روح القدس در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'بزرگی' به 'بزرگی'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'بزرگی' به 'بزرگی')
خط ۵: خط ۵:
#در آیه‌ای، از القای "روحی از [[امر خداوند]]" به هریک از بندگانش که بخواهد، خبر داده شده است. القای این روح برای آن است که ایشان [[مردم]] را از [[روز قیامت]] [[بیم]] دهند. در آیه‌ای با مضمون نزدیک به این آیه، از [[نزول فرشتگان]] با روح به برخی [[بندگان]] [[برگزیده]] سخن به میان آمده که ثمره آن، [[دعوت به توحید]] و بیم دادن از [[شرک]] است. در هر دو آیه، از اینکه روحی ملکوتی بر برخی بندگان برگزیده نازل می‌شود، خبر داده شده و [[هدف]] این کار، [[انذار]] (بیم دادن مردم) از شرک یا روز قیامت بیان گردیده است. بسیاری از [[مفسران]]، این بندگان برگزیده را بر [[پیامبران]] [[تطبیق]] کرده‌اند که محتوای سخن آنان، یعنی [[وحی]]، در‌بردارنده بیم از [[قیامت]]، دعوت به توحید و [[نفی]] شرک است.<ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبایی]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۲، ص۲۰۹؛ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۶، ص۵۳۷؛ [[ناصر مکارم شیرازی]]، تفسیر نمونه، ج‏۱۱، ص۱۵۳؛ [[محمد‌ بن جریر طبری]]، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۴، ص۵۳؛ [[محمد بن عمر فخر رازی]]، مفاتیح الغیب، ج‏۱۹، ص۱۶۹ و....</ref> بنابراین آن [[روح]]، این [[علوم]] را در [[اختیار]] [[پیامبران]] قرار داده است. <ref>ر.ک: هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه) و علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)</ref>
#در آیه‌ای، از القای "روحی از [[امر خداوند]]" به هریک از بندگانش که بخواهد، خبر داده شده است. القای این روح برای آن است که ایشان [[مردم]] را از [[روز قیامت]] [[بیم]] دهند. در آیه‌ای با مضمون نزدیک به این آیه، از [[نزول فرشتگان]] با روح به برخی [[بندگان]] [[برگزیده]] سخن به میان آمده که ثمره آن، [[دعوت به توحید]] و بیم دادن از [[شرک]] است. در هر دو آیه، از اینکه روحی ملکوتی بر برخی بندگان برگزیده نازل می‌شود، خبر داده شده و [[هدف]] این کار، [[انذار]] (بیم دادن مردم) از شرک یا روز قیامت بیان گردیده است. بسیاری از [[مفسران]]، این بندگان برگزیده را بر [[پیامبران]] [[تطبیق]] کرده‌اند که محتوای سخن آنان، یعنی [[وحی]]، در‌بردارنده بیم از [[قیامت]]، دعوت به توحید و [[نفی]] شرک است.<ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبایی]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۲، ص۲۰۹؛ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۶، ص۵۳۷؛ [[ناصر مکارم شیرازی]]، تفسیر نمونه، ج‏۱۱، ص۱۵۳؛ [[محمد‌ بن جریر طبری]]، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۴، ص۵۳؛ [[محمد بن عمر فخر رازی]]، مفاتیح الغیب، ج‏۱۹، ص۱۶۹ و....</ref> بنابراین آن [[روح]]، این [[علوم]] را در [[اختیار]] [[پیامبران]] قرار داده است. <ref>ر.ک: هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه) و علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)</ref>
#در یکی از [[آیات]] آمده است که [[خداوند]] به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} "[[روحی]] از امرِ خود" را [[وحی]] کرد؛ درحالی‌که پیش از آن، [[پیامبر]] کتاب و [[ایمان]] را نمی‌شناخت.  از این [[آیه]] این‌گونه [[استنباط]] می‌شود که این روح، موجب شده است که پیامبر{{صل}} با [[قرآن]] و حقایق [[ایمانی]] آشنا شود. برخی از [[مفسران]] نخستین همانند ‌ا‌بن‌عباس، مراد از روح را در این آیه، خود [[قرآن کریم]] دانسته‌اند؛<ref>ر.ک: عبدالرحمن بن محمد بن‌ ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج‏۱۰، ص۳۲۸۰؛ ‌جلال‌الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج‏۶، ص۱۳.</ref>  یعنی مقصود خداوند از وحی روحی از امرش، این است که قرآن را بر پیامبر{{صل}} نازل کرده است. بسیاری از مفسران دوره‌های بعد نیز با این [[تفسیر]] موافقت کرده‌اند؛ <ref>[[فضل بن حسن طبرسی]]، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص۵۸؛ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‏۲۰، ص۵۰۲؛ سیدعلی‌اکبر قرشی، تفسیر أحسن الحدیث، ج‏۹، ص۵۱۳؛ محمود زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج‏۴، ص۲۳۴؛ محمد بن عمر فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج‏۲۷، ص۶۱۴؛ و....</ref> هرچند به ‌نظر می‌رسد این تفسیر دقیق نیست و بین روح و آنچه نازل می‌کند، خلط شده است. بخشی از آنچه روح نازل می‌سازد، قرآن است؛ <ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبایی]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۸، ص۷۵.</ref>
#در یکی از [[آیات]] آمده است که [[خداوند]] به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} "[[روحی]] از امرِ خود" را [[وحی]] کرد؛ درحالی‌که پیش از آن، [[پیامبر]] کتاب و [[ایمان]] را نمی‌شناخت.  از این [[آیه]] این‌گونه [[استنباط]] می‌شود که این روح، موجب شده است که پیامبر{{صل}} با [[قرآن]] و حقایق [[ایمانی]] آشنا شود. برخی از [[مفسران]] نخستین همانند ‌ا‌بن‌عباس، مراد از روح را در این آیه، خود [[قرآن کریم]] دانسته‌اند؛<ref>ر.ک: عبدالرحمن بن محمد بن‌ ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج‏۱۰، ص۳۲۸۰؛ ‌جلال‌الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج‏۶، ص۱۳.</ref>  یعنی مقصود خداوند از وحی روحی از امرش، این است که قرآن را بر پیامبر{{صل}} نازل کرده است. بسیاری از مفسران دوره‌های بعد نیز با این [[تفسیر]] موافقت کرده‌اند؛ <ref>[[فضل بن حسن طبرسی]]، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص۵۸؛ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‏۲۰، ص۵۰۲؛ سیدعلی‌اکبر قرشی، تفسیر أحسن الحدیث، ج‏۹، ص۵۱۳؛ محمود زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج‏۴، ص۲۳۴؛ محمد بن عمر فخر رازی، مفاتیح الغیب، ج‏۲۷، ص۶۱۴؛ و....</ref> هرچند به ‌نظر می‌رسد این تفسیر دقیق نیست و بین روح و آنچه نازل می‌کند، خلط شده است. بخشی از آنچه روح نازل می‌سازد، قرآن است؛ <ref>ر.ک: [[سید محمد حسین طباطبایی]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۸، ص۷۵.</ref>
#مصداق دیگر روح، "[[روح‌القدس]]" است. در برخی [[آیات قرآن کریم]]، از [[تأیید]] [[حضرت عیسی|عیسی بن مریم]]{{س}}، به وسیله روح‌القدس [[سخن]] گفته شده است. از ظاهر یکی از این آیات به ‌دست می‌آید که آن [[حضرت]] به واسطه تأیید روح‌القدس، در [[کودکی]] و [[بزرگی]] با [[مردم]] سخن گفته است. در آیه‌ای دیگر، [[نزول قرآن]]، به [[روح‌القدس]] نسبت داده شده است. این‌گونه [[آیات]]، به نقش روح‌القدس در [[آموزش]] [[برگزیدگان خداوند]] اشاره دارند. از [[ابن‌مسعود]]  و [[ابن‌عباس]]  [[نقل]] شده که روح‌القدس همان [[حضرت]] [[جبرئیل]]{{ع}} است. در آیه‌ای، "روح‌الامین" نازل‌کننده [[قرآن]] بر [[قلب]] [[مبارک]] [[رسول خدا]]{{صل}} معرفی شده است. [[قرآن کریم]] در آیه‌ای دیگر، [[نزول قرآن]] بر قلب [[پیامبر]]{{صل}} را به جبرئیل{{ع}} نسبت داده است: {{متن قرآن|مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِكَ}}<ref>بقره، آیه ۹۷.</ref> از آنجا که یک کار به دو عنوان نسبت داده شده است، می‌توان این احتمال را تقویت کرد که روح‌الامین همان جبرئیل{{ع}} است. از سوی دیگر می‌دانیم که حضرت جبرئیل{{ع}} به [[امین وحی]] [[خداوند]] مشهور است؛  چنان‌که در [[سوره تکویر]] نیز به این [[وصف]] یاد شده است. در [[روایات]] متعددی نیز حضرت جبرئیل{{ع}} همان روح‌الامین معرفی شده است.<ref>در روایات متعددی، این دو به صورت بدل یا صفت و موصوف آمده‌اند که نشانه یکی بودن آنهاست: رُوح الْأَمِین جَبْرَئِیلَ یا جَبْرَئِیلَ الرُّوحَ الْأَمِینَ. ر.ک: تفسیر الامام العسکری، ص۱۵۶ و ۴۳۷؛ محمدبن‌مسعود، کتاب ‌التفسیر، ج۲، ص۹۷ و ۱۴۱؛ محمد‌بن‌علی الصدوق، من لایحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، ج۱، ص۵۵؛ همو، الأمالی، ص۲۷۰ و ۲۹۳؛ محمدبن‌الحسن الطوسی، الأمالی، ص۵۸۸؛ محمد‌بن‌حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، تصحیح مؤسسه آل‌البیت، ج۲، ص۲۳؛ ج۱۲، ص۲۴۱ و ج۱۷، ص۴۷.</ref> بنابراین مراد از الرُّوحُ الْأَمِینُ، همان حضرت جبرئیل{{ع}} است؛  
#مصداق دیگر روح، "[[روح‌القدس]]" است. در برخی [[آیات قرآن کریم]]، از [[تأیید]] [[حضرت عیسی|عیسی بن مریم]]{{س}}، به وسیله روح‌القدس [[سخن]] گفته شده است. از ظاهر یکی از این آیات به ‌دست می‌آید که آن [[حضرت]] به واسطه تأیید روح‌القدس، در [[کودکی]] و بزرگی با [[مردم]] سخن گفته است. در آیه‌ای دیگر، [[نزول قرآن]]، به [[روح‌القدس]] نسبت داده شده است. این‌گونه [[آیات]]، به نقش روح‌القدس در [[آموزش]] [[برگزیدگان خداوند]] اشاره دارند. از [[ابن‌مسعود]]  و [[ابن‌عباس]]  [[نقل]] شده که روح‌القدس همان [[حضرت]] [[جبرئیل]]{{ع}} است. در آیه‌ای، "روح‌الامین" نازل‌کننده [[قرآن]] بر [[قلب]] [[مبارک]] [[رسول خدا]]{{صل}} معرفی شده است. [[قرآن کریم]] در آیه‌ای دیگر، [[نزول قرآن]] بر قلب [[پیامبر]]{{صل}} را به جبرئیل{{ع}} نسبت داده است: {{متن قرآن|مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِكَ}}<ref>بقره، آیه ۹۷.</ref> از آنجا که یک کار به دو عنوان نسبت داده شده است، می‌توان این احتمال را تقویت کرد که روح‌الامین همان جبرئیل{{ع}} است. از سوی دیگر می‌دانیم که حضرت جبرئیل{{ع}} به [[امین وحی]] [[خداوند]] مشهور است؛  چنان‌که در [[سوره تکویر]] نیز به این [[وصف]] یاد شده است. در [[روایات]] متعددی نیز حضرت جبرئیل{{ع}} همان روح‌الامین معرفی شده است.<ref>در روایات متعددی، این دو به صورت بدل یا صفت و موصوف آمده‌اند که نشانه یکی بودن آنهاست: رُوح الْأَمِین جَبْرَئِیلَ یا جَبْرَئِیلَ الرُّوحَ الْأَمِینَ. ر.ک: تفسیر الامام العسکری، ص۱۵۶ و ۴۳۷؛ محمدبن‌مسعود، کتاب ‌التفسیر، ج۲، ص۹۷ و ۱۴۱؛ محمد‌بن‌علی الصدوق، من لایحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، ج۱، ص۵۵؛ همو، الأمالی، ص۲۷۰ و ۲۹۳؛ محمدبن‌الحسن الطوسی، الأمالی، ص۵۸۸؛ محمد‌بن‌حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، تصحیح مؤسسه آل‌البیت، ج۲، ص۲۳؛ ج۱۲، ص۲۴۱ و ج۱۷، ص۴۷.</ref> بنابراین مراد از الرُّوحُ الْأَمِینُ، همان حضرت جبرئیل{{ع}} است؛  
#در آیاتی، از [[روحی]] سخن گفته شده است که همراه [[فرشتگان]] در [[شب قدر]] نازل می‌شود  و در [[قیامت]] به همراه آنان [[عروج]] می‌کند  و همراهشان به‌ صف می‌ایستد.  در روایتی نقل شده است که فردی از امیرالمؤمنین علی{{ع}} پرسید: آیا [[روح]] همان جبرئیل است؟ [[امام]]{{ع}} فرمود: جبرئیل از فرشتگان است و روح غیر از جبرئیل است. آن مرد از پاسخ امام تعجب کرد و گفت: [[سخن]] [[بزرگی]] را ادعا کردی. هیچ‌کس [[گمان]] نمی‌کند که روح غیر از جبرئیل باشد. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: تو [[گمراهی]] و از [[اهل]] [[گمراهی]] [[سخن]] [[نقل]] می‌کنی. سپس آن [[حضرت]] به این [[آیه]] [[استشهاد]] کردند: {{متن قرآن|يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنَاْ فَاتَّقُونِ}}،<ref>«فرشتگان را با روح از (مبدأ) امر خویش بر هر کس از بندگانش که بخواهد فرو می‌فرستد که بیم دهید: هیچ خدایی جز من نیست بنابراین از من پروا کنید»؛ سوره نحل، آیه ۲.</ref> که [[ظهور]] آن بیانگر تمایز [[روح]] از [[فرشتگان]] است؛ زیرا اگر روح یکی از فرشتگان بود، در کنار آنان به‌ طور مستقل یاد نمی‌شد<ref>ر.ک: [[محمد‌ بن یعقوب کلینی]]، الکافی، ج‏۱، ص۶۸۴؛ [[محمد‌ بن حسن صفار]]، بصائر الدرجات، ص۴۶۴؛ [[سید هاشم بحرانی]]، البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏۳، ص۵۸۳.</ref>»<ref>[[علوم برگزیدگان (کتاب)|علوم برگزیدگان]]؛ ص۳۵الی۳۸.</ref>. <ref>ر.ک: هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه) و علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)</ref>
#در آیاتی، از [[روحی]] سخن گفته شده است که همراه [[فرشتگان]] در [[شب قدر]] نازل می‌شود  و در [[قیامت]] به همراه آنان [[عروج]] می‌کند  و همراهشان به‌ صف می‌ایستد.  در روایتی نقل شده است که فردی از امیرالمؤمنین علی{{ع}} پرسید: آیا [[روح]] همان جبرئیل است؟ [[امام]]{{ع}} فرمود: جبرئیل از فرشتگان است و روح غیر از جبرئیل است. آن مرد از پاسخ امام تعجب کرد و گفت: [[سخن]] بزرگی را ادعا کردی. هیچ‌کس [[گمان]] نمی‌کند که روح غیر از جبرئیل باشد. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: تو [[گمراهی]] و از [[اهل]] [[گمراهی]] [[سخن]] [[نقل]] می‌کنی. سپس آن [[حضرت]] به این [[آیه]] [[استشهاد]] کردند: {{متن قرآن|يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنَاْ فَاتَّقُونِ}}،<ref>«فرشتگان را با روح از (مبدأ) امر خویش بر هر کس از بندگانش که بخواهد فرو می‌فرستد که بیم دهید: هیچ خدایی جز من نیست بنابراین از من پروا کنید»؛ سوره نحل، آیه ۲.</ref> که [[ظهور]] آن بیانگر تمایز [[روح]] از [[فرشتگان]] است؛ زیرا اگر روح یکی از فرشتگان بود، در کنار آنان به‌ طور مستقل یاد نمی‌شد<ref>ر.ک: [[محمد‌ بن یعقوب کلینی]]، الکافی، ج‏۱، ص۶۸۴؛ [[محمد‌ بن حسن صفار]]، بصائر الدرجات، ص۴۶۴؛ [[سید هاشم بحرانی]]، البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏۳، ص۵۸۳.</ref>»<ref>[[علوم برگزیدگان (کتاب)|علوم برگزیدگان]]؛ ص۳۵الی۳۸.</ref>. <ref>ر.ک: هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه (پایان‌نامه) و علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش