آیه ملک عظیم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | |||
{{متن قرآن|أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا}}<ref>«یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک می‌برند؟ بی‌گمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.</ref>. | |||
این [[آیه]] در [[سیاق]] آیاتی است که به حسادتورزی [[یهودیان]] نسبت به [[رسول اکرم]]{{صل}} می‌پردازد. آنان به خاطر [[مقام ولایت]] و صدارت [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، به ایشان [[حسد]] می‌ورزیدند و در مقابل حضرتش [[کارشکنی]] می‌کردند. مراد از «[[آل ابراهیم]]{{عم}}» در آیه، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} و [[ذریه]] [[طیبه]] ایشان، یعنی رسول اکرم{{صل}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} است. بر این اساس، [[خداوند]] خطاب به یهودیان می‌فرماید که [[مقام ولایت الهی]] بدون مبنا به کسی عطا نمی‌شود. خداوند به آل ابراهیم{{عم}} [[علم]] به کتاب و [[حکمت]] [[عنایت]] فرمود و [[مقام حکومت]] و [[فرمانروایی]] بر [[مردم]] را به آنان [[تفویض]] کرد. با توجه به اینکه [[حکومت دنیوی]] به [[تنهایی]] ارزشی در نزد [[پروردگار]] ندارد تا آن را در [[قرآن]] به «[[ملک عظیم]]» بستاید، بنابراین، مراد از ملک عظیم در آیه، [[مقام]] [[ولایت تکوینی]] و [[تشریعی]] بر [[ملک]] و [[ملکوت]] عالم است که آل ابراهیم{{عم}}، یعنی رسول اکرم{{صل}} و [[عترت طاهره]]{{عم}} واجد آن هستند. این [[موهبت الهی]] همان [[حاکمیت]] جاودانه‌ای است که خداوند [[تولّی]] به آن را بر همگان [[واجب]] نموده است. | |||
[[سیر]] [[آیه شریفه]]، خود بیانگر [[برهان]] است و [[حد وسط]] در برهان، علم به [[حقیقت قرآن]] است که خداوند به ذریه [[معصوم]] [[حضرت ابراهیم]]{{عم}} عنایت نمود. به این ترتیب، شکل منطقی برهان به ترتیب زیر است: | |||
اولاً، آل ابراهیم{{عم}}، عالم به حقیقت قرآن هستند {{متن قرآن|فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ}}؛ | |||
ثانیاً، عالم به حقیقت قرآن، فقط [[رسول خدا]]{{صل}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}} هستند؛ نتیجه آنکه: آل ابراهیم{{عم}} در آیه، رسول خدا{{صل}} و ائمه معصومین{{عم}} هستند. | |||
بنابراین، چون [[امت اسلام]] همیشه نیازمند [[آگاهی]] از قرآن و تبیان مطالب آن جهت [[امور دنیوی]] و [[اخروی]] خود هستند، همواره نیازمند [[حضور امام معصوم]] در میان خود هستند. | |||
بخش دوم [[آیه]] نیز بیان دیگری از [[برهان]] است که به صورت قیاسی اقترانی، [[ملک عظیم]] را به [[ولایت امام]] بر [[مردم]] از سوی [[خداوند]] ثابت می‌کند. صورت [[استدلال]] به این ترتیب است: | |||
اولاً، ملک عظیم در آیه، [[ولایت خداوند]] بر مردم است. {{متن قرآن|...وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا}}؛ | |||
ثانیاً، ولایت خداوند بر مردم به [[رسول خدا]]{{صل}} و [[امامان معصوم]]{{عم}} [[تفویض]] شده است. | |||
نتیجه آنکه: ملک عظیم در آیه، [[ولایت]] رسول خدا{{صل}} و امامان معصوم بعد از حضرتش بر مردم است. | |||
بنابراین، [[امت اسلام]] مانند سایر [[امت‌ها]] همیشه محتاج [[حکومت]] است و ولایت در حکومت، بنابراین آیه، در انحصار [[امام]] [[معصوم]] است. در نتیجه، [[امت]] همیشه محتاج امام معصوم برای تصدّی ولایت بر امت می‌باشد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۲۵۳ و ۲۷۷.</ref> | |||
==شأن نزول== | |||
{{اصلی|شأن نزول آیه ملک عظیم}} | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۱۸: | خط ۴۳: | ||
*[[آیه ملک عظیم چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)]] | *[[آیه ملک عظیم چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)]] | ||
{{پایان پرسش‌های وابسته}} | {{پایان پرسش‌های وابسته}} | ||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379153.jpg|22px]] [[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|'''ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
{{آیات امامت}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۲۲ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۲۱
این مدخل زیرشاخهٔ بحث آیات امامت امام علی است. آیه ملک عظیم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آیه ملک عظیم در قرآن - آیه ملک عظیم در حدیث - آیه ملک عظیم در کلام اسلامی - آیه ملک عظیم در گفتگوهای بین‌المذاهب - پرسش مرتبط نداردمقدمه
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا
[۱].
این آیه در سیاق آیاتی است که به حسادتورزی یهودیان نسبت به رسول اکرم(ص) می‌پردازد. آنان به خاطر مقام ولایت و صدارت پیامبر اکرم(ص)، به ایشان حسد می‌ورزیدند و در مقابل حضرتش کارشکنی می‌کردند. مراد از «آل ابراهیم(ع)» در آیه، حضرت اسماعیل(ع) و ذریه طیبه ایشان، یعنی رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است. بر این اساس، خداوند خطاب به یهودیان می‌فرماید که مقام ولایت الهی بدون مبنا به کسی عطا نمی‌شود. خداوند به آل ابراهیم(ع) علم به کتاب و حکمت عنایت فرمود و مقام حکومت و فرمانروایی بر مردم را به آنان تفویض کرد. با توجه به اینکه حکومت دنیوی به تنهایی ارزشی در نزد پروردگار ندارد تا آن را در قرآن به «ملک عظیم» بستاید، بنابراین، مراد از ملک عظیم در آیه، مقام ولایت تکوینی و تشریعی بر ملک و ملکوت عالم است که آل ابراهیم(ع)، یعنی رسول اکرم(ص) و عترت طاهره(ع) واجد آن هستند. این موهبت الهی همان حاکمیت جاودانه‌ای است که خداوند تولّی به آن را بر همگان واجب نموده است.
سیر آیه شریفه، خود بیانگر برهان است و حد وسط در برهان، علم به حقیقت قرآن است که خداوند به ذریه معصوم حضرت ابراهیم(ع) عنایت نمود. به این ترتیب، شکل منطقی برهان به ترتیب زیر است:
اولاً، آل ابراهیم(ع)، عالم به حقیقت قرآن هستند فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ؛
ثانیاً، عالم به حقیقت قرآن، فقط رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) هستند؛ نتیجه آنکه: آل ابراهیم(ع) در آیه، رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) هستند.
بنابراین، چون امت اسلام همیشه نیازمند آگاهی از قرآن و تبیان مطالب آن جهت امور دنیوی و اخروی خود هستند، همواره نیازمند حضور امام معصوم در میان خود هستند.
بخش دوم آیه نیز بیان دیگری از برهان است که به صورت قیاسی اقترانی، ملک عظیم را به ولایت امام بر مردم از سوی خداوند ثابت می‌کند. صورت استدلال به این ترتیب است:
اولاً، ملک عظیم در آیه، ولایت خداوند بر مردم است. ...وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا؛
ثانیاً، ولایت خداوند بر مردم به رسول خدا(ص) و امامان معصوم(ع) تفویض شده است.
نتیجه آنکه: ملک عظیم در آیه، ولایت رسول خدا(ص) و امامان معصوم بعد از حضرتش بر مردم است.
بنابراین، امت اسلام مانند سایر امت‌ها همیشه محتاج حکومت است و ولایت در حکومت، بنابراین آیه، در انحصار امام معصوم است. در نتیجه، امت همیشه محتاج امام معصوم برای تصدّی ولایت بر امت می‌باشد.[۲]
شأن نزول
جستارهای وابسته
پرسش‌های وابسته
منابع
آیات امامت و ولایت
- آیات آغاز سوره براءت
- آیه ۲۵ سوره احزاب
- آیه ۲۳ سوره احزاب
- آیات ۵ تا ۱۰ سوره انسان (آیات سوره هل اتی)
- آیات شفاعت
- آیات صراط مستقیم
- آیات صله رحم
- آیات علم غیب امام علی
- آیات هدایت
- آیه فاذا فرغت فانصب
- آیه ابتلا
- آیه اتباع
- آیه اجتباء
- آیه أحسب الناس
- آیه اخوت
- آیه اذان
- آیه اذن واعیه
- آیه استرجاع
- آیه استقامت
- آیه استواء بر سوق (آیه یعجب الزراع)
- آیه اطاعت
- آیه اطعام
- آیه اعتصام (آیه حبل الله)
- آیه اعراف
- آیه أفمن شرح الله
- آیه أفمن کان مؤمناً
- آیه أفمن وعدناه وعدا حسنا
- آیه أفمن یعلم
- آیه اقامه وجه
- آیه اکمال
- آیه ام یحسدون
- آیه امت هادیه
- آیه امر به عدل
- آیه امر به معروف
- آیه ان الذین اجرموا
- آیه انتقام
- آیه انفاق
- آیه اولو الارحام
- آیه اولی‌الامر
- آیه اولئک کتب فی قلوبهم الایمان
- آیه اهل ذکر (آیه سؤال)
- آیه ایتای کتاب
- آیه ایذاء المؤمنین
- آیه بشارت در سوره حج
- آیه بشارت در سوره یونس
- آیه بصیرت
- آیه بیت‌الله الحرام
- آیه بینه و شاهد
- آیه تأذین
- آیه تأویل (آیه راسخون فی العلم)
- آیه تبلیغ
- آیه تراهم رکعاً سجداً
- آیه تزکیه
- آیه تشبیه علی به عیسی
- آیه تطهیر
- آیه تعلیم کتاب و حکمت
- آیه تکریم والدین
- آیه تنازع
- آیه تواصی به صبر
- آیه توبه آدم
- آیه توکل علی الله
- آیه ثم اورثنا الکتاب
- آیه حسن المأب
- آیه حفظ امانت
- آیه حکمت
- آیه خلافت
- آیه خیر البریة
- آیه دعوت بر ولایت
- آیه ذم من کذب النبی
- آیه راکعین
- آیه رب اشرح لی
- آیه ردالامور
- آیه رؤیت اعمال
- آیه سأل سائل
- آیه سفیران الهی
- آیه سقایة الحاج
- آیه سلام علی آل یاسین
- آیه سلام (آیه سلم)
- آیه سی و سه سوره آل عمران
- آیه شهادت
- آیه صاحب فضیلت
- آیه صادقین
- آیه صالح المؤمنین
- آیه صدق
- آیه صدیقون
- آیه صلوات بر نبی
- آیه علم الکتاب
- آیه عم یتسائلون
- آیه فتلقی آدم
- آیه فی مقعد صدق
- آیه کفایت
- آیه لحن القول
- آیه لسان صدق
- آیه مباهله
- آیه محبت
- آیه محسنین
- آیه مرج البحرین
- آیه مسابقه (آیه والسابقون السابقون)
- آیه مسئولون
- آیه مشاقه نبی
- آیه ملک عظیم
- آیه من اتبعک
- آیه من المؤمنین رجال
- آیه من جاء بالحسنة
- آیه من سبقت لهم الحسنی
- آیه من یشری نفسه
- آیه منافقان
- آیه منذر و هادی
- آیه مودت
- آیه مؤذن
- آیه میثاق
- آیه نجم
- آیه نجوی
- آیه نصر
- آیه نصرت
- آیه نعیم
- آیه نفر
- آیه نور
- آیه و اسأل من ارسلنا
- آیه و الشمس و ضحاها
- آیه و انذر عشیرتک الاقربین (آیه لیلة المبیت)
- آیه و انی لغفار
- آیه و لا تقتلوا
- آیه و لسوف یعطیک
- آیه وارثان کتاب
- آیه والسابقون الاولون
- آیه ود
- آیه وزارت
- آیه وعد الله الذین آمنوا
- آیه ولایت
- آیه هذان خصمان
- آیه هفتم سوره انشراح
- آیه هو الذی خلق
- آیه یسقی بماء واحد
- آیه یوم لا یخزی
پانویس
- ↑ «یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک می‌برند؟ بی‌گمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.
- ↑ فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۶ ص ۲۵۳ و ۲۷۷.
