ابوقیس بن حارث قرشی سهمی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۵۸

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ابوقیس بن حارث قرشی سهمی در تراجم و رجال - ابوقیس بن حارث قرشی سهمی در تاریخ اسلامی

مقدمه

از تیره سعد بن سهم از کعب بن لوی از قبیله نضر بن کنانه^[۱] نیای وی قیس بن عدی - که نیای عبدالله بن زِبَعرای شاعر نیز بود. در زمان جاهلیت سرور قریش به شمار می‌آمد^[۲]. پدرش از تمسخرکنندگان بود که به نام مادرش "غیطله"^[۳]، به "ابن غیطله" شناخته می‌شد^[۴] و آیه ﴿الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ﴾^[۵] درباره آنان نازل شد. مادر ابو قیس از کنیزان صاحب فرزند از حضرموت بود^[۶]. نام ابوقیس دانسته نیست. از ابن اسحاق نقل شده که نام وی عبدالله است، در حالی که خود ابن اسحاق، عبدالله را برادر وی دانسته است^[۷].

از گزارش‌های موجود درباره وی و برادرش - عبدالله - می‌توان فهمید که نام وی مشخص نبوده و به همان کنیه‌اش شناخته می‌شده است^[۸]. از این رو، بین مؤرخان و تراجم نگاران از نام او یاد نکرده‌اند ^[۹] و او را در شمار اصحابی آورده‌اند که به کنیه شناخته می‌شوند.^[۱۰]. او را از پیشگامان در اسلام دانسته‌اند^[۱۱] که در مرتبه دوم^[۱۲]؛ هجرت به حبشه شرکت داشت^[۱۳]. وی از حبشه بازگشت، در احد و غزوه‌های دیگر رسول خدا(ص) شرکت کرد و در نبرد یمامه در سال دوازده کشته شد^[۱۴]. ابن عبدالبر^[۱۵] می‌گوید: روایتی از وی نمی‌شناسد.

ابونعیم^[۱۶]، به نقل از ابن منده گزارشی از واقدی آورده که بیانگر زنده بودن ابوقیس تا زمان معاویه است، اما به سبب وجود تناقض در متن گزارش، به شدت به آن انتقاد وارد کرده است. ابونعیم مرتکب اشتباه شده است؛ زیرا چنان که از الاستیعاب ^[۱۷] بر می‌آید، خبر واقدی درباره ابوقیس جهنی است و ارتباطی با ابوقیس بن حارث ندارد. از آنجا که این مشکل پدید آمده است، شرح حال این دو تن پی درپی قرار گرفته‌اند.^[۱۸]

جستارهای وابسته

منابع

خانجانی، قاسم، مقاله «ابوقیس بن حارث قرشی سهمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱

پانویس

↑ ابن حزم، ص۱۶۳ و ۱۶۶.
↑ ابن حزم، ص۱۶۵؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.
↑ ر.ک: ابن سعد، ج۱، ص۱۵۷.
↑ ابن حزم، ص۱۶۵.
↑ «آنان که قرآن را چند پاره کردند» سوره حجر، آیه ۹۱.
↑ ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸.
↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.
↑ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۷.
↑ ر.ک: ابن هشام، ج۱، ص۳۵۱؛ ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸؛ خلیفة بن خیاط، ص۷۳؛ ابونعیم، ج۶، ص۲۹۹۵؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۶.
↑ ابن جوزی، ص۲۸۰.
↑ ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۷.
↑ ر.ک: ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸.
↑ ابن هشام، ج۱، ص۳۵۱؛ ابونعیم، ج۶، ص۲۹۹۵؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.
↑ ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۵۲؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۷.
↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.
↑ ابونعیم، ج۶، ص۲۹۹۶.
↑ الاستیعاب ج، ج۴، ص:۳۰۰.
↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ابوقیس بن حارث قرشی سهمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۷۸.

[1] ابن حزم، ص۱۶۳ و ۱۶۶.

[2] ابن حزم، ص۱۶۵؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.

[3] ر.ک: ابن سعد، ج۱، ص۱۵۷.

[4] ابن حزم، ص۱۶۵.

[5] «آنان که قرآن را چند پاره کردند» سوره حجر، آیه ۹۱.

[6] ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸.

[7] ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.

[8] ابن حجر، ج۷، ص۲۷۷.

[9] ر.ک: ابن هشام، ج۱، ص۳۵۱؛ ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸؛ خلیفة بن خیاط، ص۷۳؛ ابونعیم، ج۶، ص۲۹۹۵؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۶.

[10] ابن جوزی، ص۲۸۰.

[11] ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۷.

[12] ر.ک: ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸.

[13] ابن هشام، ج۱، ص۳۵۱؛ ابونعیم، ج۶، ص۲۹۹۵؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.

[14] ابن سعد، ج۴، ص۱۴۸؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۵۲؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۷۷.

[15] ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۹.

[16] ابونعیم، ج۶، ص۲۹۹۶.

[17] الاستیعاب ج، ج۴، ص:۳۰۰.

[18] خانجانی، قاسم، مقاله «ابوقیس بن حارث قرشی سهمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۷۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 == جستارهای وابسته ==
 {{مدخل وابسته}}
+*[[حارث بن قیس قرشی سهمی]] (پدر)
 *[[حجاج بن حارث بن قیس سهمی]] (برادر)
 *[[تمیم بن حارث بن قیس سهمی]] (برادر)