دسته عزاداری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۰

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

دسته گروهی از مردم که در جایی گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کاری را انجام دهند. گروهی که با تشریفات خاصّی در خیابان‌ها و کوچه‌ها حرکت می‌‌کنند و با هم اشعاری خوانند؛ برای اقامۀ عزاداری سید الشهدا و ائمّۀ دیگر^[۱]. حرکتشان بصورت سینه زنی یا زنجیر زنی است. رواج آن بیشتر در عصر صفویه شکل گرفت.

مقدمه

این‌گونه دستجات، برای خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهی نام ویژه‌ای داشته‌اند و با نوعی سازماندهی مردمی در ایام عاشورا و روزهای دیگر به سوگواری می‌‌پرداختند. این مراسم، به‌ویژه در عراق و شهرهایی چون نجف و کربلا، ریشه دارتر بوده است. مرحوم کاشف الغطاء می‌‌نویسد: “آغاز بیرون آمدن دسته‌های عزاداری برای سید الشهدا، پیش از هزار سال، در زمان “معزّ الدّوله” و “رکن الدّوله” بود، که دسته‌های عزاداران در حالی که برای حسین(ع) ندبه می‌‌کردند و شب، مشعل‌هایی به دست داشتند، بغداد و راه‌هایش یکباره پر از شیون شد... این در قرن چهارم بود. و اگر بیرون آمدن این موکب‌ها در راه‌ها نبود، هدف و غرض از یادآوری حسین بن علی(ع) از بین می‌‌رفت و ثمره فاسد می‌‌شد و راز شهادت حسین بن علی(ع) منتفی می‌‌گشت^[۲].

“موکب” یا “مواکب حسینی” نیز به همین حرکت‌های جمعی بصورت عزاداری و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می‌‌شود که در عراق، به‌ویژه در ایّام اربعین رواج و شور بیشتری دارد. در روزهای تاسوعا و عاشورا نیز در همۀ شهرها و روستاهای شیعه نشین رواج دارد. برخی از این دسته‌ها، تاریخچه‌ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ “طویرج” در کربلا) که در نسل‌های پیاپی، سنّت‌های خویش را حفظ می‌‌کنند^[۳]. دسته‌های عزاداری، نوعی تشکّل و سازماندهی را تمرین می‌‌دهد که بر محور امام حسین(ع) است. این دسته‌ها و هیئت‌ها، در افراد احساس مسئولیت و شخصیّت و اعتماد به نفس را تقویت می‌‌کند و به آنان نظم و نظام می‌‌بخشد، آن هم با محتوایی مقدس و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون حاکمیّت زور و اعمال قدرت^[۴].

جستارهای وابسته

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ فرهنگ فارسی، معین.
↑ المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).
↑ در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۸۹.

[1] فرهنگ فارسی، معین.

[2] المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).

[3] در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.

[4] محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۸۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 ==مقدمه==
-این‌گونه دستجات، برای خود نشانه و علامت و [[توغ]] و [[پرچم]] مخصوص و گاهی نام ویژه‌ای داشته‌اند و با نوعی [[سازماندهی]] مردمی در ایام [[عاشورا]] و روزهای دیگر به [[سوگواری]] می‌‌پرداختند. این مراسم، بویژه در [[عراق]] و شهرهایی چون [[نجف]] و [[کربلا]]، ریشه دارتر بوده است. مرحوم [[کاشف الغطاء]] می‌‌نویسد: “آغاز بیرون آمدن دسته‌های [[عزاداری]] برای [[سید الشهدا]]، پیش از هزار سال، در زمان “معزّ الدّوله” و “رکن الدّوله” بود، که دسته‌های [[عزاداران]] در حالی که برای [[حسین]]{{ع}} [[ندبه]] می‌‌کردند و [[شب]]، مشعل‌هایی به [[دست]] داشتند، [[بغداد]] و راه‌هایش یکباره پر از شیون شد... این در [[قرن چهارم]] بود. و اگر بیرون آمدن این موکب‌ها در راه‌ها نبود، [[هدف]] و غرض از [[یادآوری]] [[حسین بن علی]]{{ع}} از بین می‌‌رفت و ثمره [[فاسد]] می‌‌شد و [[راز]] [[شهادت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} منتفی می‌‌گشت<ref>المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).</ref>.
+این‌گونه دستجات، برای خود نشانه و علامت و [[توغ]] و [[پرچم]] مخصوص و گاهی نام ویژه‌ای داشته‌اند و با نوعی [[سازماندهی]] مردمی در ایام [[عاشورا]] و روزهای دیگر به [[سوگواری]] می‌‌پرداختند. این مراسم، به‌ویژه در [[عراق]] و شهرهایی چون [[نجف]] و [[کربلا]]، ریشه دارتر بوده است. مرحوم [[کاشف الغطاء]] می‌‌نویسد: “آغاز بیرون آمدن دسته‌های [[عزاداری]] برای [[سید الشهدا]]، پیش از هزار سال، در زمان “معزّ الدّوله” و “رکن الدّوله” بود، که دسته‌های [[عزاداران]] در حالی که برای [[حسین]]{{ع}} [[ندبه]] می‌‌کردند و [[شب]]، مشعل‌هایی به [[دست]] داشتند، [[بغداد]] و راه‌هایش یکباره پر از شیون شد... این در [[قرن چهارم]] بود. و اگر بیرون آمدن این موکب‌ها در راه‌ها نبود، [[هدف]] و غرض از [[یادآوری]] [[حسین بن علی]]{{ع}} از بین می‌‌رفت و ثمره [[فاسد]] می‌‌شد و [[راز]] [[شهادت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} منتفی می‌‌گشت<ref>المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).</ref>.
-“[[موکب]]” یا “[[مواکب حسینی]]” نیز به همین حرکت‌های جمعی بصورت [[عزاداری]] و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می‌‌شود که در [[عراق]]، بویژه در ایّام [[اربعین]] رواج و شور بیشتری دارد. در روزهای [[تاسوعا]] و [[عاشورا]] نیز در همۀ [[شهرها]] و روستاهای [[شیعه]] نشین رواج دارد. برخی از این دسته‌ها، تاریخچه‌ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ “طویرج” در [[کربلا]]) که در نسل‌های پیاپی، سنّت‌های خویش را [[حفظ]] می‌‌کنند<ref>در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.</ref>. دسته‌های [[عزاداری]]، نوعی [[تشکّل]] و [[سازماندهی]] را تمرین می‌‌دهد که بر محور [[امام حسین]]{{ع}} است. این دسته‌ها و هیئت‌ها، در افراد [[احساس مسئولیت]] و [[شخصیّت]] و [[اعتماد به نفس]] را تقویت می‌‌کند و به آنان [[نظم]] و [[نظام]] می‌‌بخشد، آن هم با محتوایی [[مقدس]] و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون [[حاکمیّت]] [[زور]] و [[اعمال]] [[قدرت]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۸۹.</ref>.
+“[[موکب]]” یا “[[مواکب حسینی]]” نیز به همین حرکت‌های جمعی بصورت [[عزاداری]] و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می‌‌شود که در [[عراق]]، به‌ویژه در ایّام [[اربعین]] رواج و شور بیشتری دارد. در روزهای [[تاسوعا]] و [[عاشورا]] نیز در همۀ [[شهرها]] و روستاهای [[شیعه]] نشین رواج دارد. برخی از این دسته‌ها، تاریخچه‌ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ “طویرج” در [[کربلا]]) که در نسل‌های پیاپی، سنّت‌های خویش را [[حفظ]] می‌‌کنند<ref>در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.</ref>. دسته‌های [[عزاداری]]، نوعی [[تشکّل]] و [[سازماندهی]] را تمرین می‌‌دهد که بر محور [[امام حسین]]{{ع}} است. این دسته‌ها و هیئت‌ها، در افراد [[احساس مسئولیت]] و [[شخصیّت]] و [[اعتماد به نفس]] را تقویت می‌‌کند و به آنان [[نظم]] و [[نظام]] می‌‌بخشد، آن هم با محتوایی [[مقدس]] و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون [[حاکمیّت]] [[زور]] و [[اعمال]] [[قدرت]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۸۹.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==