حجابت

حجابت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حجابت در قرآن - حجابت در حدیث - حجابت در فقه اسلامی - حجابت در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

حجابت، مشتق از "حجب" به معنای دربانی بود و شخص دارای این سمت را حاجب می‌گفتند. وظیفۀ حاجب، دادن اجازۀ ورود به مردم، نزد حاکم و خلیفه بود. این امر، جهت حفظ هیبت و شوکت حاکم صورت می‌گرفت. خلفای راشدین، حاجبی نداشتند و مردم بدون واسطه به حضور پذیرفته می‌شدند، ولی "معاویة بن ابی سفیان" نخستین بار، بنا به پیشنهاد "زیاد بن ابیه" آن را باب کرد و برای خود حاجب برگزید؛ تا جایی که حضور مردم نزد خلیفه طبقه‌بندی شده بود؛ به گونه‌ای که اهل خانواده، اهل سن، اهل ادب و فضل به ترتیب وارد می‌شدند. با این همه، چهارگروه در همه حال، اجازۀ ورود داشتند، از جمله: مؤذن، طارق اللیل (داروغه)، رسول ثغور (پیک مرزها) و صاحب طعام (متصدّی غذا). دولت بنی عباس ملاقات خلیفه با مردم را محدودتر کرد و جز در امور مهمّ، ملاقاتی صورت نمی‌گرفت و همواره میان مردم و خلیفه، دو دار وجود داشت "دارالخاصه" و "دارالعامه". ابن خلدون محدودیت مزبور را "حجاب ثانی" نامید.

منابع

• فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی