تفسیر عرفانی در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

تفسیر [[رحمة]] من الرحمن فراهم آمده از آثار [[قرآنی]] و عرفانی [[ابن عربی]] همچون ایجاز البیان فی الترجمة عن القرآن، الجمع والتفصیل فی [[اسرار]] معانی التنزیل، تفسیر القرآن الکریم والفتوحات المکیه از جمله تفاسیر مبتنی بر عرفان نظری است. <ref>التفسیر و المفسرون، معرفت، ج ۲، ص۵۷۰ - ۵۷۳. </ref> [[شیخ محمد عبده]] بر این [[باور]] است که تفسیر القرآن الکریم متعلق به عبدالرزاق کاشانی است. و انتساب آن به ابن عربی به [[ادله]] ای درست نیست. <ref>التفسیر والمفسرون، ذهبی، ج ۲، ص۴۰۰. </ref> گرچه برخی دیگر به دلیل همسانی مباحث آن با الفتوحات المکیه انتساب آن را به ابن عربی پذیرفتنی‌تر می‌‌دانند. <ref>تفسیر و مفسران، معرفت، ج ۲، ص۴۱۴. </ref> برخی دیگر از [[تفاسیر]] مهم و مشهور [[عرفان]] نظری عبارت‌اند از اعجازالبیان فی [[کشف]] بعض [[اسرار]] ام القرآن از [[صدرالدین قونوی]] در [[تفسیر]] [[سوره حمد]]. او [[قرآن]] را ذوبطون و راه نیل به این بطون و لایه‌های درونی را [[تأویل]] می‌‌داند.

تفسیر دیگر، تفسیر المحیط الاعظم [[سید حیدر آملی]] است. این تفسیر نیز بر آموزه‌های [[ابن عربی]] مبتنی و تلاشی است در جهت [[تطبیق]] [[تشیع]] و تصوف و جامع [[شریعت]] و [[طریقت]] و [[حقیقت]] است. <ref>المحیط الاعظم، ج ۱، ص۱۹۵. </ref> این اثر در اصل مشتمل بر ۷ مجلد بوده است که تاکنون جز جلد یکم و دوم آنکه به خط خود سید حیدر آملی و در کتابخانه عمومی مرحوم [[آیت الله]] [[نجفی مرعشی]] است، یافت نشده است. المحیط الاعظم مشتمل است بر ۷ مقدمه از جمله در بیان تأویل و تفسیر و فرق میان آنها و [[وجوب عقلی]] و [[نقلی]] [[تأویل قرآن]] است. پس از آن سوره حمد و بخشی از [[سوره بقره]] تفسیر شده است. وی این تفسیر را [[افاضه]] ای [[غیبی]] به طریقه [[کشف و شهود]] می‌‌داند<ref>ر. ک: تفسیر المحیط الاعظم، «مقدمه».</ref>.<ref>[[محسن قاسم‌پور|قاسم‌پور، محمد]]، [[تفسیر عرفانی - قاسم‌پور (مقاله)|مقاله «تفسیر عرفانی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>