انتظار فرج در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{نبوت}}

<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[انتظار فرج]]''' است. "'''[[انتظار فرج]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>

<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[انتظار فرج در قرآن]] - [[انتظار فرج در حدیث]] - [[انتظار فرج در نهج البلاغه]] - [[انتظار فرج در معارف دعا و زیارات]] - [[انتظار فرج در کلام اسلامی]] - [[انتظار فرج در عرفان اسلامی]]</div>

<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[انتظار فرج (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>

*[[انتظار]] یکی از مهم‌ترین و پرارزش ترین [[وظایف]] و [[تکالیف]] [[شیعه]] در [[عصر غیبت]] است. [[انتظار فرج]] از اصل کلی [[اسلامی]] و [[قرآنی]] "[[حرمت یأس از روح الله]]" [[استنتاج]] می‌‌شود بدان معنا که لازمۀ [[امیدواری]] به [[لطف]] و [[عنایت خداوند]]، ایجاد جهانی مبتنی بر [[آموزه‌های دینی]] و [[عقلی]] و براساس [[فطرت]] خداوندی است. از آنجا که [[انتظار فرج]]، [[جامعۀ منتظر]] و [[مهدوی]] را به جامعه‌ای فعال و پویا تبدیل می‌‌کند و با رکود و [[تحجر]] در تضاد است، مهم‌ترین [[عامل رشد]] و [[شکوفایی]] [[اخلاقی]] برشمرده می‌‌شود؛ از این رو همواره مورد تأکید و توجه تمام حضرات [[معصومین]] از شخص [[پیامبر اکرم]]{{صل}} تا [[حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است. علاوه بر اینکه [[انتظار فرج]] زمینۀ [[امید]] و کنار گذاشتن [[یأس]] و [[پوچ‌گرایی]] است. این موضوع تا به امروز مهم‌ترین عامل [[شکوفایی]] و درخشندگی [[مکتب]] و [[تفکر]] [[اهل بیت]]{{ع}} بوده است. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[امامان]]{{ع}} [[انتظار فرج]] را عملی جهادی<ref>.{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۸؛ {{متن حدیث|أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج۷۴، ص۱۴۱.</ref>، [[برترین]] [[عبادت]]<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵.</ref>، [[بهترین]] و محبوب‌ترین<ref>{{متن حدیث|أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج۱۰، ص۹۴.</ref> [[اعمال]] نزد [[خداوند]] معرفی نموده‌اند. در روایتی آمده است از [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[فضیلت]] کسی می‌پرسند که دارای [[ولایت]] [[امامان]] است و به حال [[انتظار حضرت مهدی]]{{ع}} از [[دنیا]] می‌رود. [[حضرت]] پاسخ می‌دهد: «او همانند کسی است که با [[حضرت مهدی]] در یک [[خیمه]] همنشین است»<ref>{{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مُنْتَظِراً لِهَذَا اَلْأَمْرِ کَانَ کَمَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ}}؛ دانشنامه امام مهدی، ج ۵، ص ۳۴۴، ح ۹۳۳.</ref>. آن گاه می‌فرماید: «او همانند کسی است که در رکاب [[پیامبر]]{{صل}} جنگیده است»<ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ص۱۲۵-۱۲۹</ref> البته این پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] [[شرایط انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۲۴۰ ـ ۲۴۲.</ref>.  

*برخی می‌‌گویند "[[انتظار فرج]]" در این [[روایات]] به [[معنای انتظار]] [[گشایش]] است. در این صورت نیز می‌توان گفت یکی از مصادیق [[گشایش]]، [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} و [[برپایی حکومت عدل جهانی]] است. اما [[روایات]] فراوانی وجود دارند که به صراحت، [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را ستوده‌اند و از [[فضایل]] منتظِران سخن گفته‌اند<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶.</ref>.

