تشییع

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

تشییع در فقه اسلامی

مقدمه

تشییع جنازه، مستحب مؤکّد و دارای اجر و ثواب فراوانی است. برخی فقها گفته‏‌اند: استحباب تشییع در موردی است که دفن جنازه نیاز به نقل دارد.

مراتب

برخی فقها برای تشییع جنازه از جهت مقدار فضل و کمال سه مرتبه برشمرده‏‌اند: کمترین مرتبه آن، تشییع تا مصلّی و اقامه نماز بر میّت. مرتبه متوسط، تشییع تا کنار قبر و توقّف تا پس از دفن و کامل‏ترین و با فضیلت‏ترین مرتبه آن توقّف بعد از دفن، استغفار و طلب ثبات قدم میّت بر اعتقاد حق، هنگام سؤال دو فرشته از او است. برخی در اینکه مرتبه اوّل، کمترین حدّ تشییع باشد ـ به‏ گونه‌‏ای که به کمتر از آن تشییع تحقّق نیابد ـ اشکال کرده‏‌اند.

مستحبّات

خواندن دعاهای وارد شده هنگام مشاهده و حمل جنازه؛ پندگیری، عبرت آموزی و تفکّر در مرگ و آخرت؛ پیاده تشییع کردن؛ پشت سر یا دو طرف جنازه حرکت کردن؛ حمل جنازه توسط چهار نفر از چهار طرف و به دوش گرفتن هر یک، هر چهار طرف جنازه را با کیفیّت خاص؛ حمل میّت بر دوش نه بر مَرکب ـ مگر به جهت عذری مانند دوری راه ـ و تغییر هیئت صاحب مصیبت با برداشتن ردا از دوش یا پابرهنه بودن او.

مکروهات

سواره بودن و خندیدن؛ لهو و لعب و اشتغال به کارهای بیهوده؛ سریع بردن جنازه؛ حمل آتش پشت سر جنازه مگر در شب؛ برداشتن ردا از تن برای غیر صاحب عزا؛ سخن گفتن به غیر ذکر خداوند و ـ به تصریح برخی ـ نشستن تشییع کننده تا وقتی که میّت را در قبر نگذاشته‌‏اند.

شرکت زنان به‌ویژه زن جوان در تشییع جنازه کراهت دارد. برخی، زن مُسن را از این حکم استثنا کرده‏‌اند.

تشییع جنازه مؤمن از جمله موارد جواز خروج معتکف از مسجد است و این عمل، اعتکاف را باطل نمی‏‌کند.

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت