اطاعت امام
گستره اطاعت امام
اثبات وجوب اطاعت امام
ادله عقلی وجوب اطاعت امام
ادله نقلی وجوب اطاعت امام
ادله قرآنی
ادله حدیثی
جستارهای وابسته
- اطاعت
- اولو الامر
- آیه اولی الامر
- اتباع
- اتباع حق
- اراده اطاعت
- استثقال اطاعت
- استحقاق ثواب
- استحقاق مدح
- امتثال
- انقیاد
- اوامر و نواهی
- آیه اطاعت
- بیعت اطاعت
- تأسی
- تجری
- تسلیم
- تمکین
- تنافی کفر و اطاعت
- تنعم به اطاعت
- توحید در اطاعت
- ثواب اطاعت
- ثواب و عقاب
- حسن طاعات
- داعی به اطاعت
- طاعات عبد
- طاعات کافر
- طاعات مطلقه
- طاعات مفترضه
- اطاعت از ابوین
- اطاعت از امام
- اطاعت از امام مهدی
- اطاعت از اوصیای انبیا
- اطاعت از اولی الامر
- اطاعت از حاکم جائر
- اطاعت از خدا
- اطاعت از رسول خدا
- اطاعت از زوج
- اطاعت از غیر معصوم
- اطاعت از نماینده ولی فقیه
- اطاعت از نواب امام
- اطاعت الهی
- اطاعت امام
- اطاعت انبیا در افعال
- اطاعت انبیا در اقوال
- اطاعت انسان
- اطاعت اولوالامر
- اطاعت اهل اجماع
- اطاعت اهل بیت
- اطاعت پیامبر
- اطاعت پیامبر خاتم
- اطاعت تکوینی
- اطاعت خدا
- اطاعت در عبادات
- اطاعت در غیر عبادات
- اطاعت درعبادات
- اطاعت درغیرعبادات
- اطاعت سلطان جایر
- اطاعت سلطان عادل
- اطاعت شیطان
- اطاعت طاغوت
- اطاعت غیر افضل
- اطاعت غیر خدا
- اطاعت متأخره
- اطاعت مخلوق در معصیت خالق
- اطاعت مرتد
- اطاعت مکلفین
- اطاعت ملائکه
- اطاعت ولی فقیه
- عصیان
- علم به مناقب طاعات
- قصد قربت در عبادت
- کتاب طاعات
- گناه
- مطیع
- مقام افتراض اطاعت
- مقام مطیعان
- وجوب اطاعت امام
- وقت اطاعت
پرسشهای وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل میشوید:
- ↑ ر.ک: الکافی، ج۱، ص ۱۸۵؛ الحجة، باب فرض طاعة الائمة، وبابهای دیگر
- ↑ دهلوی، التفهیمات الالهیه، ج۲، صص ۲۹۴ و ۳۰۱.
- ↑ دهلوی، التفهیمات الالهیه، ج۲، ص ۳۰۱.
- ↑ دهلوی، التفهیمات الالهیه، ج۲، ص ۳۲۱.
- ↑ «سخن در این است که امامت را شرط کمال دین شمردن و امامان را برخوردار از وحی باطنی و معصوم و مفترض الطاعه دانستن - چنان که شیعیان میدانند - چگونه باید فهمیده شود که با خاتمیت ناسازگار نیفتد و سخنشان در رتبه پیامبر ننشیند و حجیت گفتار او را پیدا نکند» (پاسخ اول سروش به بهمن پور، سایت سروش، اول شهریور، ۱۳۸۴).
- ↑ قدردان قراملکی، محمد حسن، امامت، ص۱۵۶ - ۱۵۷.
- ↑ "وَ أَمَّا مِنْ حُجَّةِ الْعَقْلِ فَإِنَ النَّاسَ كُلَّهُمْ يُسْتَعْبَدُونَ بِطَاعَةِ الْعَالِمِ وَ وَجَدْنَا الْإِجْمَاعَ قَدْ وَقَعَ عَلَى عَلِيٍّ(ع) أَنَّهُ كَانَ أَعْلَمَ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ(ص) وَ كَانَ جَمِيعُ النَّاسِ يَسْأَلُونَهُ وَ يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ وَ كَانَ عَلِيٌّ(ع) مُسْتَغْنِياً عَنْهُمْ"؛ ر.ک: طبرسی، احتجاج، ج۲، ص۳۷۸-۳۷۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۷، باب ۱۲، ص۳۹۶.
- ↑ «آیا آنکه به حقّ رهنمون میگردد سزاوارتر است که پیروی شود یا آنکه راه نمییابد مگر آنکه راه برده شود؟ پس چه بر سرتان آمده است؟ چگونه داوری میکنید؟» سوره یونس، آیه ۳۵.
- ↑ "أَنْتَ الَّذِي تَزْعُمُ أَنَّ فِي آلِ مُحَمَّدٍ إِمَاماً مُفْتَرَضَ الطَّاعَةِ...؟ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ...؛ طبرسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۶؛ همچنین ر.ک: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۳۰۸؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۲۷ ص۴۰۵؛ احمدی میانجی، مواقف الشیعة، ج۱، ص۳۳۶. همین نقل در رجال کشی با سندی دیگر و با اندک تفاوتی نقل شده است: «به مؤمن الطاق گفته شد: در حضور امام صادق(ع) بین تو و زید بن علی چه گذشت؟» ادامه داستان شبیه نقل فوق است مگر اضافهای که امام در آنجا میفرمایند: «همه راهها را بر او بستهای و راه فراری برایش باقی نگذاشتهای» (طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۲۵).
- ↑ اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص۱۸۳-۱۸۵.