*[[انتظار فرج]]، خود [[فرج]] است<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ}}؛ الاحتجاج، ۱۷۳؛ بحار، ج۳۶، ص۳۸۷.</ref> و [[انتظار فرج]] نه منحصر به [[عصر غیبت]] است و نه منحصر به [[فرج]] [[امام]]، بلکه هر عملی را در برمی‌گیرد؛ گرچه [[انتظار]] [[حضرت بقیة الله]]{{ع}} در [[عصر غیبت]]، بالاترین انتظارهاست و در [[حقیقت انتظار]] [[فرج]]، صبری توأم با حرکت به سوی [[مقتدا]] و در نتیجه متلبس شدن به [[صفات امام]] عصر{{ع}} معرفی شده است. [[امام رضا]]{{ع}} می‌فرمایند: «[[منتظران]] باید [[انتظار]] خود را با [[صبر]]، [[معاشرت نیکو]]، [[حسن]] همجواری، [[ترویج]] معروف، خودداری از اذیت دیگران، [[گشاده‌رویی]]، [[پندپذیری]] و [[رحمت]] برای [[مؤمنان]] همراه نمایند»<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارَ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ وَ حُسْنَ الصُّحْبَةِ وَ حُسْنَ الْجِوَارِ وَ بَذْلَ الْمَعْرُوفِ وَ کَفَّ الْأَذَی وَ بَسْطَ الْوَجْهِ وَ النَّصِیحَةَ وَ الرَّحْمَةَ لِلْمُؤْمِنِینَ}}؛ بحارالأنوار، ج۱۰، ص۳۶۱.</ref>.<ref>ر.ک: مقامی، مهدی، وظایف امت نسبت به قرآن و عترت، ص ۱۰۵.</ref>

*دو نوع [[انتظار]] وجود دارد:

*برای [[انتظار]] تقسیم‌های دیگری هم ذکر شده است مانند:

*[[حقیقت انتظار]] دارای پنج رکن است:

*منابع معتبر [[دینی]] از وقتی معین برای [[ظهور]] یاد نکرده‌اند و [[ظهور]] را واقعه‌ای ناگهانی دانسته‌اند و با واژه "فجأة" و "بغتة" ـ به معنای وقوع یکباره و ناگهانی ـ از آن سخن گفته‌اند. از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} [[نقل]] است که [[خدای متعال]]، [[فرج امام زمان]]{{ع}} را در یک شب محقق می‌سازد و لذا وظیفۀ [[منتظران]] آن است که همواره [[انتظار]] کشند و برای‌ [[ظهور]] مقدمات و [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} لحظه‌شماری کنند. [[امام زمان]]{{ع}} خود نیز در [[انتظار فرج]] است. [[منتظر]] است تا [[فرشته]] [[حق]] [[پیام الهی]] را برساند و او را به [[ظهور]] فرابخواند تا [[رستاخیز]] خویش را آغاز و [[جهان]] را از [[عدل و داد]] پرکند و [[رسالت]] خویش را به عنوان ذخیرۀ [[الهی]] به فرجام برساند. در ادعیه‌ای که از آن [[امام]] [[نقل]] کرده‌اند، عاشقانه و با سوز و گداز از [[خدای متعال]] [[فرج]] می‌طلبد تا [[انسانیت]] را از بند [[ظلم]] و ناراستی و زشتکاری برهاند<ref>عصر زندگی‌، ۲۷۴- ۲۶۳؛ صحیفة الهدی‌، ۵۸، ۶۲ و ۷۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶-۱۳۷.</ref>

*یکی از عوامل اصلی [[غیبت]] و طول کشیدن آن، آماده نبودن [[مردم]] است، این [[اشتباه]] است اگر کسی [[خیال]] کند همۀ [[کارها]] با [[اعجاز]] و [[دعا]] انجام می‌‌شود؛ بلکه از اسباب ظاهری و آدم‌های لایق و [[شایسته]] کمک گرفته می‌‌شود. براین اساس، آنکه بخواهد به واقع [[منتظر]] وجود [[مبارک]] آن [[حضرت]] باشد لازم است آمادگی‌های ذیل را خویشتن را مهیا سازد: