سایه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۴۳

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

سایه در قرآن - سایه در حدیث - سایه در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل سایه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

منظور بیان توجه پیامبر در شیوه بیان عقاید و استناد به توحید افعالی؛ ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا * ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا﴾^[۱]

نکات

خداوند قدرت و توانائی خود بر ثابت نگه داشتن سایه اجسام را اگر می‌خواست به پیامبر متذکر می‌شود و حرکت تدریجی سایه‌ها بعد از امتداد را از قدرت خود اعلام می‌کند و نکته تفسیری آیه فوق را از تفسیر نمونه می‌آوریم. حرکت سایه‌ها! در اینجا سخن از قسمتهای مهمی از نعمت‌های الهی به عنوان بیان اسرار توحید و خدا‌شناسی است.سخن از نعمت - سایه‌ها» و سپس اثرات و برکات -شب» و -خواب و استراحت» و - روشنایی» روز و - وزش بادها» و - نزول باران» و - زنده شدن زمینهای مرده» و - سیراب شدن» چهار پایان و انسان‌هاست. نخست می‌گوید: ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ ﴾^[۲] آیا ندیدی چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت»؟! - و اگر می‌خواست آن را ساکن قرار می‌داد» سایه‌ای همیشگی و جاودانی: ﴿وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا﴾^[۳] این سایه کشیده و گسترده همان سایه‌ای است که بعد از طلوع فجر و قبل از طلوع آفتاب بر زمین حکمفرماست و لذت بخش‌ترین سایه‌ها و ساعات همان است؛ زیرا به دنبال آن می‌فرماید: - سپس خورشید را بر وجود این سایه گسترده دلیل قرار دادیم» ﴿ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا﴾^[۴] اشاره به این که اگر آفتاب نبود مفهوم سایه روشن نمی‌شد، اصولا سایه از پرتو آفتاب به وجود می‌آید. ودر (آیه ۴۶ می‌فرماید - سپس آن را آهسته جمع می‌کنیم» و نظام سایه و آفتاب را حاکم می‌سازیم ﴿ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا﴾^[۵] می‌دانیم هنگامی که خورشید طلوع می‌کند تدریجا سایه‌ها بر چیده می‌شود تا به هنگام ظهر که در بعضی از مناطق سایه بکلی معدوم می‌شود، و در دیگر مناطق به حد اقل خود می‌رسد و به این ترتیب سایه‌ها نه یک دفعه ظاهر می‌گردند، و نه یک دفعه بر چیده می‌شوند، و این خود یکی از حکمت‌های پروردگار است، چرا که اگر انتقال از نور به ظلمت و بالعکس، ناگهانی صورت می‌گرفت برای همه موجودات زیان‌آور بود. (برگزیده تفسیر نمونه، ج ۳، ص: ۳۴۰)^[۶].

جستارهای وابسته

منابع

سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم

پانویس

↑ «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم * آنگاه آن را اندک‌اندک به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۵-۴۶.
↑ «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.
↑ «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.
↑ «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.
↑ «آنگاه آن را اندک‌اندک به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۶.
↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۶۷۹.

[1] «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم * آنگاه آن را اندک‌اندک به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۵-۴۶.

[2] «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.

[3] «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.

[4] «آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.

[5] «آنگاه آن را اندک‌اندک به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۶.

[6] سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۶۷۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 ===نکات===
 [[خداوند]] [[قدرت]] و توانائی خود بر ثابت نگه داشتن سایه اجسام را اگر می‌خواست به [[پیامبر]] متذکر می‌شود و حرکت تدریجی سایه‌ها بعد از امتداد را از [[قدرت]] خود اعلام می‌کند و نکته تفسیری [[آیه]] فوق را از [[تفسیر]] نمونه می‌آوریم. حرکت سایه‌ها! در اینجا سخن از قسمتهای مهمی از [[نعمت‌های الهی]] به عنوان بیان [[اسرار]] [[توحید]] و خدا‌شناسی است.[[سخن]] از [[نعمت]] - سایه‌ها» و سپس اثرات و [[برکات]] -[[شب]]» و -[[خواب]] و استراحت» و - [[روشنایی]]» روز و - وزش بادها» و - [[نزول]] [[باران]]» و - زنده شدن زمینهای مرده» و - سیراب شدن» [[چهار پایان]] و انسان‌هاست. نخست می‌گوید: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ }}<ref>«آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.</ref> آیا ندیدی چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت»؟! - و اگر می‌خواست آن را ساکن قرار می‌داد» سایه‌ای همیشگی و [[جاودانی]]: {{متن قرآن|وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا}}<ref>«آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.</ref> این سایه کشیده و گسترده همان سایه‌ای است که بعد از [[طلوع فجر]] و قبل از [[طلوع]] [[آفتاب]] بر [[زمین]] حکمفرماست و [[لذت]] بخش‌ترین سایه‌ها و ساعات همان است؛ زیرا به دنبال آن می‌فرماید: - سپس [[خورشید]] را بر وجود این سایه گسترده [[دلیل]] قرار دادیم» {{متن قرآن|ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا}}<ref>«آیا ندیده‌ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بی‌جنبش می‌گرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.</ref> اشاره به این که اگر [[آفتاب]] نبود مفهوم سایه روشن نمی‌شد، اصولا سایه از پرتو [[آفتاب]] به وجود می‌آید. ودر ([[آیه]] ۴۶ می‌فرماید - سپس آن را آهسته جمع می‌کنیم» و [[نظام]] سایه و [[آفتاب]] را [[حاکم]] می‌سازیم {{متن قرآن|ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا}}<ref>«آنگاه آن را اندک‌اندک  به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۶.</ref> می‌دانیم هنگامی که [[خورشید]] طلوع می‌کند تدریجا سایه‌ها بر چیده می‌شود تا به هنگام ظهر که در بعضی از مناطق سایه بکلی معدوم می‌شود، و در دیگر مناطق به حد اقل خود می‌رسد و به این ترتیب سایه‌ها نه یک دفعه ظاهر می‌گردند، و نه یک دفعه بر چیده می‌شوند، و این خود یکی از حکمت‌های [[پروردگار]] است، چرا که اگر انتقال از [[نور]] به [[ظلمت]] و بالعکس، ناگهانی صورت می‌گرفت برای همه موجودات زیان‌آور بود. ([[برگزیده]] [[تفسیر]] نمونه، ج ۳، ص: ۳۴۰)<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۶۷۹.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
 == جستارهای وابسته ==