استرجاع

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

استرجاع در قرآن - استرجاع در حدیث - استرجاع در کلام اسلامی - استرجاع در معارف و سیره حسینی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل استرجاع (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• در اصطلاح، این کلمه به گفتن «إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ» گفته می‌شود ما برای خدا و از سوی اوییم و به سوی او باز می‌گردیم و کسی که با مصیبتی یا خبر مرگی مواجه شود، آن را بر زبان جاری می‌کند و با حکایت از اینکه بازگشت همه به سوی خداست، بر داغ خویش یا دیگری تسکینی می‌دهد. درباره استرجاع هنگام مصیبت،احادیثی است، از جمله امام باقر(ع) فرمود: «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يُصَابُ بِمُصِيبَةٍ فِي اَلدُّنْيَا فَيَسْتَرْجِعُ عِنْدَ مُصِيبَتِهِ وَ يَصْبِرُ حِينَ تَفْجَأُهُ اَلْمُصِيبَةُ إِلاَّ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ مَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ إِلاَّ اَلْكَبَائِرَ اَلَّتِي أَوْجَبَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا اَلنَّارَ» هیچ مؤمن مصیبت زده‌ای در دنیا نیست که هنگام مصیبت، «إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ» گوید و بر مصیبت ناگهانی شکیبا باشد، مگر آنکه خداوند گناهان گذشته‌اش را می‌بخشاید، مگر گناهان کبیره که خداوند بر آنها وعده دوزخ داده است. امام حسین(ع) بارها در طول راه کربلا و در خود کربلا و عاشورا این جمله را بر زبان راند. از جمله هنگام شنیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل در منزلگاه "زرود"، و نیز شبی که در قصر بنی مقاتل منزل کرده بودند، علی اکبر این جمله را مکرر از پدر شنید. چون علت آن را پرسید، سید الشهدا فرمود: در خواب دیدم که صدایی می‌گوید: این قافله به سوی مرگ می‌رود... پیش از آن در مدینه نیز هنگام گفتگو با مروان حکم، امام حسین(ع) ضمن بیان فاجعه بار بودن خلافت یزید، «إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ» گفت. این اعتقاد، یعنی از اویی و به سوی اویی هم زندگی را بر انسان می‌سازد و از بند تعلقات می‌رهاند، هم مرگ را هموار و پذیرفتنی می‌کند و او را به منزلگاه ابدی مشتاق می‌سازد و تنها نفس‌های مطمئنه در برابر مصیبت‌ها و داغ شهیدان، آرامش دارند مرگ را کوچیدن به خانه همیشگی و جوار خدا می‌دانند.

جستارهای وابسته

• آیه استرجاع

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا

پانویس