←مراتب و ویژگی های روح القدس
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==مراتب و ویژگی های روح القدس== | ==مراتب و ویژگی های روح القدس== | ||
خصیصه و ویژگی عام و مشترک میان دارندگان مقام روح القدسی عصمت و دوری از لغزش و گناه کبیره است از این رو در روایات آمده کسی که روح القدس با او باشد هرگز گناه کبیره | خصیصه و ویژگی عام و مشترک میان دارندگان مقام روح القدسی [[عصمت]] و دوری از لغزش و گناه کبیره است از این رو در روایات آمده کسی که روح القدس با او باشد هرگز گناه کبیره نمیکند. بدون شک با توجه به این بیان باید پذیرفت که عنوان روح القدس عنوانی عام است که درجات و مراتب گسترده ای را در ذیل خود جای میدهد. چرا که [[ملائکه]] از نظر مقام و رتبهٔ قرب الهی یکسان نیستند و برخی طبق کلام الهی آمر و برخی تنها مامور هستند، در میان [[انبیاء]] و[[اوصیاء]] نیز طبق تصریح قرآن فضل و برتری بیشتری به برخی از ایشان عطا شده است، همچنین روایت [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} نیز با استناد به آیات قران تصریح به تفاوت درجات برگزیدگان الهی دارد؛ و به تعبیری وجه مشترک میان این برگزیدگان الهی وجه ممیز بین ایشان نیز میباشد. در روایت [[أبی جمیلة]] از [[محمد حلبی]] آمده که [[امام صادق]]{{ع}} در تفسیر آیهٔ هشتاد و پنجم اسری فرمود:{{عربی|اندازه=150%|«إِنَّمَا الرُّوحُ خَلْقٌ مِنْ خَلْقِهِ لَهُ بَصَرٌ وَ قُوَّةٌ وَ تَأْيِيدٌ يَجْعَلُهُ اللَّهُ فِي قُلُوبِ الرُّسُلِ وَ الْمُؤْمِنِين}}﴾}} <ref> همانا روح آفریدهای از آفریدههایش هست که چشم و نیرو و تایید دارد خدا آن را در قلب رسولان و مؤمنین قرار میدهد؛ بصائر الدرجات ص: ۴۶۲ ح ۱۲. </ref> این روایت علاوه بر آنکه خاستگاه و جایگاه روح را بیان مینماید شمول آنرا فراتر از [[انبیاء]] بیان میکند، که این امر دلیلی بر وجود مراتب و کیفیات متفاوت در روح است که برخی از آن اخص برخی خاص و برخی امکان عمومیت دارد <ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۳]</ref>. | ||
بدون شک | لذا در قرآن آن حقیقتی که با مؤمنین است روح منه نامیده شده است و در این باره فرموده: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| أُوْلَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الإِيمَانَ وَأَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ }}﴾}} <ref> آنانند که (خداوند) ایمان را در دلشان برنوشته و با روحی از خویش تأییدشان کرده است؛ سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref> دلیل بر اینکه مراد از روح منه در آیهٔ مذکور، همان حقیقتی است که با مؤمنین است آیهٔ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| أَوَ مَن كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ }}﴾}} <ref> کس که (به دل) مرده بود و زندهاش کردیم و برای او فروغی پدید آوردیم که با آن در میان مردم راه میرود؛ سوره انعام، آیه ۱۲۲.</ref> میباشد، زیرا در آن از حیات جدید گفتگو شده و حیات فرع روح است، این روح که اثرش حیات جدید است، آن حقیقتی است که مؤمنین توسط خداوند متعال از آن برخوردار میگردند <ref>ر.ک المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص: ۱۹۵ تا ۱۹۹.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۳]</ref>. | ||
چرا که [[ملائکه]] از | |||
همانا روح | |||
این روایت علاوه بر آنکه خاستگاه و جایگاه روح را بیان | |||
