کاتبان وحی: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[پیامبر]]{{صل}} به منظور [[حفظ]] و صیانت از [[نصوص]] [[قرآنی]]، علاوه بر [[استمداد]] از نیروی [[حافظه]] خود و [[مردم]]، [[دستور]] داد تا [[قرآن]] را به رشته تحریر درآورند. به همین جهت، نگارندگان [[قرآن کریم]] را "کتّاب [[وحی]]" می‌گویند. شمار این نویسندگان به [[چهل]] و سه و یا [[چهل]] و پنج نفر بالغ گردید؛ از جمله [[خلفای راشدین]]، [[زید بن ثابت]]، [[زبیر بن عوام]]، [[عبدالله بن جحش]]، [[مصعب بن عمیر]] و دیگران<ref>تاریخ القرآن، زنجانی، ص۴۲؛ تأسیس الشیعه، ص۲۷۹-۲۷۸؛ تاریخ القرآن، ص۵۴-۵۳.</ref>. مشهور نزد [[اهل سنت]] آن است که نخستین کاتب [[وحی]] در [[مکه]] "[[عبدالله بن ابی سرح]]" و در [[مدینه]] "[[ابی بن کعب]]" بود<ref>عمدة القاری فی شرح صحیح البخاری، ج۲۰، ص۱۹.</ref>، ولی طبق [[روایات شیعه]] و برخی از [[منابع اهل سنت]]، پیش از همه، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} به [[نگارش وحی]] [[همت]] گماشت، و پس از وی "[[زید بن ثابت]]" در مرحله بعدی قرار داشت<ref>تاریخ القرآن، زنجانی، ص۱۶۴؛ الفهرست، ص۴۱؛ الأتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۹۹؛ الکافی، ج۴، ص۴۴۴؛ سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۴؛ تأسیس الشیعه، ص۳۱۷-۳۱۶؛ تفسیر الصافی، ج۱، ص۲۴؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۲.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۵۳.</ref>. | [[پیامبر]]{{صل}} به منظور [[حفظ]] و صیانت از [[نصوص]] [[قرآنی]]، علاوه بر [[استمداد]] از نیروی [[حافظه]] خود و [[مردم]]، [[دستور]] داد تا [[قرآن]] را به رشته تحریر درآورند. به همین جهت، نگارندگان [[قرآن کریم]] را "کتّاب [[وحی]]" می‌گویند. شمار این نویسندگان به [[چهل]] و سه و یا [[چهل]] و پنج نفر بالغ گردید؛ از جمله [[خلفای راشدین]]، [[زید بن ثابت]]، [[زبیر بن عوام]]، [[عبدالله بن جحش]]، [[مصعب بن عمیر]] و دیگران<ref>تاریخ القرآن، زنجانی، ص۴۲؛ تأسیس الشیعه، ص۲۷۹-۲۷۸؛ تاریخ القرآن، ص۵۴-۵۳.</ref>. مشهور نزد [[اهل سنت]] آن است که نخستین کاتب [[وحی]] در [[مکه]] "[[عبدالله بن ابی سرح]]" و در [[مدینه]] "[[ابی بن کعب]]" بود<ref>عمدة القاری فی شرح صحیح البخاری، ج۲۰، ص۱۹.</ref>، ولی طبق [[روایات شیعه]] و برخی از [[منابع اهل سنت]]، پیش از همه، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} به [[نگارش وحی]] [[همت]] گماشت، و پس از وی "[[زید بن ثابت]]" در مرحله بعدی قرار داشت<ref>تاریخ القرآن، زنجانی، ص۱۶۴؛ الفهرست، ص۴۱؛ الأتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۹۹؛ الکافی، ج۴، ص۴۴۴؛ سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۴؛ تأسیس الشیعه، ص۳۱۷-۳۱۶؛ تفسیر الصافی، ج۱، ص۲۴؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۲.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۵۳.</ref>. | ||
==نوشت‌افزار معمول برای [[نگارش]] [[قرآن]]== | ==نوشت‌افزار معمول برای [[نگارش]] [[قرآن]]== | ||
نسخهٔ ۳۰ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۴۸
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
پیامبر(ص) به منظور حفظ و صیانت از نصوص قرآنی، علاوه بر استمداد از نیروی حافظه خود و مردم، دستور داد تا قرآن را به رشته تحریر درآورند. به همین جهت، نگارندگان قرآن کریم را "کتّاب وحی" می‌گویند. شمار این نویسندگان به چهل و سه و یا چهل و پنج نفر بالغ گردید؛ از جمله خلفای راشدین، زید بن ثابت، زبیر بن عوام، عبدالله بن جحش، مصعب بن عمیر و دیگران[۱]. مشهور نزد اهل سنت آن است که نخستین کاتب وحی در مکه "عبدالله بن ابی سرح" و در مدینه "ابی بن کعب" بود[۲]، ولی طبق روایات شیعه و برخی از منابع اهل سنت، پیش از همه، علی بن ابی طالب(ع) به نگارش وحی همت گماشت، و پس از وی "زید بن ثابت" در مرحله بعدی قرار داشت[۳][۴].
نوشت‌افزار معمول برای نگارش قرآن
از جمله چیزهایی که قرآن روی آن نوشته می‌شد، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- عُسُب: چوب وسط نخل -که برگ‌های آن را می‌کندند و در قسمت پهن آن می‌نوشتند-؛
- لِخاف: سنگ‌های نازک و سفید؛
- رُقاع: جمع رُقعه: تکه‌های پوست یا ورق (برگ) یا کاغذ؛
- اُدُم: پوست آماده شده برای نوشتن[۵]؛
- اکتاف: جمع کتف به معنای استخوان شانه (شتر یا گوسفند)؛
- اقتاب: چوب‌هایی که بر شتران می‌نهادند تا بر آنها سوار شوند؛
- حریر و پارچه: گاهی قرآن را بر روی آنها می‌نوشتند[۶][۷].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ القرآن، زنجانی، ص۴۲؛ تأسیس الشیعه، ص۲۷۹-۲۷۸؛ تاریخ القرآن، ص۵۴-۵۳.
- ↑ عمدة القاری فی شرح صحیح البخاری، ج۲۰، ص۱۹.
- ↑ تاریخ القرآن، زنجانی، ص۱۶۴؛ الفهرست، ص۴۱؛ الأتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۹۹؛ الکافی، ج۴، ص۴۴۴؛ سفینة البحار، ج۲، ص۴۱۴؛ تأسیس الشیعه، ص۳۱۷-۳۱۶؛ تفسیر الصافی، ج۱، ص۲۴؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵۲.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۵۳.
- ↑ محمد هادی معرفت، تاریخ قرآن، ص۳۰.
- ↑ محمدباقر حجتی کرمانی، تاریخ قرآن کریم، ص۳۱۵.
- ↑ حاجی‌زاده، یدالله، کاتبان وحی، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۲، ص:۲۳۷-۲۳۸.