محافظه‌کاری

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

محافظه‌کاری در حدیث - محافظه‌کاری در معارف و سیره نبوی

مقدمه

برخی اقدامات رسول خدا(ص) برای مقابله با محافظه‌کاری را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

1. نفی سنن جاهلی و تنظیم قوانین بر مبنای برابری. حضرت محمد(ص) در آخرین حج خود دغدغه‌هایشان را بیان کردند. ایشان با هوشمندی تمام، راه‌های نفوذ روحیه اشرافی و راهکارهای مورد توجه اشراف برای واپس‌گرایی و بازگشت به گذشته را شناسایی و گوشزد کردند و به مقابله با آن پرداختند. پیامبر اکرم تأکید می‌کنند که جان و مال مسلمانان محترم و رباهای جاهلیت ملغا است. پیامبر با معرفی کتاب‌الله به عنوان مرجع، از بازگشت به سنن جاهلی جلوگیری می‌کند و با بیان حقوق زنان، آنان را از منزلت نیابتی و بردگی ترقی می‌دهند و با طرح برادری مؤمنان و این که همه از نسل آدم و از خاک‌اند و گرامی‌ترین شخص نزد خدا باتقواترین است، ارزش‌های منزلتی موردنظر اشراف، مانند شرافت خانوادگی، ثروت و توانمندی مالی را بی‌اساس می‌دانند.
2. از بین بردن بت‌ها، مسجد ضرار و کسانی که دعوت به محافظه‌کاری می‌کردند.
3. دادن مال و منصب به اشراف تازه‌مسلمانی که پیروانی داشتند. بعد از اسلام آوردن ابوسفیان بن حرب، پیامبر فرمودند: هرکس وارد خانه ابوسفیان شود یا در خانه خود بماند در امان خواهد بود. آن حضرت به نمایندگان هوازن فرمودند: مالک بن عوف، سرور آنها، اگر مسلمان شود زن و اموالش را به او پس خواهد داد و صد شتر هم به او خواهد بخشید.
4. به مخاطره انداختن دارایی‌های اشرافی که به مقابله با مسلمانان می‌پرداختند. زمانی که یهود بنی نضیر در حصارهای خود بودند، پیامبر اسلام به دو نفر از یاران خود دستور دادند تا نخل‌های بنی نضیر را قطع کنند.

جستارهای وابسته

پرسش مستقیم

سیره سیاسی پیامبر خاتم در مقابله با محافظه‌کاری چه بود؟ (پرسش)

منابع

1. حقیقت، سید صادق، مقاله «آسیب‌شناسی حکومت اسلامی در سیره نبوی»، سیره سیاسی پیامبر اعظم