احمد معزالدوله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۱۷

مقدمه

پایه‌گذار حکومت بویهیان در عراق و خوزستان و کرمان احمد بن بویه، برادر کهتر علی عمادالدوله، است که پیش از این، چگونگی تسلط او را بر آن مناطق بیان کردیم و چنانکه پیش از این گفتیم، احمد پس از آنکه به سال ۳۳۴ ق. بغداد را تصرف کرد، از سوی خلیفه مورد استقبال قرار گرفت و لقب معزالدوله یافت؛ با این همه، روابط آن دو خیلی زود برهم خورد و احمد دوازده روز بعد از فتح بغداد، خلیفه مستکفی را کور کرد و او را از خلافت برداشت و فضل بن مقتدر را با لقب المطیع لله به جای وی نشاند و روزانه صد دینار حقوق برای او مقرر کرد^[۱]. احمد از همان اوایل ورود به بغداد با مشکلات مالی و تحریکات داخلی و خارجی دشمنان رو به رو گردید که جنگ‌های متعدد با ناصرالدوله حمدانی و نیز با عمران بن شاهین، سردسته سپاهیان شورشی، از آن جمله است^[۲]. در کنار این جنگ‌ها که بخش مهمی از نیرو و توان معزالدوله را به خود مشغول کرد وی همواره یار و پشتیبان برادران خویش بود؛ چنانکه به سال ۳۳۹ ق. سپاهی به سرکردگی سبکتکین، برای یاری رکن الدوله در مقابله با سامانیان فرستاد و همچنین به سال ۳۵۳ ق. به عمان لشکر کشید و آن دیار را تصرف کرد تا قلمرو برادر زاده‌اش، عضدالدوله، از آسیب دشمنان در امان بماند^[۳] و در حالی که دشمنان و مدعیان داخلی و خارجی را سرکوب کرده بود، براثر بیماری مهلکی در بستر افتاد و چندی بعد، ظاهراً پس از توبه‌ای صادقانه و بذل و بخشش فراوان به نیاز مندان و باز دادن مظالم، در ۵۳ سالگی درگذشت (ربیع الاول ۳۵۶ ق.)^[۴].

پس از معزالدوله، قلمرو او در عراق و خوزستان همواره میان جانشینانش و بویهیان فارس دست به دست گشت که سرگذشت بسیاری از آن حکمرانان در بخش بویهیان فارس بیان گردید؛ بدین سبب، در این بخش فقط به ارائه جدولی از امرای این منطقه بسنده می‌کنیم^[۵]^[۶].

جدول امیران بویهی در عراق و خوزستان

معزالدوله احمد پسر بویه (۳۳۴-۳۵۶ق.)
عزالدوله بختیار پسر معزالدوله (۳۵۶-۳۶۷ق.)
عضدالدوله پسر رکن الدوله (۳۶۷-۳۷۲ق.)
شرف الدوله ابوالفوارس (۳۷۲-۳۷۹ق.)
بهاءالدوله پسر عضدالدوله (۳۷۹-۴۰۳ق.)
سلطان الدوله پسر بهاءالدوله (۴۰۳-۴۱۲ق.)
مشرف الدوله پسر بهاء الدوله (۴۱۲-۴۱۶ق.)
جلال الدوله پسر بهاء الدوله (۴۱۶-۴۳۵ق.)
ابوکالیجار مرزبان پسر سلطان الدوله (۴۳۵-۴۴۰ق.)
الملک الرحیم پسر ابوکالیجار (۴۴۰-۴۴۷ق.).^[۷].

منابع

خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه

پانویس

↑ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۲، ص۴۷؛ تجارب الامم، ج۲، ص۸۷.
↑ نک: تجارب الأمم، ج۲، ص۸۷ به بعد.
↑ الکامل، ج۸، ص۴۷۷-۴۸۷.
↑ نک: تجارب الامم، ج۲، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۲، ص۹۶.
↑ نک: نسب‌نامه خلفا و شهریاران، ص۳۲۲-۳۲۳؛ تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر، ج۱، ص۲۴۳- ۲۴۴؛ سلسله‌های اسلامی، ص۱۵۱-۱۵۲.
↑ خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه ص ۱۸۳.
↑ خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه ص ۱۸۴.

[1] تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۲، ص۴۷؛ تجارب الامم، ج۲، ص۸۷.

[2] نک: تجارب الأمم، ج۲، ص۸۷ به بعد.

[3] الکامل، ج۸، ص۴۷۷-۴۸۷.

[4] نک: تجارب الامم، ج۲، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۲، ص۹۶.

[5] نک: نسب‌نامه خلفا و شهریاران، ص۳۲۲-۳۲۳؛ تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر، ج۱، ص۲۴۳- ۲۴۴؛ سلسله‌های اسلامی، ص۱۵۱-۱۵۲.

[6] خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه ص ۱۸۳.

[7] خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه ص ۱۸۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 پایه‌گذار [[حکومت]] [[بویهیان]] در [[عراق]] و [[خوزستان]] و کرمان [[احمد بن بویه]]، [[برادر]] کهتر علی [[عمادالدوله]]، است که پیش از این، چگونگی [[تسلط]] او را بر آن مناطق بیان کردیم و چنانکه پیش از این گفتیم، احمد پس از آنکه به سال ۳۳۴ ق. [[بغداد]] را [[تصرف]] کرد، از سوی [[خلیفه]] مورد استقبال قرار گرفت و [[لقب]] معزالدوله یافت؛ با این همه، [[روابط]] آن دو خیلی زود برهم خورد و احمد [[دوازده]] [[روز]] بعد از [[فتح]] بغداد، خلیفه مستکفی را [[کور]] کرد و او را از [[خلافت]] برداشت و [[فضل بن مقتدر]] را با لقب المطیع لله به جای وی نشاند و روزانه صد دینار [[حقوق]] برای او مقرر کرد<ref>تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۲، ص۴۷؛ تجارب الامم، ج۲، ص۸۷.</ref>. احمد از همان اوایل ورود به بغداد با [[مشکلات]] [[مالی]] و تحریکات داخلی و خارجی [[دشمنان]] رو به رو گردید که جنگ‌های متعدد با [[ناصرالدوله حمدانی]] و نیز با [[عمران بن شاهین]]، سردسته [[سپاهیان]] [[شورشی]]، از آن جمله است<ref>نک: تجارب الأمم، ج۲، ص۸۷ به بعد.</ref>. در کنار این [[جنگ‌ها]] که بخش مهمی از نیرو و توان معزالدوله را به خود مشغول کرد وی همواره [[یار]] و [[پشتیبان]] [[برادران]] خویش بود؛ چنانکه به سال ۳۳۹ ق. سپاهی به سرکردگی سبکتکین، برای [[یاری]] [[رکن الدوله]] در مقابله با [[سامانیان]] فرستاد و همچنین به سال ۳۵۳ ق. به عمان [[لشکر]] کشید و آن دیار را تصرف کرد تا قلمرو برادر زاده‌اش، [[عضدالدوله]]، از آسیب دشمنان در [[امان]] بماند<ref>الکامل، ج۸، ص۴۷۷-۴۸۷.</ref> و در حالی که دشمنان و مدعیان داخلی و خارجی را [[سرکوب]] کرده بود، براثر [[بیماری]] مهلکی در بستر افتاد و چندی بعد، ظاهراً پس از توبه‌ای صادقانه و [[بذل و بخشش]] فراوان به نیاز مندان و باز دادن [[مظالم]]، در ۵۳ سالگی درگذشت ([[ربیع الاول]] ۳۵۶ ق.)<ref>نک: تجارب الامم، ج۲، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۲، ص۹۶.</ref>.
-پس از معزالدوله، قلمرو او در [[عراق]] و [[خوزستان]] همواره میان جانشینانش و [[بویهیان]] [[فارس]] دست به دست گشت که سرگذشت بسیاری از آن [[حکمرانان]] در بخش بویهیان فارس بیان گردید؛ بدین سبب، در این بخش فقط به ارائه جدولی از امرای این منطقه بسنده می‌کنیم<ref>نک: نسب‌نامه خلفا و شهریاران، ص۳۲۲-۳۲۳؛ تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر، ج۱، ص۲۴۳- ۲۴۴؛ سلسله‌های اسلامی، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref>.<ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۱۸۳.</ref>.
+پس از معزالدوله، قلمرو او در [[عراق]] و [[خوزستان]] همواره میان جانشینانش و [[بویهیان]] [[فارس]] دست به دست گشت که سرگذشت بسیاری از آن [[حکمرانان]] در بخش بویهیان فارس بیان گردید؛ بدین سبب، در این بخش فقط به ارائه جدولی از امرای این منطقه بسنده می‌کنیم<ref>نک: نسب‌نامه خلفا و شهریاران، ص۳۲۲-۳۲۳؛ تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر، ج۱، ص۲۴۳- ۲۴۴؛ سلسله‌های اسلامی، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref><ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۱۸۳.</ref>.
 ==جدول [[امیران بویهی]] در عراق و خوزستان==