تهذیب الاحکام (کتاب)

تهذیب الاحکام
زبان	عربی
ترجمهٔ کتاب	فی شرح المقنعه للشیخ المفید
نویسنده	شیخ طوسی
موضوع	امامت
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات انتشارات ‫دارال‍ک‍ت‍ب‌ الاس‍لام‍ی‍ه‌‏‫|انتشارات انتشارات ‫دارال‍ک‍ت‍ب‌ الاس‍لام‍ی‍ه‌‏‫]][[رده:انتشارات انتشارات ‫دارال‍ک‍ت‍ب‌ الاس‍لام‍ی‍ه‌‏‫]]
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۴۰۶ ق‌، ۱۳۶۴ ش
شابک	۱‎۹۶۴-۶۲۴۷-۰۰-۸
شماره ملی	‭م‌۶۵-۹۹۶

تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه للشیخ المفید کتابی است به زبان عربی که به تأملی بر روایات حاوی احکام شرعی می‌پردازد. این کتاب به قلم شیخ طوسی نوشته شده و انتشارات ‫دارال‍ک‍ت‍ب‌ الاس‍لام‍ی‍ه‌‏‫ نشر آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «نام کامل این کتاب عبارت است از «تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه للشیخ المفید»؛ سومین کتاب از «کتب اربعه» به شمار می‌رود که شیخ طوسی آن را برای بر طرف ساختن ابهام‌‌ها و اختلاف‌های ظاهری بین روایات اهل بیت(ع) و نیز برای تثبیت و تقریر معالم دین از طریق روایات اهل بیت(ع)، نوشته است.

شیخ طوسی در مقدمه کتاب می‌‌نویسد: «عده‌ای از مقلدان و عوام الناس با مشاهده ناسازگاری‌های ظاهری در احکام و معارف تشیع، از اعتقاد به آن باز گشته و به مذاهب دیگر روی آورده‌اند و این کتاب برای جلو‌گیری از چنین مفسده‌ای تدوین و تألیف گشته است. البته روگردانی از شریعت حقی مثل تشیع که اصول اساسی آن با برهان و دلائل عقلی معتبر تثبیت شده، نشان از پذیرش کورکورانه و بدون بصیرت است. چون در فروع همه مذاهب، اشکال و اختلاف وجود دارد و این اختلاف دلیل منطقی برای روگردانی از یک مذهب نیست».

شیخ طوسی تألیف این کتاب را در سن بیست و پنج سالگی آغاز کرد و همه مطالب و احادیث کتاب الطهاره را در زمان حیات استادش شیخ مفید به پایان برد و بقیه آن را پس از وفات استادش نوشت.

او در این کتاب برای اثبات هر یک از مسائل کتاب المقنعه به ادله، ظواهر و شواهدی احتجاج کرده و بخشی از اخبار نبوی مورد قبول اهل سنت و سپس احادیث ائمه هدی(ع) را ذکر کرده و موارد اختلاف و اتفاق علمای اسلام را نیز یادآور شده است. البته این روش فقط در کتاب الطهاره مورد توجه بوده و به دلیل مفصل شدن کتاب از کتاب الصلاه به بعد روش دیگری اتخاذ شده است.

وی در بقیه کتاب فقط احادیث موجود در اصول چهار صدگانه را که از طریق روایات شیعه وارد شده نقل نموده و روایات را به اصل کتاب یا نویسنده‌اش استناد داده است.

شیخ طوسی همه احادیث مربوط به مباحث فقهی و احکام عملی شیعه را که از کتاب طهارت آغاز و تا کتاب دیات پایان می‌‌پذیرد، آورده است و این احادیث به طور کاملاً مستند و دقیق تنظیم شده‌اند.

او علاوه بر نقل احادیث هر باب و هر مسئله به شرح و تحلیل آنها نیز پرداخته است که از لحاظ روشی و مبنایی برای استنباط احکام شرعی حائز اهمیت می‌‌باشد. البته در لابلای احادیث کتاب، روایات بدون سند و یا ضعیف‌السند نیز وجود دارد که شیخ طوسی در پایان کتاب به ذکر دقیق مشیخه خود (سلسله اساتید وی در نقل روایت) پرداخته است که دقیقاً هفتاد و هشت سلسله را ذکر کرده است.

این کتاب علاوه بر احکام فقهی، بخش عمده ای از روایات اخلاقی، اجتماعی، عقیدتی و تاریخی را نیز در بردارد که شیخ طوسی آنها را به طور بسیار ظریف در لابلای ابواب فقهی گنجانده است»

دربارهٔ پدیدآورنده

شیخ طوسی (پدیدآورنده)

ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (۳۸۵ ق، طوس - ۴۶۰ ق، نجف) مشهور به به شیخ الطائفة و شیخ طوسی، بزرگ‌ترین دانشمندان شیعی در طول تاریخ است. شیخ طوسی همواره مورد احترام دانشمندان و بزرگان شیعه و سنی بود و علمای فریقین از محضر درس او استفاده می‌کردند؛ تا آنجا که شاگردان وی از مجتهدان شیعه به سیصد تن می‌رسید. عظمت شیخ تا آنجا بود که خلیفه وقت، القائم بامر الله، کرسی تدریس در بغداد را به او واگذار کرد. اهمیت این کرسی به آن است که به کسی تعلق می‌گرفت که علامه دهر و یگانه عصر باشد. با کاهش قدرت آل‌بویه، افزایش قدرت دستگاه خلافت عباسی، بروز درگیری‌های فرقه‌ای در بغداد و سرانجام چیره شدن سلجوقیان بر بغداد، عرصه بر شیخ طوسی چنان تنگ شد که در سال ۴۴۸ق مجبور به ترک بغداد و مهاجرت به نجف اشرف شد. حضور شیخ طوسی در نجف اشرف موجب پی‌ریزی حوزه علمیه در آن شهر شد که تا امروز پابرجاست. اگرچه شیخ طوسی در علوم و فنون مختلف، تألیفات فراوانی دارد، شهرت وی در جهان اسلام، به‌ویژه نزد امامیه بیشتر به سبب توانایی در دانش فقه است. به‌طور کلی، اندیشه‌های وی سرفصل دوره‌ای نو در تاریخ تحول فکری شیعه، به‌ویژه در عرصه فقه و اصول به‌شمار می‌رود و مدت‌ها پس از وفات شیخ، دیدگاه‌های او بلامعارض بود. ازاین‌روست که ابن‌ادریس حلی، علمای پس از شیخ طوسی را دانشمندانی مقلد به‌شمار می‌آورد

دریافت متن کتاب

• دریافت متن دیجیتال کتاب از کتابخانه مدرسه فقاهت
• دریافت متن دیجیتال و PDF کتاب از بازار کتاب قائمیه
• دریافت متن دیجیتال و PDF کتاب از کتابخانه الکترونیکی شیعه
• دریافت متن PDF کتاب از کتابخانه دیجیتال نور
• دریافت متن دیجیتال کتاب از کتابخانه اهل بیت
• دریافت متن PDF کتاب از مکتبة شیخ بهاءالدین العاملی العامة