تفسیر ماتريديه: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==مفسّران ماتريديه== | ==مفسّران ماتريديه== | ||
«[[ماتریدیه]]» نام یکی از [[فرقه‌های کلامی]] به [[پیشوایی]] [[ابو منصور محمد بن محمود حنفی سمرقندی]] است. ابو منصور در محله ماترید واقع در [[سمرقند]] به [[دنیا]] آمد و [[علوم شرعی]] و [[عقلی]] را در همان‌جا آموخت. وی معاصر [[ابوالحسن اشعری]]، دیگر [[متکلم]] نامدار [[اهل‌سنّت]] و در [[علم فقه]] از [[پیروان]] [[ابوحنیفه]] بود. [[ماتریدی]] همچون [[اشعری]] از [[عقاید]] اهل‌سنّت [[دفاع]] می‌کرد و با [[معتزله]] مناظرات و مخالفت‌های بسیار کرد؛ اما [[مذهب]] ماتریدی از [[مذهب اشعری]] در قبال اعتزالیان معتدل‌تر است و در برخی از مسائل [[کلامی]] با ابوالحسن اشعری اختلافاتی داشت و به مذهب معتزله نزدیک بود. برای وی افزون بر [[تفسیر]] | «[[ماتریدیه]]» نام یکی از [[فرقه‌های کلامی]] به [[پیشوایی]] [[ابو منصور محمد بن محمود حنفی سمرقندی]] است. ابو منصور در محله ماترید واقع در [[سمرقند]] به [[دنیا]] آمد و [[علوم شرعی]] و [[عقلی]] را در همان‌جا آموخت. وی معاصر [[ابوالحسن اشعری]]، دیگر [[متکلم]] نامدار [[اهل‌سنّت]] و در [[علم فقه]] از [[پیروان]] [[ابوحنیفه]] بود. [[ماتریدی]] همچون [[اشعری]] از [[عقاید]] اهل‌سنّت [[دفاع]] می‌کرد و با [[معتزله]] مناظرات و مخالفت‌های بسیار کرد؛ اما [[مذهب]] ماتریدی از [[مذهب اشعری]] در قبال اعتزالیان معتدل‌تر است و در برخی از مسائل [[کلامی]] با ابوالحسن اشعری اختلافاتی داشت و به مذهب معتزله نزدیک بود. برای وی افزون بر [[تفسیر ماتریدی (کتاب)|تفسیر ماتریدی]] موسوم به [[تأویلات القرآن (کتاب)|تأویلات القرآن]] آثار دیگری همچون کتاب [[التوحید (کتاب) |التوحید]]، [[المقالات و الفرق (کتاب)|المقالات و الفرق]]، [[شرح كتاب الفقه الأكبر (کتاب)|شرح كتاب الفقه الأكبر]] برشمرده‌اند<ref>خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، جلد۲، صفحه ۱۹۴۵؛ خاتمی، احمد، فرهنگ علم کلام، صفحه ۱۹۹</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۴۵۳۴.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۱
مقدمه
تفسیر ماتریدیه تفسیری است که پیروان محمد بن محمد بن محمود ابومنصور ماتریدی از ائمه بزرگ کلام اهل‌سنت با توجه به مبانی کلامی خود نگاشته‌اند.
مذهب ماتریدی به اشاعره نزدیک است؛ اما اختلافاتی نیز دارد؛ از جمله در مسئله رؤیت خدا که اشاعره مُثبِت و ماتریدیه منکر این مسئله بودند. همچنین مسئله خلق قرآن که اشاعره آن را قدیم و ماتریدی کلام خدا را دو نوع می‌دانست: نفسی و غیر مخلوق و کلامی متشکل از حروف و اصوات.
برای تفسیر ماتریدیه ویژگی خاصی بیان نشده است؛ مگر این که اینان نیز کوشیده‌اند معتقدات خویش را بر قرآن تحمیل کرده، برای آنها مؤیداتی بیابند.
کتاب تأویلات القرآن و تأویلات اهل‌السنة که هر دو از آثار ابومنصور ماتریدی است تفاسیر ماتریدیه هستند.[۱].[۲]
مفسّران ماتريديه
«ماتریدیه» نام یکی از فرقه‌های کلامی به پیشوایی ابو منصور محمد بن محمود حنفی سمرقندی است. ابو منصور در محله ماترید واقع در سمرقند به دنیا آمد و علوم شرعی و عقلی را در همان‌جا آموخت. وی معاصر ابوالحسن اشعری، دیگر متکلم نامدار اهل‌سنّت و در علم فقه از پیروان ابوحنیفه بود. ماتریدی همچون اشعری از عقاید اهل‌سنّت دفاع می‌کرد و با معتزله مناظرات و مخالفت‌های بسیار کرد؛ اما مذهب ماتریدی از مذهب اشعری در قبال اعتزالیان معتدل‌تر است و در برخی از مسائل کلامی با ابوالحسن اشعری اختلافاتی داشت و به مذهب معتزله نزدیک بود. برای وی افزون بر تفسیر ماتریدی موسوم به تأویلات القرآن آثار دیگری همچون کتاب التوحید، المقالات و الفرق، شرح كتاب الفقه الأكبر برشمرده‌اند[۳].[۴]
جستارهای وابسته
- تفاسیر تابعین تابعین
- تفاسیر تک نگار
- تفاسیر عصر جدید
- تفاسیر عصر کهن
- تفسیر اجتهادی
- تفسیر اجمالی قرآن
- تفسیر اِعراب
- تفسیر باطنی
- تفسیر پلورالیستی قرآن
- تفسیر تبیینی قرآن
- تفسیر تحلیلی
- تفسیر تدبری قرآن
- تفسیر تمسکی قرآن
- تفسیر در عصر تابعین
- تفسیر در عصر تدوین
- تفسیر در عصر پیامبر خاتم
- تفسیر درایی
- تفسیر زبدة البیان
- تفسیر سکولاریستی قرآن
- تفسیر سیستمی
- تفسیر عبدالله بن عباس
- تفسیر قرآن به قرآن
- تفسیر لفظی قرآن
- تفسیر لیبرالیستی قرآن
- تفسیر مأثور
- تفسیر مجمل به مبین
- تفسیر مطلق به مقید
- تفسیر معتزلیان جدید
- تفسیر معنا
- تفسیر معنوی قرآن
- تفسیر موضوع
- تفسیر وجوه قرآن
- تفسیر ترتیبی
- تفسیر مزجی
- تفسیر موضوعی
- تفسیر اهل بیت
- تفسیر پیامبر خاتم
- تفسیر تابعین
- تفسیر دوران نهضت‌های اصلاحی
- تفسیر صحابه
- تفسیر عصر جدید
- تفسیر باطن قرآن
- تفسیر ظاهر قرآن
- تفسیر اهل‌سنت
- تفسیر باطنیه
- تفسیر خوارج
- تفسیر شیعه
- تفسیر متصوفه
- تفسیر اجتماعی
- تفسیر اخلاقی
- تفسیر ادبی
- تفسیر اشاری
- تفسیر به رأی
- تفسیر بیانی
- تفسیر پوزیتیویستی
- تفسیر تاریخی
- تفسیر تربیتی
- تفسیر رمزی
- تفسیر عرفانی
- تفسیر علمی
- تفسیر فقهی
- تفسیر فلسفی
- تفسیر کلامی
- آداب تفسیر قرآن
- آراء تفسیری
- اسرائیلیات در تفسیر
- اقطاب اسرائیلیات
- اقطاب وضّاعین
- اولین مدون تفسیر
- تأویل قرآن
- تدوین تفسیر قرآن
- تفاسیر قرآن
- تفسیر پذیری قرآن
- تفسیر نگاری
- تنزیل قرآن
- توقیفیت تفسیر قرآن
- جری و تطبیق
- روایات تفسیری
- روش‌های تفسیری
- سیاق عام
- شرافت تفسیر قرآن
- طرق تفسیری
- غرایب تفسیر
- فضیلت تفسیر قرآن
- قواعد تفسیر
- مبادی تفسیر
- مدارس تفسیر قرآن
- مراتب تفسیر
- مراحل تفسیر
- مصادر نقلی تفسیر
- مفسران
- مقدمات تفسیر
- مکاتب تفسیری
- منابع تفسیر
- تأویل قرآن
منابع
پانویس
- ↑ مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، صفحه (۳۷۹-۳۸۱)؛ خاتمی، احمد، فرهنگ علم کلام، جلد۱، صفحه (۷۰-۷۲)؛ آل جعفر،مساعد مسلم، مناهج المفسرین، صفحه ۱۹۵و۱۸۳؛ ابو زهره، محمد، تاریخ مذاهب اسلامی، صفحه (۱۶۴-۱۷۵).
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۱۸۲۹.
- ↑ خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، جلد۲، صفحه ۱۹۴۵؛ خاتمی، احمد، فرهنگ علم کلام، صفحه ۱۹۹
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۴۵۳۴.