رزق: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۲۰

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل رزق (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

روزی واژه‌ای فارسی است که به معنای خوراک روزانه و ضروریات زندگی به کار رفته است. (لغت‌نامه) معادل کلمه روزی در زبان عربی واژه رزق است که به معنای خوراک روزانه، موهبت، نصیب و بهره به کار رفته است. کلمه روزی گاهی به عطای جاری گفته می‌شود، خواه دنیوی باشد یا اخروی؛ و گاه به نصیب و بهره فرد از چیزی رزق اطلاق می‌گردد. (مفردات الفاظ القرآن) آیات الهی خداوند را رزّاق و روزی‌دهنده همه موجودات معرفی نموده است: ﴿إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ﴾^[۱] و نیز در قرآن می‌فرماید: هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر اینکه روزی او بر خداست^[۲]. امام سجاد(ع) هم در نیایش بیست‌ونهم عرض می‌کند: «خداوندا آن وعده‌ای را که در وحی خود بر پیامبر(ص) بدان تصریح کرده‌ای و در قرآن بر آن سوگند خورده‌ای سبب قطع دل‌مشغولی ما به رزقی قرار بده که خود تکفل کرده‌ای».

و نیز عرضه می‌دارد: «خداوندا تو خود گفته‌ای روزی شما و هرچه به شما وعده داده شده در آسمان است». در فرهنگ قرآنی رزق و روزی علاوه بر بعد مادی در بعد معنوی هم از اهمیت بالایی برخوردار است، چون شامل تمام سجایای اخلاقی و امتیازات روحی و معنوی می‌گردد. شاهد مثال این مطلب در قرآن کریم: گفت ای قوم من، چه می‌گویید اگر از جانب پروردگارم دلیل روشنی داشته باشم و او از سوی خود روزی نیکو (نبوت) به من عطا کرده باشد^[۳]. حضرت سیّدالساجدین(ع) در فرازهای مختلف نیایش بیست‌و‌دوم به برخی از اقسام رزق معنوی اشاراتی فرموده است: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي‏ الرَّغْبَةَ فِي‏ الْعَمَلِ‏ لَكَ لِآخِرَتِي»؛ بار خدایا بر محمد و خاندانش درود بفرست و روزی من چنان قرار ده که شوق عمل در راه تو توشه روز بازپسینم باشد. «و بدان هنگام که در سپاسگزاری در برابر نعمت‌های تو، که در آسودگی و سختی و تندرستی و بیماری به من عطا کرده‌ای، قصور ورزم، تو حقیقت را روزی من ساز»^[۴]. و سلامت سینه از حسد را روزیم گردان^[۵].

برخلاف این تصور عامیانه که تنها زیاد تلاش کردن را عامل افزایش روزی می‌داند، واقعاً چنین نیست و رعایت نکات اخلاقی و تمسک به عوامل معنوی نیز باعث گشایش در امور و برکت و فراوانی رزق می‌شود. تقوا، انفاق، خوش خلقی، صله رحم و اطعام فقیر از جمله عوامل روزی‌رسان است که می‌توان ذکر کرد. در قرآن کریم می‌خوانیم: ﴿وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ﴾^[۶]. چنانچه برخی از احادیث نیز مؤید این مطلب می‌باشند‌. امام صادق(ع) می‌فرماید: «صله رحم انسان را خوش‌اخلاق، باسخاوت و پاکیزه جان می‌نماید و روزی او را زیاد می‌کند و مرگ را به تأخیر می‌اندازد»^[۷]. و هم ایشان می‌گوید: «هر که با خانواده‌اش خوش‌رفتاری کند عمرش دراز می‌شود»^[۸].

امام سجاد(ع) نیز از خداوند برکت در رزق^[۹] و روزی بی‌حساب طلب می‌نماید: «بار خدایا درود بفرست بر محمد و خاندانش و مرا از رنج تحصیل معاش بی‌نیازی ده و بی‌حساب روزی‌ام ده، تا از عبادت تو به طلب روزی نپردازم و بار گران عواقب کسب و کار بر دوش نگیرم»^[۱۰]. از دیدگاه امام سجاد(ع) روزی فراوان و واسع خواستن هیچ اشکالی ندارد^[۱۱]. آن حضرت کامل‌ترین روزی را برای ایام پیری درخواست می‌نماید: «بار خدایا درود بفرست بر محمد و خاندانش و فراخ‌ترین روزی‌ات را به هنگام پیری به من ارزانی‌دار و نیرومندترین نیرؤیت را به هنگام درماندگی»^[۱۲].

امام تداوم روزی برای فرزندان را از خداوند می‌طلبد و در عین حال تقاضا می‌کند که این روزی از دست وی برایشان جریان یابد: «ای خداوند... در جانشان و جسمشان (فرزندان) و در هر کار از کارهایشان که روی در من دارد، عافیت بخش و وظیفه روزی ایشان، برای من و به دست من پیوسته گردان»^[۱۳].^[۱۴].^[۱۵]

جستارهای وابسته

منابع

قاسملو، ساره، مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ «بی‌گمان این خداوند است که بسیار روزی‌بخش توانمند استوار است» سوره ذاریات، آیه ۵۸.
↑ ﴿وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا...﴾ «و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر که روزی‌اش بر خداوند است.».. سوره هود، آیه ۶.
↑ ﴿قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا...﴾ «گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد (شما چه خواهید کرد؟).».. سوره هود، آیه ۸۸.
↑ همان.
↑ همان.
↑ «و هر کس از خداوند پروا کند (خداوند) برای او دری می‌گشاید * و به او از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد» سوره طلاق، آیه ۲-۳.
↑ کافی، ج۲، ص۱۵۱.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۶۲.
↑ نیایش بیست‌و‌دوم.
↑ نیایش بیستم.
↑ نیایش بیستم.
↑ نیایش بیستم.
↑ نیایش بیست‌و‌پنجم.
↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش تهران، ۱۳۷۵، چاپ ششم؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول ۱۳۸۵، قرآن کریم؛ الکافی، کلینی، ۱۳۸۸ ق، دارالکتب الاسلامیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری؛ لغت‌نامه، علی‌اکبر دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، سال نشر ۱۳۷۷؛ مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، دارالعلم، دارالشامیه؛ وسائل الشیعة، محمدبن حسن حرّ عاملی، بیروت، مؤسسة آل‌البیت(ع)، ۱۴۱۴.
↑ قاسملو، ساره، مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۵۳.

[1] «بی‌گمان این خداوند است که بسیار روزی‌بخش توانمند استوار است» سوره ذاریات، آیه ۵۸.

[2] ﴿وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا...﴾ «و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر که روزی‌اش بر خداوند است.».. سوره هود، آیه ۶.

[3] ﴿قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا...﴾ «گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد (شما چه خواهید کرد؟).».. سوره هود، آیه ۸۸.

[4] همان.

[5] همان.

[6] «و هر کس از خداوند پروا کند (خداوند) برای او دری می‌گشاید * و به او از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد» سوره طلاق، آیه ۲-۳.

[7] کافی، ج۲، ص۱۵۱.

[8] وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۶۲.

[9] نیایش بیست‌و‌دوم.

[10] نیایش بیستم.

[11] نیایش بیستم.

[12] نیایش بیستم.

[13] نیایش بیست‌و‌پنجم.

[14] صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش تهران، ۱۳۷۵، چاپ ششم؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول ۱۳۸۵، قرآن کریم؛ الکافی، کلینی، ۱۳۸۸ ق، دارالکتب الاسلامیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری؛ لغت‌نامه، علی‌اکبر دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، سال نشر ۱۳۷۷؛ مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، دارالعلم، دارالشامیه؛ وسائل الشیعة، محمدبن حسن حرّ عاملی، بیروت، مؤسسة آل‌البیت(ع)، ۱۴۱۴.

[15] قاسملو، ساره، مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۵۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[رزق (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
 ==مقدمه==
-منظور از «رزق» [[پیامبر]] به چیزی اطلاق می‌شود، که «[[خداوند]] امکان و فرصتی فراهم ساخته که بتواند از آن نفعی ببرد، چه در [[دنیا]] و چه در [[آخرت]]. مادی و [[معنوی]]». لذا برخی در معنای رزق گفته‌اند: «آن‌چه از تلاش و کار، حاصل شده یا [[ذخیره]] می‌گردد، اگر برای [[بنده]] سود و [[منفعت]] داشته باشد و به‌واسطه [[مصرف]] آن در جهت [[مصالح]] و نیازهایش به فایده‌ای برسد، «رزق» نامیده می‌شود. ([[ابن خلدون]]، عبدالرحمان بن [[محمد]]، [[مقدمة]] [[ابن خلدون]]، بیروت، دار [[احیاء]] التراث العربی، بی‌تا، ص ۳۸۱.). و برخی رزق را، به معنای «[[نبوت]] و [[علم]]» گرفته: «زیرا در [[قرآن مجید]]، گذشته از معنای مشهور، به «[[نبوت]] و [[علم]]» نیز، «رزق» اطلاق شده؛ مانند: {{متن قرآن|يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا}}<ref>«گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد (شما چه خواهید کرد؟) و من در آنچه شما را از آن باز می‌دارم نمی‌خواهم با شما مخالفت کنم، تا آنجا که می‌توانم جز اصلاح نظری ندار» سوره هود، آیه ۸۸.</ref> ای [[قوم]] من! خبر دهید مرا اگر حجتی از پروردگارم با من است و او رزقی [[نیکو]] [[علم]] و [[نبوت]] را بر من عطا کرده است» (قرشی، قاموس [[قرآن]]، ج ۳ ص ۸۲.) و این معنا البته نه معنای لغوی، که [[فراگیری]] واژه رزق به همه داده‌های [[خداوند]] و از آن جمله [[نبوت]] است، و تنها شامل خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و ملزومات [[معیشت]] نیست.
+روزی واژه‌ای [[فارسی]] است که به معنای [[خوراک]] روزانه و ضروریات [[زندگی]] به کار رفته است. (لغت‌نامه)
-#{{متن قرآن|وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى * وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى}}<ref>«و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است * و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن، ما از تو روزی نمی‌خواهیم که خود، تو را روزی می‌دهیم و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاری است» سوره طه، آیه ۱۳۱-۱۳۲.</ref>
+معادل کلمه روزی در [[زبان عربی]] واژه [[رزق]] است که به معنای خوراک روزانه، [[موهبت]]، نصیب و بهره به کار رفته است.
-#{{متن قرآن|قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ}}<ref>«بگو: مرا خبر دهید: آنچه را که خداوند از روزی برایتان فرو فرستاده است حلال و (برخی را) حرام گردانیده‌اید،  آیا خداوند به شما اجازه داده است یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟» سوره یونس، آیه ۵۹.</ref>
+کلمه روزی گاهی به عطای جاری گفته می‌شود، خواه [[دنیوی]] باشد یا [[اخروی]]؛ و گاه به نصیب و بهره [[فرد]] از چیزی رزق اطلاق می‌گردد. (مفردات الفاظ القرآن)
-#{{متن قرآن|يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا * وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا}}<ref>«ای زنان پیامبر! هر یک از شما دست به زشتکاری آشکاری زند عذاب او دو چندان می‌گردد و این (کار) بر خداوند آسان است * و هر یک از شما که در برابر خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کند  و کاری شایسته انجام دهد پاداش او را دوبار  می‌دهیم و برای او روزی ارجمندی آماده می‌داریم» سوره احزاب، آیه ۳۰-۳۱.</ref>
+[[آیات الهی]] [[خداوند]] را [[رزّاق]] و روزی‌دهنده همه موجودات معرفی نموده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ}}<ref>«بی‌گمان این خداوند است که بسیار روزی‌بخش توانمند استوار است» سوره ذاریات، آیه ۵۸.</ref> و نیز در [[قرآن]] می‌فرماید: هیچ جنبنده‌ای در [[زمین]] نیست مگر اینکه روزی او بر خداست<ref>{{متن قرآن|وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا...}} «و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر که روزی‌اش بر خداوند است.».. سوره هود، آیه ۶.</ref>.
-#{{متن قرآن|قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«بگو: بی‌گمان پروردگارم برای هر کس که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره سبأ، آیه ۳۶.</ref>؛ {{متن قرآن|قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ}}<ref>«بگو: پروردگار من برای هر کس از بندگانش که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند و هر چیزی را هزینه کنید او جایگزین آن را می‌دهد؛ و او بهترین روزی‌دهندگان است» سوره سبأ، آیه ۳۹.</ref>
+[[امام سجاد]]{{ع}} هم در [[نیایش بیست‌ونهم]] عرض می‌کند: «خداوندا آن وعده‌ای را که در [[وحی]] خود بر [[پیامبر]]{{صل}} بدان تصریح کرده‌ای و در قرآن بر آن [[سوگند]] خورده‌ای سبب [[قطع]] دل‌مشغولی ما به رزقی قرار بده که خود تکفل کرده‌ای».
-==نکات==
-در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
+و نیز عرضه می‌دارد: «خداوندا تو خود گفته‌ای روزی شما و هرچه به شما [[وعده]] داده شده در [[آسمان]] است».
-# [[پیامبر]] برخوردار از رزقی ویژه از جانب [[خدا]] و رزق ویژه [[خداوند]] به [[پیامبر]] پرتوی از [[ربوبیت]] او به آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى}}<ref>«و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است» سوره طه، آیه ۱۳۱.</ref>.
+در [[فرهنگ]] [[قرآنی]] [[رزق و روزی]] علاوه بر بعد مادی در بعد [[معنوی]] هم از اهمیت بالایی برخوردار است، چون شامل تمام [[سجایای اخلاقی]] و امتیازات [[روحی]] و معنوی می‌گردد.
-# [[برتری]] و دوام بیشتر روزی [[آخرتی]] [[پیامبر]] نسبت به امکانات دنیائی [[کافران]]: {{متن قرآن|وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى}}<ref>«و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است» سوره طه، آیه ۱۳۱.</ref>.
+[[شاهد]] مثال این مطلب در [[قرآن کریم]]: گفت ای [[قوم]] من، چه می‌گویید اگر از جانب پروردگارم [[دلیل]] روشنی داشته باشم و او از سوی خود [[روزی نیکو]] ([[نبوت]]) به من [[عطا]] کرده باشد<ref>{{متن قرآن|قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا...}} «گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد (شما چه خواهید کرد؟).».. سوره هود، آیه ۸۸.</ref>.
-# [[خداوند]] روزی دهنده [[پیامبر]]: {{متن قرآن|نَحْنُ نَرْزُقُكُ}}<ref>«بگو: بیایید تا آنچه را خداوند بر شما حرام کرده است برایتان بخوانم: اینکه چیزی را شریک او نگیرید و به پدر و مادر نیکی کنید و فرزندانتان را از ناداری نکشید؛ ما به شما و آنان روزی می‌رسانیم؛ و زشتکاری‌های آشکار و پنهان نزدیک نشوید و آن کس را که خداوند (کشت» سوره انعام، آیه ۱۵۱.</ref>
+[[حضرت سیّدالساجدین]]{{ع}} در فرازهای مختلف [[نیایش]] بیست‌و‌دوم به برخی از اقسام [[رزق]] [[معنوی]] اشاراتی فرموده است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي‏ الرَّغْبَةَ فِي‏ الْعَمَلِ‏ لَكَ لِآخِرَتِي}}؛ بار خدایا بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] بفرست و روزی من چنان قرار ده که [[شوق]] عمل در [[راه]] تو توشه [[روز]] بازپسینم باشد.
-# [[مشرکان]] مورد [[سرزنش]] [[الهی]] توسط [[پیامبر]] به علت [[حلال و حرام]] کردن رزق خود بدون اجازه: {{متن قرآن|قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ}}<ref>«بگو: مرا خبر دهید: آنچه را که خداوند از روزی برایتان فرو فرستاده است حلال و (برخی را) حرام گردانیده‌اید،  آیا خداوند به شما اجازه داده است یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟» سوره یونس، آیه ۵۹.</ref>
+«و بدان هنگام که در [[سپاسگزاری]] در برابر نعمت‌های تو، که در [[آسودگی]] و [[سختی]] و تندرستی و [[بیماری]] به من [[عطا]] کرده‌ای، [[قصور]] ورزم، تو [[حقیقت]] را روزی من ساز»<ref>همان.</ref>.
-#مهیا بودن رزق کریمانه برای [[زنان]] [[صالح]] [[پیامبر]] و فراهم شدن رزق کریمانه برای [[همسران]] [[مطیع]] و [[صالح]] [[پیامبر]]، در [[آخرت]]: {{متن قرآن|يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ}}<ref>«ای زنان پیامبر! هر یک از شما دست به زشتکاری آشکاری زند عذاب او دو چندان می‌گردد و این (کار) بر خداوند آسان است» سوره احزاب، آیه ۳۰.</ref>....{{متن قرآن|وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا}}<ref>«و هر یک از شما که در برابر خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کند  و کاری شایسته انجام دهد پاداش او را دوبار  می‌دهیم و برای او روزی ارجمندی آماده می‌داریم» سوره احزاب، آیه ۳۱.</ref>
+و [[سلامت]] سینه از [[حسد]] را روزیم گردان<ref>همان.</ref>.
-# [[پیامبر]] [[مأمور]] [[ابلاغ]] [[پیام]] [[خداوند]] به [[مردم]]، در باره منشأ قبض و بسط رزق [[بندگان]]: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ}}<ref>«بگو: بی‌گمان پروردگارم برای هر کس که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره سبأ، آیه ۳۶.</ref>.... {{متن قرآن|قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ}}<ref>«بگو: پروردگار من برای هر کس از بندگانش که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند و هر چیزی را هزینه کنید او جایگزین آن را می‌دهد؛ و او بهترین روزی‌دهندگان است» سوره سبأ، آیه ۳۹.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۶۲۵.</ref>.
+برخلاف این [[تصور]] عامیانه که تنها زیاد تلاش کردن را عامل افزایش روزی می‌داند، واقعاً چنین نیست و رعایت نکات [[اخلاقی]] و [[تمسک]] به عوامل معنوی نیز باعث [[گشایش]] در امور و [[برکت]] و فراوانی رزق می‌شود. [[تقوا]]، [[انفاق]]، [[خوش خلقی]]، [[صله رحم]] و [[اطعام]] [[فقیر]] از جمله عوامل روزی‌رسان است که می‌توان ذکر کرد.
+در [[قرآن کریم]] می‌خوانیم: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ}}<ref>«و هر کس از خداوند پروا کند (خداوند) برای او دری می‌گشاید * و به او از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد» سوره طلاق، آیه ۲-۳.</ref>.
+چنانچه برخی از [[احادیث]] نیز مؤید این مطلب می‌باشند‌. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «صله رحم [[انسان]] را خوش‌اخلاق، باسخاوت و [[پاکیزه]] [[جان]] می‌نماید و روزی او را زیاد می‌کند و [[مرگ]] را به تأخیر می‌اندازد»<ref>کافی، ج۲، ص۱۵۱.</ref>. و هم ایشان می‌گوید: «هر که با خانواده‌اش [[خوش‌رفتاری]] کند عمرش دراز می‌شود»<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۶۲.</ref>.
+[[امام سجاد]]{{ع}} نیز از [[خداوند]] برکت در رزق<ref>نیایش بیست‌و‌دوم.</ref> و روزی بی‌حساب [[طلب]] می‌نماید: «بار خدایا درود بفرست بر محمد و خاندانش و مرا از [[رنج]] تحصیل معاش [[بی‌نیازی]] ده و بی‌حساب روزی‌ام ده، تا از [[عبادت]] تو به طلب روزی نپردازم و بار گران عواقب [[کسب و کار]] بر دوش نگیرم»<ref>نیایش بیستم.</ref>.
+از دیدگاه امام سجاد{{ع}} روزی فراوان و [[واسع]] خواستن هیچ اشکالی ندارد<ref>نیایش بیستم.</ref>. آن [[حضرت]] [[کامل‌ترین]] روزی را برای ایام [[پیری]] درخواست می‌نماید: «بار خدایا [[درود]] بفرست بر [[محمد]] و خاندانش و فراخ‌ترین روزی‌ات را به هنگام پیری به من ارزانی‌دار و نیرومندترین نیرؤیت را به هنگام [[درماندگی]]»<ref>نیایش بیستم.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
+[[امام]] تداوم روزی برای [[فرزندان]] را از [[خداوند]] می‌طلبد و در عین حال تقاضا می‌کند که این روزی از دست وی برایشان جریان یابد: «ای خداوند... در جانشان و جسمشان (فرزندان) و در هر کار از کارهایشان که روی در من دارد، [[عافیت]] بخش و [[وظیفه]] روزی ایشان، برای من و به دست من پیوسته گردان»<ref>نیایش بیست‌و‌پنجم.</ref>.<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش تهران، ۱۳۷۵، چاپ ششم؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول ۱۳۸۵، قرآن کریم؛ الکافی، کلینی، ۱۳۸۸ ق، دارالکتب الاسلامیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری؛ لغت‌نامه، علی‌اکبر دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، سال نشر ۱۳۷۷؛ مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، دارالعلم، دارالشامیه؛ وسائل الشیعة، محمدبن حسن حرّ عاملی، بیروت، مؤسسة آل‌البیت{{عم}}، ۱۴۱۴.</ref>.<ref>[[ساره قاسملو|قاسملو، ساره]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۵۳.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
 ==منابع==
-# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[ساره قاسملو|قاسملو، ساره]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «روزی»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
 ==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}
 [[رده:رزق]]
 [[رده:مدخل]]