|
|
| خط ۸: |
خط ۸: |
|
| |
|
| ==مقدمه== | | ==مقدمه== |
| بنیمغیره به تبار [[مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم]] گفته می‌‌شد.<ref> النسب، ص ۲۰۹ ـ ۲۱۰؛ نسب قریش، ص ۲۹۹؛ جمهرة انساب العرب، ص ۱۴۴.</ref> شمار فراوان و بزرگی بنیمغیره، آنان را از خاندان‌های صاحب نام [[قریش]] و مخزوم به حساب آورد.<ref> نسب قریش، ص ۲۹۹؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۶۹؛ جمهرة انساب العرب، ص ۱۴۴.</ref> [[ابوهاشم]] [[مغیرة بن عبدالله]] که در میان قریش جایگاهی بلند داشت،<ref>انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۰.</ref> دارای چندین پسر بود؛ از جمله: [[هاشم]]، [[هشام]]، مهشّم ([[ابوحذیفه]])، [[عمرو]] (ابوربیعه)، [[حذیفه]] (ابوامیه)، [[خداش]]، [[زهیر]]، [[تمیم]] ([[ابوزهیر]])، فاکه، [[ولید]]، عبدشمس، حفص و [[عثمان]].<ref>النسب، ص ۲۰۹ ـ ۲۱۰؛ نسب قریش، ص ۲۹۹، ۳۰۱؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۰.</ref> بنیمغیره پیش از [[اسلام]] در [[شهر]] [[مکه]] می‌‌زیستند؛<ref>اخبار مکه، ج ۲، ص ۲۱۸، ۲۲۳ ـ ۲۲۴، ۲۴۲، ۲۵۷، ۲۵۹، ۲۹۰، ۲۹۲.</ref> اما در دوره [[اسلامی]] افزون بر مکه در سراسر سرزمینهای اسلامی پراکنده شدند. شهرهای [[مدینه]]،<ref> النسب، ص ۲۱۰؛ نسب قریش، ص ۳۲۸ ـ ۳۲۹؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۷</ref> [[یمن]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۱۷؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۶؛ جمهرة انساب العرب، ص ۱۴۶.</ref> [[بصره]]،<ref>النسب، ص ۲۱۰؛ نسب قریش، ص ۳۱۸؛ انساب الاشراف، ج۱۰، ص ۱۷۹ ـ ۱۸۰.</ref> [[کوفه]] <ref>نسب قریش، ص ۳۰۵، ۳۲۹؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۹، ۱۸۵.</ref> و [[شام]] <ref>نسب قریش، ص ۳۰۲، ۳۲۱، ۳۲۵؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۵، ۱۸۳، ۲۰۹؛ جمهرة انساب العرب، ص۱۴۸.</ref> از مکان‌هایی بود که اعضای این [[قوم]] در آن سکونت یافته، یا رفت و آمد میکردند.
| | [[بنیمغیره]] تیرهای مشهور از [[بنی‌مخزوم]] [[قریش]] و تاثیرگذار در رویدادهای حرمین شریفین بودند. [[نسب]] آنان به [[ابوهاشم مغیرة بن عبدالله بن عمر]] که جایگاهی والا نزد [[مردم]] و [[فرزندان]] بسیاری داشت می‌رسد. |
|
| |
|
| بنیمغیره بیشتر به بازرگانی و سوداگری می‌‌پرداختند. آنان بر اثر در [[اختیار]] داشتن کاروانهای تجاری و جابه جایی کالاهای رایج آن [[روزگار]]، از [[توانگران]] قریش به شمار می‌‌آمدند. برخی [[مفسران]]، ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَذَرْنِي وَالْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَمَهِّلْهُمْ قَلِيلًا}}<ref>«و مرا با این دروغ‌انگاران شاد خوار وا بگذار و به آنان اندکی مهلت بخش» سوره مزمل، آیه ۱۱.</ref> گزارشهایی آورده‌‌اند که بر پایه آنها {{متن قرآن|أُولِي النَّعْمَةِ}} (صاحبان [[ثروت]] و [[رفاه]]) به بنیمغیره [[تأویل]] شده است.<ref>زادالمسیر، ج ۸، ص ۳۹۲؛ التکمیل والاتمام، ص ۴۵۲؛ تفسیر‌‌قرطبی، ج ۱۹، ص ۳۱.</ref> [[عبدالله بن ابی ربیعه]] از تاجران توانگر بنیمغیره [[اموال]] فراوانی داشت. وی به [[تنهایی]] هزینه یک ساله [[پوشش]] [[کعبه]] را می‌‌پرداخت، در حالی که تمام [[قریش]] اموال و [[دارایی]] خود را جمع میکردند تا بتوانند در یک سال [[خانه کعبه]] را پرده بپوشانند. [[عبدالله بن ابی ربیعه]] را از همین رو "عِدْل" می‌‌گفتند که به تنهایی با قریش [[برابری]] می‌‌کرد.<ref> نسب قریش، ص ۳۱۷؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۶؛ الاغانی، ج ۱، ص ۷۳، ۷۵.</ref> بنیمغیره با برخی تیره‌‌ها از جمله بنی عمرو بن عمیر از [[دوره جاهلی]] معاملات ربوی داشتند؛ ولی با‌‌نزول [[آیات]] [[حرمت]] [[ربا]] {{متن قرآن| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ }}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و اگر مؤمنید آنچه از ربا که باز مانده است رها کنید و اگر (رها) نکردید پس، از پیکاری از سوی خداوند و فرستاده وی (با خویش) آگاه باشید و اگر توبه کنید سرمایه‌هایتان از آن شماست، نه ستم می‌ورزید و نه بر شما ستم می‌رود و اگر تنگدست باشد، مهلتی باید تا گشایشی یابد و اگر بدانید صدقه دادن برای شما بهتر است» سوره بقره، آیه ۲۷۸-۲۸۰.</ref><ref>جامع‌‌البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۱۴۶؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج ۲، ص ۵۴۸ ـ ۵۴۹ مجمع‌‌البیان، ج ۲، ص ۶۷۳ ـ ۶۷۴.</ref> {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! ربا را که (سودی) بسیار در بسیار است مخورید و از خداوند پروا کنید باشد که رستگار گردید» سوره آل عمران، آیه ۱۳۰.</ref>.<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۴، ص ۱۱۹؛ الدرالمنثور، ج ۲، ص ۳۱۴.</ref> این معاملات نیز برچیده شد.
| | بنیمغیره در [[دوران جاهلیت]] به‌جهت پیشه بازرگانی و [[جایگاه]] [[اقتصادی]] که داشتند از [[قبایل]] توانگر و ثروتمند [[مکه]] محسوب می‌شدند، و به‌دلیل معاملات و قراردادهای ربوی که در [[جاهلیت]] با دیگر قبایل داشتند پس از [[اسلام]]، با [[نزول]] [[آیات]] [[حرمت]] [[ربا]] از این‌کار منع شدند، و [[مفسران]] برخی از [[آیات قرآن]] را به بنیمغیره [[تفسیر]] کرده‌اند. |
|
| |
|
| [[فرزندان]] [[مغیره]] که با عنوان بنیمغیره از آنها یاد شده معاصر [[پیامبر]] بودند، از این رو از قبیله‌‌های نوظهور قریش به حساب می‌‌آمدند. اینان در بسیاری از [[آداب]] و آیین‌های دوره [[جاهلیت]] قریش [[مشارکت]] داشتند؛ همچنین گفته شده: بعضی اعضای بنیمغیره به [[پیروی]] از نصارای [[حیره]] به [[آیین]] زندقه [[گرایش]] داشتند. ولید بن مغیره از سران بلند پایه این [[قبیله]] و از بزرگان قریش به آیین زندقه گروید و در شمار زنادقه قریش درآمد.<ref> المحبر، ص ۱۳۲، ۱۶۱؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۰، ۲۰۳.</ref> این گزارش می‌‌تواند بیانگر فاصله گرفتن این قبیله از بت‌‌پرستی‌‌باشد. | | بنیمغیره برای دستیابی به [[موقعیت‌های اجتماعی]] و کسب افتخارات، که قبایل در دوران جاهلیت برای رسیدن به آن می‌کوشیدند، درصدد رسیدن به [[مناصب]] [[کعبه]] بودند لذا باتوجه به ثروتی که داشتند [[منصب]] پرده‌داری و کارگزاری [[پوشش]] سالانه [[خانه خدا]] را به‌دست گرفتند و همچنین در [[پاسداری]] از بنای خانه خدا و بازسازی و تعمیر آن با دیگر قبایل شراکت داشتند. |
|
| |
|
| منابع از حضور فرزندان مغیره در جنگ‌های قبیله‌‌ای پیش از [[اسلام]] خبر می‌‌دهند. آنان در "حرب‌‌الفجار" چهارم معروف به "[[یوم]] [[عکاظ]]" با مشارکت قریش به [[جنگ]] بنیکنانه برخاستند. بنیمغیره در این جنگ [[شجاع]] و سرسخت ظاهر شده، پایدارتر بودند.<ref>الاغانی، ج ۲۲، ص ۷۱.</ref> هشام بن مغیره از سران بنیمغیره، [[ریاست]] و [[فرماندهی]] را در این جنگ سخت بر عهده داشت.<ref>المحبر، ص ۱۷۰.</ref> در درگیری میان بنی‌‌جذیمه از تیره‌‌های [[کنانی]] با بنیمغیره در [[دوره جاهلی]] [[فاکه بن مغیره]] کشته شد. این امر باعث شد [[دشمنی]] این دو گروه تا پس از [[اسلام]] کشیده شود و [[خالد بن ولید]] چندین سال بعد در سریه بنی‌‌جذیمه به [[انگیزه]] [[انتقام]] عمویش فاکه افراد بسیاری از این [[قبیله]] را بکشد.<ref>المنمق، ص ۲۰۷، ۲۰۹؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۶۱؛ الارشاد، ج ۱، ص ۱۳۹.</ref> بنیمغیره مدت کوتاهی را با [[آل]] صُعِیْر همپیمان بود. آل [[عمرو بن اعظم]] تیرهای از قبیله بزرگ [[خزاعه]]، از دیگر همپیمان‌های بنیمغیره بود.<ref> المنمق، ص ۲۴۶ ـ ۲۴۷.</ref> یاسر و پسرش [[عمار]] نیز با پیمانی به بنیمغیره پیوستند. [[یاسر]] که از [[یمن]] به [[مکه]] آمده بود، با ابوحذیفه بن مغیره همپیمان شد و [[کنیز]] او سمیّه را به زنی گرفت. عمار از [[سمیه]] زاده شد و [[ابوحذیفه]] او را [[آزاد]] کرد. به همین سبب در گزارشهایی [[عمار بن یاسر]] از [[موالیان]] بنیمغیره معرفی شده است.<ref> اختیار معرفة الرجال، ص ۳۴.</ref> بر پایه برخی از این گزارشها [[پیمان]] عمار با بنیمغیره تا دوره [[اسلامی]] ([[عصر عثمان]]) نیز کشیده شد. مغیریها وقتی شنیدند که [[عثمان]] و اطرافیانش [[عمار یاسر]] را سخت کتک زده‌‌اند، [[خشمگین]] شده، عثمان را [[تهدید]] کردند که اگر عمار بمیرد، یکی از بزرگان بنیامیه را خواهند کشت.<ref> الامامة و السیاسه، ج ۱، ص ۵۱.</ref>
| | غیر از برخی مغیریان که اسلام آوردند، اکثرآنان در دوران [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و [[حضرت علی]]{{ع}} همواره در مقابل ایشان بودند و با [[آزار]] و [[شکنجه]] [[مسلمانان]] و [[تکذیب]] آیات قرآن با [[پیامبر]] [[مخالفت]] میکردند، مهم‌ترین و شاید واپسین شیوه [[مبارزه]] مغیریان با مسلمانان، بهره‌گیری از توان نظامی بود که در کنار دیگر [[مشرکان]] در مقابل پیامبر می‌جنگیدند. |
|
| |
|
| در مکه رقابتهایی هم میان [[قبایل]] منشعب از [[قُصَیّ بن کلاب]] و بنیمغیره به چشم می‌‌خورد. جمعی از ایشان با آل‌‌قُصَیّ در افراد و انساب خود [[فخر]] میکردند و هریک می‌‌کوشید با معرفی افراد صاحب نام قبیله خود بر دیگری ببالد.<ref>المنمق، ص ۱۰۶.</ref> از ویژگی‌های بنیمغیره در دوره [[جاهلیت]] و حتی دوره اسلامی، گشاده دستی، [[اطعام]] و مهمان نوازی بود. بسیاری از مغیریها به [[بخشندگی]]، اطعام دیگران، مهمان نوازی، [[شجاعت]]، [[پایداری]] و... [[شهرت]] داشتند؛ از جمله: [[مغیرة بن عبدالله]] (سر قبیله)،<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۰.</ref> هشام بن مغیره،<ref> المحبر، ص ۱۳۹؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۲.</ref> [[مغیرة بن عبدالرحمن بن حارث بن هشام]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۰۵؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۰.</ref> ابوامیه [[حذیفه بن مغیره]]،<ref>انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۹۹.</ref> [[عبدالله بن عبدالرحمن بن ولید بن عبدشمس]] <ref>المحبر، ص ۱۵۲.</ref> و [[حفص بن مغیره]]<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰،ص ۲۰۲.</ref>[[پیامبر اسلام]]{{صل}} در سخنانی دو خصوصیت [[نیک]] بنی مغیره را چنین برشمرد: خورانیدن [[غذا]] به دیگران و [[شجاعت]] و‌‌شدت در سختی‌ها.<ref>الاغانی، ج ۱، ص ۷۴ ـ ۷۵؛ الکامل، ج ۵، ص ۳۸۴.</ref> بنیمغیره از [[دوران جاهلیت]] تا عصر [[خلفای عباسی]] چهره‌‌هایی بنام را در خود پروراند. بسیاری از اینها در میان [[قریش]] و [[مردمان]] زمانه خویش جایگاهی بلند کسب کردند و از بزرگان و سران قریش و [[قبیله]] خود بودند. [[شعر]]،<ref> النسب، ص ۲۰۹ ـ ۲۱۰؛ نسب قریش، ص ۳۱۳، ۳۱۹، ۳۲۲، ۳۲۷؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۴، ۲۰۱.</ref> [[خطابه]]،<ref>البیان و التبـیـین، ج ۱، ص ۱۹۶.</ref>[[حدیث]]،<ref> نسب قریش، ص ۳۰۳.</ref> [[فقه]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۱۹؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۵؛ جمهرة انساب العرب، ص ۱۴۵.</ref> [[قضا]] <ref> نسب قریش، ص ۳۱۵؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۵.</ref> و حکومت و ریاست <ref>النسب، ص ۲۰۹ ـ ۲۱۰؛ نسب قریش، ص ۳۱۳، ۳۱۸، ۳۲۰، ۳۲۸ ـ ۳۲۹، ۳۳۲؛ المحبر، ص ۱۵۲.</ref> از منصب‌هایی بود که بسیاری از بنیمغیره در طول دوران [[جاهلی]] و [[اسلامی]] بدانها دست یا زیده، از افراد برجسته این عرصه شدند. شماری از مشاهیر بنیمغیره عبارت‌‌اند از: [[مغیرة بن عبدالله]]،<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۰.</ref> [[هشام بن مغیره]]،<ref> نسب قریش، ص ۳۰۱؛ المحبر، ص ۱۳۹؛ المعارف، ص ۷۰.</ref> [[حارث بن هشام]]،<ref> نسب قریش، ص ۳۰۱ ـ ۳۰۲؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۴ ـ ۱۷۵.</ref> [[عبدالرحمن بن حارث بن هشام]]،<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۵.</ref> [[ابوبکر]] [[عبدالرحمن بن حارث بن هشام]]،<ref> نسب قریش، ص ۳۰۳؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۷۸ ـ ۱۷۹.</ref> [[عکرمة بن خالد بن عاص بن هشام]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۱۵.</ref> [[ابوامیة بن مغیره]]،<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۹۹.</ref> [[زهیر بن ابی امیه]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۱۶.</ref> [[عبدالله بن ابوربیعه]] ([[بحیرا]] یا بجیرا)،<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۶.</ref> [[عبدالرحمن بن عبدالله بن ابی ربیعه]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۱۸.</ref> [[حارث بن عبدالله بن ابی ربیعه]]،<ref>البیان و التبـیـین، ج ۱، ص ۱۹۶؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۱۸۶، ۱۸۸.</ref> [[ولید بن مغیره]]،<ref> المحبر، ص ۱۳۲؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۳.</ref> [[خالد بن ولید]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۲۰؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۷، ۲۰۹.</ref> [[هشا م‌‌بن اسماعیل بن هشام بن ولید]]،<ref>نسب قریش، ص ۳۲۸ ـ ۳۲۹؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۶ ـ ۲۰۷.</ref> [[ایوب بن سلمة بن عبدالله بن ولید بن ولید]] <ref>نسب قریش، ص ۳۳۰.</ref> و [[حفص بن مغیره]].<ref>انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۲.</ref>.<ref>[[علی محمدی یدک |محمدی یدک، علی]]، [[بنی مغیره (مقاله)|مقاله «بنی مغیره»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۶.</ref>.
| | برخی از مغیریان همواره با [[ابوبکر]]، [[عمر]]، [[عثمان]] و خلفای [[بنیامیه]]، [[امویان]]، زبیریان و [[عباسیان]] [[همراهی]] و [[همکاری]] داشتند<ref>[[علی محمدی یدک|محمدی یدک، علی]]، [[بنیکنانه (مقاله)|مقاله «بنیکنانه]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۵۶۳.</ref>. |
|
| |
|
| ==بنی مغیره و [[اسلام]]== | | ==نسب== |
| | | ==بنیمغیره در دوران جاهلی== |
| ==[[مشرکان]] بنی مغیره== | | ==بنی مغیره و اسلام== |
| | | ==مشرکان بنی مغیره== |
| ==پس از [[پیامبر]]{{صل}}== | | ==بنیمغیره در دوران خلفای سه‌گانه== |
| | ===بنیمغیره در دوران خلیفه اول=== |
| | ===بنیمغیره در دوران خلیفه دوم=== |
| | ===بنیمغیره در دوران خلیفه سوم=== |
| | ==بنیمغیره در دوران امویان تا عباسیان== |
| | ==بنیمغیره و اهل‌بیت== |
| | ==مشاهیر بنیمغیره== |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
| *[[پرونده:000057.jpg|22px]] [[علی محمدی یدک |محمدی یدک، علی]]، [[بنی مغیره (مقاله)|مقاله «بنی مغیره»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۶ (کتاب)|''' دائرة المعارف قرآن کریم ج۶''']] | | *[[پرونده:54567.jpg|22px]] [[علی محمدی یدک|محمدی یدک، علی]]، [[بنی مغیره (مقاله)|مقاله «بنی مغیره»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴''']] |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
