نامۀ ۴۶ نهج البلاغه

مقدمه

• بخش‌هایی از نامه‌ای است که امام به یکی از کارگزاران خویش نوشته است. امام (ع) در آغاز نامه، او را از جمله کسانی می‌داند که برای حفظ دین از آنان کمک می‌طلبد و به کمک آنان سرکشی تبه‌کاران را درهم می‌شکند و مرزها را ایمن می‌کند. سپس فضایلی را برمی‌شمرد که یک حکم‌ران باید به آن متصف شود:
• نخست در کارهای مهم و بزرگ از خدا کمک بخواهد، زیرا استمداد از او بهترین وسیله برای رفع گرفتاری‌هاست.
• دوم، سختی و درشتی را با نرمی و ملایمت درآمیزد و هر سخن را در جای خود به‌کار بندد؛ آن‌گاه که مدارا و نرمش مناسب است، نرمی و مدارا کند و هنگام درشتی و سختی، آن‌گونه باشد.
• سوم، در برابر مردم، فروتن و متواضع و مهربان و گشاده‌رو باشد.
• چهارم، بر مردمان آسان گیرد.
• پنجم، بین مردم تبعیض روا ندارد و با آنان با عدالت رفتار کند.
• بخش‌هایی از این نامه را بلاذری در انساب الاشراف و ابراهیم بن محمد در الغارات گزارش کرده‌اند.

فرازی از نامه

• تو از کسانی هستی که من به پشتیبانی آن‌ها دین را به‌پا دارم و بینیِ سرکشان و تبه‌کاران را به خاک مالم، و کوره‌راه‌های مخوف مرز را بدون بندم. پس در هر کاری که تصمیم‌گیری از خدا کمک گیر و قاطعیت را با چاشنیِ نرمی به‌کار بر؛ و مدارا کن آن‌جا که سازگاری کارسازتر است و آن‌جا که جز شدت و خشونت به‌کار نیاید، دست به دامن آن شو. پر و بالت را باری توده مردم بگشای و با آنان نرم‌خوی و فروتن باش و چهره بگشای و مهربانی کن. همگان را به یک چشم بنگر و با یک روش پاسخ‌گوی، تا زورمداران قدرت‌طلب طمع در ظلم کردنت نکنند و ناتوانان از عدالتت ناامید نشوند.

منابع

• دانشنامه نهج البلاغه ج۲

پانویس