صرف: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۰

مقدمه

متحول کردن^[۱]، گردانیدن (دور کردن و دفع کردن)^[۲]، منصرف کردن و تبدیل از حالتی به حالت دیگر؛ اصل آن به معنای بازگشت چیزی^[۳]، بدل کردن چیزی به غیر آن^[۴].

﴿كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ﴾^[۵].

این اصطلاح با موضوعات مختلف، در امور مادّی و معنوی استعمال شده است:

گونه‌به‌گونه‌شدن و تبدیل مکانی: ﴿تَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَا﴾^[۶].
تبدیل از حالتی به حالت دیگر: ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ﴾^[۷].
تحول از عقیده‌ای به عقیده دیگر: ﴿صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ﴾^[۸].
تمایل (جذب‌ کردن) شخص خارجی: ﴿وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ﴾^[۹].
گونه‌ به‌ گونه‌ شدن آیات قرآنی: ﴿انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ﴾^[۱۰].
گردانیدن (دور کردن) عذاب: ﴿رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ﴾^[۱۱].^[۱۲]

خداوند تعالی سوء و شرّ را در دنیا و آخرت از بندگان برگزیده خود می‌گرداند و دور می‌کند. نمونه دفع شرّ و بدی در دنیا ﴿كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ﴾^[۱۳]؛ مثال دفع عذاب اُخروی: ﴿مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ﴾^[۱۴].

خدای تعالی در کتاب وحی خود برای بازداشتن سوء و فحشا از بندگان خود و همچنین بازداشتن آنان از گمراهی و ضلالت در دنیا، آیات بسیاری نازل کرده است که امامان و رهبران حق در جامعه الهی به تبعیت از این سنت الهی باید در هر دو بُعد (مادّی و معنوی) در دنیا مردم را از "سوء و فحشا" و "ضلالت و گمراهی" دور کنند.^[۱۵]

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۳۲.
↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۴۶۹.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۴۲.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۸۲.
↑ «بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم که او از بندگان ناب ما بود» سوره یوسف، آیه ۲۴.
↑ «در گرداندن بادها و ابر فرمانبردار میان آسمان و زمین، برای گروهی که خرد می‌ورزند نشانه‌هاست» سوره بقره، آیه ۱۶۴.
↑ «آیا در کار کسانی که در آیات خداوند چالش می‌ورزند نیندیشیده‌ای که چگونه (از حق) بازگردانده می‌شوند؟» سوره غافر، آیه ۶۹.
↑ «خداوند دل‌هاشان را بگرداند که آنان گروهی هستند که درنمی‌یابند» سوره توبه، آیه ۱۲۷.
↑ «آنگاه چون به پایان آمد به سوی قوم خود بازگشتند در حالی که (آنان را) بیم می‌دادند» سوره احقاف، آیه ۲۹.
↑ «بنگر چگونه ما آیات (خود) را گوناگون می‌آوریم باز هم آنان رو می‌گردانند» سوره انعام، آیه ۴۶.
↑ «پروردگارا! عذاب دوزخ را از ما بگردان که عذاب آن همیشگی است» سوره فرقان، آیه ۶۵.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۳۲.
↑ « بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم» سوره یوسف، آیه ۲۴.
↑ «هر کس که عذاب را در چنین روزی از سر وی گذرانده باشند بی‌گمان (خداوند) به او رحم کرده است و رستگاری روشن این است» سوره انعام، آیه ۱۶.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۹۰-۳۹۲.

[1] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۳۲.

[2] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۴۶۹.

[3] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۴۲.

[4] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۸۲.

[5] «بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم که او از بندگان ناب ما بود» سوره یوسف، آیه ۲۴.

[6] «در گرداندن بادها و ابر فرمانبردار میان آسمان و زمین، برای گروهی که خرد می‌ورزند نشانه‌هاست» سوره بقره، آیه ۱۶۴.

[7] «آیا در کار کسانی که در آیات خداوند چالش می‌ورزند نیندیشیده‌ای که چگونه (از حق) بازگردانده می‌شوند؟» سوره غافر، آیه ۶۹.

[8] «خداوند دل‌هاشان را بگرداند که آنان گروهی هستند که درنمی‌یابند» سوره توبه، آیه ۱۲۷.

[9] «آنگاه چون به پایان آمد به سوی قوم خود بازگشتند در حالی که (آنان را) بیم می‌دادند» سوره احقاف، آیه ۲۹.

[10] «بنگر چگونه ما آیات (خود) را گوناگون می‌آوریم باز هم آنان رو می‌گردانند» سوره انعام، آیه ۴۶.

[11] «پروردگارا! عذاب دوزخ را از ما بگردان که عذاب آن همیشگی است» سوره فرقان، آیه ۶۵.

[12] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۳۲.

[13] « بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم» سوره یوسف، آیه ۲۴.

[14] «هر کس که عذاب را در چنین روزی از سر وی گذرانده باشند بی‌گمان (خداوند) به او رحم کرده است و رستگاری روشن این است» سوره انعام، آیه ۱۶.

[15] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۹۰-۳۹۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
 {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[صرف در قرآن]] - [[صرف در حدیث]] - [[صرف در فقه سیاسی]] | پرسش مرتبط  = صرف (پرسش)}}
@@ خط ۱۰: / خط ۹: @@
 #گونه‌به‌گونه‌شدن و تبدیل مکانی: {{متن قرآن|تَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَا}}<ref>«در گرداندن بادها و ابر فرمانبردار میان آسمان و زمین، برای گروهی که خرد می‌ورزند نشانه‌هاست» سوره بقره، آیه ۱۶۴.</ref>.
 #تبدیل از حالتی به حالت دیگر: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ}}<ref>«آیا در کار کسانی که در آیات خداوند چالش می‌ورزند نیندیشیده‌ای که چگونه (از حق) بازگردانده می‌شوند؟» سوره غافر، آیه ۶۹.</ref>.
-#[[تحول]] از عقیده‌ای به [[عقیده]] دیگر: {{متن قرآن|صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ}}<ref>«خداوند دل‌هاشان را بگرداند که آنان گروهی هستند که درنمی‌یابند» سوره توبه، آیه ۱۲۷.</ref>.
+# [[تحول]] از عقیده‌ای به [[عقیده]] دیگر: {{متن قرآن|صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ}}<ref>«خداوند دل‌هاشان را بگرداند که آنان گروهی هستند که درنمی‌یابند» سوره توبه، آیه ۱۲۷.</ref>.
-#[[تمایل]] (جذب‌ کردن) شخص خارجی: {{متن قرآن|وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ}}<ref>«آنگاه چون به پایان آمد به سوی قوم خود بازگشتند در حالی که (آنان را) بیم می‌دادند» سوره احقاف، آیه ۲۹.</ref>.
+# [[تمایل]] (جذب‌ کردن) شخص خارجی: {{متن قرآن|وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ}}<ref>«آنگاه چون به پایان آمد به سوی قوم خود بازگشتند در حالی که (آنان را) بیم می‌دادند» سوره احقاف، آیه ۲۹.</ref>.
 #گونه‌ به‌ گونه‌ شدن [[آیات قرآنی]]: {{متن قرآن|انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ}}<ref>«بنگر چگونه ما آیات (خود) را گوناگون می‌آوریم باز هم آنان رو می‌گردانند» سوره انعام، آیه ۴۶.</ref>.
 #گردانیدن (دور کردن) [[عذاب]]: {{متن قرآن|رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ}}<ref>«پروردگارا! عذاب دوزخ را از ما بگردان که عذاب آن همیشگی است» سوره فرقان، آیه ۶۵.</ref>.<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۳۲.</ref>
-[[خداوند تعالی]] [[سوء]] و [[شرّ]] را در [[دنیا]] و [[آخرت]] از [[بندگان]] [[برگزیده]] خود می‌گرداند و دور می‌کند. نمونه دفع [[شرّ]] و [[بدی]] در [[دنیا]] {{متن قرآن|كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ}}<ref>«  بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم » سوره یوسف، آیه ۲۴.</ref>؛ مثال دفع [[عذاب]] اُخروی: {{متن قرآن|مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ}}<ref>«هر کس که عذاب را در چنین روزی از سر وی گذرانده باشند بی‌گمان (خداوند) به او رحم کرده است و رستگاری روشن این است» سوره انعام، آیه ۱۶.</ref>.
+[[خداوند تعالی]] [[سوء]] و [[شرّ]] را در [[دنیا]] و [[آخرت]] از [[بندگان]] [[برگزیده]] خود می‌گرداند و دور می‌کند. نمونه دفع [[شرّ]] و [[بدی]] در [[دنیا]] {{متن قرآن|كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ}}<ref>« بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم» سوره یوسف، آیه ۲۴.</ref>؛ مثال دفع [[عذاب]] اُخروی: {{متن قرآن|مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ}}<ref>«هر کس که عذاب را در چنین روزی از سر وی گذرانده باشند بی‌گمان (خداوند) به او رحم کرده است و رستگاری روشن این است» سوره انعام، آیه ۱۶.</ref>.
 [[خدای تعالی]] در [[کتاب وحی]] خود برای بازداشتن [[سوء]] و [[فحشا]] از [[بندگان]] خود و همچنین بازداشتن آنان از [[گمراهی]] و [[ضلالت]] در [[دنیا]]، [[آیات]] بسیاری نازل کرده است که [[امامان]] و [[رهبران]] [[حق]] در [[جامعه الهی]] به [[تبعیت]] از این [[سنت الهی]] باید در هر دو بُعد ([[مادّی]] و [[معنوی]]) در [[دنیا]] [[مردم]] را از "[[سوء]] و [[فحشا]]" و "[[ضلالت]] و [[گمراهی]]" دور کنند.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۹۰-۳۹۲.</ref>