لذا در قرآن آن حقیقتی که با مؤمنین است روح منه نامیده شده است و در این باره فرموده: | |||
{ | |||
دلیل بر اینکه مراد از روح منه در آیهٔ مذکور، همان حقیقتی است که با مؤمنین است آیهٔ { | |||
جمله | پس میتوان گفت خصوصیت عام اما ممیّز چرا که به همین جهت دارای مراتب متعددی میباشد؛ روحِ مورد بحث آن است که از خیانت و قذارتهای مادی و پلیدیهای معنوی و از معایب و امراضی که روحهای انسانی آلوده به آنها است پاک و منزه میباشد. | ||
پس تعبیر ابدان نورانیه با تعبیر روح القدس در این روایات مترادف | {{عربی|اندازه=150%|«وَ رُوحُ الْقُدُسِ مَنْ سَكَنَ فِيهِ فَإِنَّهُ لَا يَعْمَلُ بِكَبِيرَةٍ أَبَد»}} <ref>آنکس که روح القدس در او ساکن شود و جا بگیرد همانا دیگر گناه کبیره از او سر نمیزند؛ بصائر الدرجات ص: ۴۴۷ح ۳</ref> تعبیرِ{{عربی|اندازه=150%|«وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} كَانَ مُسَدَّداً مُوَفَّقاً مُؤَيَّداً بِرُوحِ الْقُدُسِ لَا يَزِلُّ وَ لَا يُخْطِئُ فِي شَيْءٍ مِمَّا يَسُوسُ بِهِ الْخَلْقَ فَتَأَدَّبَ بِآدَابِ اللَّه »}} <ref>همانا رسول خدا مسدد موفق و موید به روح القدس بود گمراهی و خطا در هر آنچه مخلوقات در آن دچار وسواس می شوند در او راه نداشت پس او مودب به آداب الهی بود؛ الکافی ج: ۱ ص: ۲۶۶ ح ۴</ref>. که آثار اخلاقی و رفتاری بهرهمندی از روح القدس را بیان میکند نیز نشان میدهد که روح القدس تحول و سیطرهای بر روح انسان ایجاد مینماید به حدی که او را جامع آداب و پذیرنده و عمل کنندهٔ به مشیت و خواست الهی مینماید<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۳]</ref>. | ||
بیان شد که آنچه از روایات استفاده | |||
آیهٔ یکصد و دهم از سورهٔ مبارک مائده هر چند با تفاسیر گوناگونی مطرح شده اما ظهور دراین ادعا دارد، چرا که تکلم در مهد وسایر معجزات را با تایید به روح القدس شدن عیسی بیان نموده است. | تسدید، توفیق و تاییدی که روح القدس به همراه خود دارد نتیجهاش نلغزیدن، به خطا نرفتن و مؤدب شدن به آداب الهی میگردد که همهٔ اینها ریشه در معرفت و علم {{عربی|اندازه=150%|«وَ بِهَا عَلِمُوا الْأَشْيَاءَ»}} <ref>الکافی ج: ۲ ص: ۲۸۱ ح ۱۶. </ref> و رویت حقایق {{عربی|اندازه=150%|«وَ رُوحُ الْقُدُسِ كَانَ يَرَى بِه»}} <ref>الکافی ج: ۱ ص: ۲۷۲ ح ۳</ref>. و جایگاه آن یعنی روح دارد و نشان میدهد منشا آن نتایج را باید در تعالی روحی جستجو نمود به همین جهت [[شیخ مفید]] میفرماید: روح، حیاتی است که محل خود را شایسته قدرت و علم و اختیار مینماید. پس معرفت به امور و اشیاء از خواص روح القدس است. در ادامهٔ روایت اشباح نور آمده {{عربی|اندازه=150%|« فَبِهِ كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ وَ عِتْرَتُهُ وَ لِذَلِكَ خَلَقَهُمْ حُلَمَاءَ عُلَمَاءَ بَرَرَةً أَصْفِيَاءَ يَعْبُدُونَ اللَّهَ بِالصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ السُّجُودِ وَ التَّسْبِيحِ وَ التَّهْلِيلِ وَ يُصَلُّونَ الصَّلَوَاتِ وَ يَحُجُّونَ وَ يَصُومُون»}} <ref>الکافی ج: ۱ ص: ۴۴۲ ح ۱۰ .</ref>. جمله {{عربی|اندازه=150%|«وَ لِذَلِكَ»}} اشاره به روح القدس دارد و آثار آن را در صحنهٔ تجلی، حلم، علم، برگزیدگی و عبادت بیان میکند که این آثار نشان میدهد روح القدس رتبهای است که آثار بزرگی را برای عطا شوندهٔ آن، به ارمغان می آورد همانگونه که روح ایمان که مرتبهای از تعالی روح از سطح حیوانیت است اثر وحدانیت و عدم شرک با درجات گوناگون آن را مطابق روایات نصیب انسان مینماید<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۳]</ref>. | ||
علامه طباطبایی | |||
ظاهرا همین تایید به روح القدس بوده که مسیح را برای تکلم با مردم در گهواره آماده ساخته است، نه اینکه آن یک کرامت و این کرامت دیگری بوده، و از همین جهت جملهٔ | پس تعبیر ابدان نورانیه با تعبیر روح القدس در این روایات مترادف میباشند و هر دو به یک مطلب اشاره مینمایند چرا که ابدان نورانی بودنشان به علت روح القدس بودنشان میباشد و تنها و برترین مصادیق دارندگان این مقام در آغاز آفرینش [[پیامبر]]{{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} بودهاند. بیان شد که آنچه از روایات استفاده میشود آن است که روح القدس اعطایی ازجانب خداوند نیرو و توانی غیبی است که تحقق یا امکان تحقق امور گوناگون را به ارمغان میآورد<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۳]</ref>. | ||
اما اینکه چرا | |||
آیهٔ یکصد و دهم از سورهٔ مبارک مائده هر چند با تفاسیر گوناگونی مطرح شده اما ظهور دراین ادعا دارد، چرا که تکلم در مهد وسایر معجزات را با تایید به روح القدس شدن عیسی بیان نموده است<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۳]</ref>. | |||
[[علامه طباطبایی]] دراین رابطه در ذیل جملهٔ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِذْ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً }}﴾}} <ref> هنگامی که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم که در گهواره و در میانسالی با مردم سخن میگفتی؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref> مینویسد : ظاهرا همین تایید به روح القدس بوده که مسیح را برای تکلم با مردم در گهواره آماده ساخته است، نه اینکه آن یک کرامت و این کرامت دیگری بوده، و از همین جهت جملهٔ {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً }}﴾}} را با واو عاطفه از ما قبل جدا نکرد و بدون واو و متصل به ما قبل ذکر نمود تا بفهماند که تایید به روح القدس و حرف زدن در گهواره یک معجزه است، تکلم مسبب از تایید و تایید سبب تکلم است، و چون این دو یک معجزه است، در بعضی از موارد قرآن به مساله تکلم در گهواره اکتفاء شده است، مانند آیه:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| يُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً}}﴾}} <ref> و در گهواره و در میانسالی (از پیامبری خود) با مردم سخن میگوید؛ سوره آل عمران، آیه ۴۶.</ref> و در بعضی از موارد به مساله تایید به روح القدس اکتفاء شده است، مانند آیه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ}}﴾}} <ref> و ما به عیسی پسر مریم، برهانها (ی روشن) دادیم و او را با روح القدس پشتیبانی کردیم؛ سوره بقره، آیه ۲۵۳.</ref><ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص: ۲۲۰.</ref> اما اینکه چرا از میان تمام برگزیدگان الهی تنها نام عیسی را به عنوان موید به روح القدس آورده در تفاسیر مورد بررسی قرار گرفته است <ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص: ۳۲۲؛ مفاتیح الغیب، ج۶، ص: ۵۲۸؛ ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص: ۲۵۰ تا ۲۵۱.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) منابع علم امام در قرآن و روایات؛ ص: ۲۴]</ref>. | |||
==برترین مرتبهٔ روح القدس برای پیامبر و [[اهل بیت]] {{عم}}== | ==برترین مرتبهٔ روح القدس برای پیامبر و [[اهل بیت]] {{عم}}== |