چگونه روایات دال بر تام بودن علم غیب معصوم با روایات دال بر محدود بودن علم غیب او قابل جمع هستند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{پرسش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی        = [[علم غیب معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب]]
| موضوع اصلی        = [[علم غیب معصوم (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب]]
خط ۸: خط ۸:
| مدخل اصلی        = [[علم غیب]]
| مدخل اصلی        = [[علم غیب]]
| موضوعات وابسته    =  
| موضوعات وابسته    =  
| پاسخ‌دهنده        = [[سید علی هاشمی|هاشمی]]
| پاسخ‌دهنده        =
| پاسخ‌دهندگان      =
| پاسخ‌دهندگان      = [[سید علی هاشمی|هاشمی]]؛ [[محمد تقی سبحانی|سبحانی]]
}}
}}
'''چگونه روایات دال بر تام بودن [[علم غیب]] [[معصوم]]{{ع}} با روایات دال بر محدود بودن [[علم غیب]] او قابل جمع هستند؟ (پرسش)''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[علم غیب معصوم (پرسش)|علم غیب معصوم]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[علم غیب]]''' مراجعه شود.
'''چگونه روایات دال بر تام بودن [[علم غیب]] [[معصوم]]{{ع}} با روایات دال بر محدود بودن [[علم غیب]] او قابل جمع هستند؟ (پرسش)''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[علم غیب معصوم (پرسش)|علم غیب معصوم]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[علم غیب]]''' مراجعه شود.
خط ۲۵: خط ۲۵:
:::::#'''تام بودن بنابر برخی شیوه‌ها و محدودیت به سبب برخی دیگر:''' برخی به این نکته نیز توجه کرده‌اند که ممکن است محدودیت بیان شده در برخی روایات، به محدودیت دریافت علوم از شیوه خاصی اشاره داشته باشد. مثلاً ممکن است دانشی به شیوه‌های عادی به دست نیاید؛ اما به شیوه موهبتی در اختیار [[معصومان]]{{عم}} قرار گیرد. بنابراین اگر گفته می‌شود که مثلاً [[ائمه]]{{عم}} از زمان مرگ افراد خبر ندارند، شاید مقصود آن باشد که به شیوه عادی خبر ندارند؛ هرچند به شیوه‌های ویژه، این دانش در اختیار آنان قرار می‌گیرد.
:::::#'''تام بودن بنابر برخی شیوه‌ها و محدودیت به سبب برخی دیگر:''' برخی به این نکته نیز توجه کرده‌اند که ممکن است محدودیت بیان شده در برخی روایات، به محدودیت دریافت علوم از شیوه خاصی اشاره داشته باشد. مثلاً ممکن است دانشی به شیوه‌های عادی به دست نیاید؛ اما به شیوه موهبتی در اختیار [[معصومان]]{{عم}} قرار گیرد. بنابراین اگر گفته می‌شود که مثلاً [[ائمه]]{{عم}} از زمان مرگ افراد خبر ندارند، شاید مقصود آن باشد که به شیوه عادی خبر ندارند؛ هرچند به شیوه‌های ویژه، این دانش در اختیار آنان قرار می‌گیرد.
:::::#'''تقیه‌آمیز بودن برخی روایات محدودیت:''' وجه جمع دیگری که گاهی برای جمع این‌گونه روایات بیان می‌شود، آن است که مخاطبان [[ائمه]]{{عم}} به لحاظ سطح معرفت و فهم متفاوت بودند. افزون بر این، وجود گرایش‌های مخالف مکتب [[اهل‌ بیت]]{{عم}} مانند غالیان و اهل‌سنت، به ائمه اجازه نمی‌داد که با همه به یک گونه سخن گفته و حقایق را در بالاترین سطح بیان کنند. چنین ملاحظاتی سبب می‌شد [[ائمه]]{{عم}} با تعابیر متفاوت و گاه تقیه‌آمیز از جایگاه علمی خود سخن بگویند. چنین احتمالی نه‌تنها در این بحث که موضوع آن، حتی در مباحث فقهی نیز پذیرفته شده و روشن است. بنابراین می‌توان آن را به عنوان یک احتمال در جمع روایات در نظر داشت.»<ref>[[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]] شماره۳۷</ref>.
:::::#'''تقیه‌آمیز بودن برخی روایات محدودیت:''' وجه جمع دیگری که گاهی برای جمع این‌گونه روایات بیان می‌شود، آن است که مخاطبان [[ائمه]]{{عم}} به لحاظ سطح معرفت و فهم متفاوت بودند. افزون بر این، وجود گرایش‌های مخالف مکتب [[اهل‌ بیت]]{{عم}} مانند غالیان و اهل‌سنت، به ائمه اجازه نمی‌داد که با همه به یک گونه سخن گفته و حقایق را در بالاترین سطح بیان کنند. چنین ملاحظاتی سبب می‌شد [[ائمه]]{{عم}} با تعابیر متفاوت و گاه تقیه‌آمیز از جایگاه علمی خود سخن بگویند. چنین احتمالی نه‌تنها در این بحث که موضوع آن، حتی در مباحث فقهی نیز پذیرفته شده و روشن است. بنابراین می‌توان آن را به عنوان یک احتمال در جمع روایات در نظر داشت.»<ref>[[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]] شماره۳۷</ref>.
==پاسخ‌های دیگر==
{{جمع شدن|۱. حجج الاسلام و المسلمین سبحانی و هاشمی؛}}
[[پرونده:873432589.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[محمد تقی سبحانی|سبحانی]]]]
حجج الاسلام و المسلمین دکتر [[محمد تقی سبحانی]] و دکتر [[سید علی هاشمی ۱|هاشمی]] در مقاله ''«[[قلمرو علوم پیامبر امام علی و صحابه در مهم‌ترین منابع حدیثی اهل سنت (مقاله)|قلمرو علوم پیامبر امام علی و صحابه در مهم‌ترین منابع حدیثی اهل سنت]]»'' در این‌باره گفته‌‍‌اند:
::::::«در مجموع می‌توان این گونه نتیجه گرفت که علم با واسطه به غیب و خبر از آن، ممکن بوده و محقق شده است. [[رسول خدا]]{{صل}} در موارد متعددی از این حقایق سخن گفته است، بلکه اکثر تعالیم دینی را می‌توان مصادیقی از خبر دادن از حقایق غیبی دانست. خداوند به ایشان علومی عطا کرده بود که دیگران از آن آگاه نبودند <ref>بخاری، صحیح البخاری، ج۶ ،ص۵۴ و ج۷ ،ص۳۵ و ج۸ ،صص۱۰۲؛  نیسابوری، صحیح مسلم، ج۲، ص۶۱۸.</ref>؛ بنابراین می‌توان این قانون کلی را مطرح کرد که{{عربی|اندازه=150%|«  و یقْضی اللَّه علَی لسانِ رسوله ما شَاء»}}<ref>خداوند به زبان رسولش هرچه را بخواهد جاری می‌کند؛ بخاری، صحیح البخاری، ج۹، ص۱۳۹ و ج۸ ، ص۱۲.</ref>
::::::روایات دلالت کننده بر عدم علم یا محدودیت آگاهی [[پیامبر]]{{صل}} از غیب، به معنای نفی هرگونه دانش ایشان به غیب نیستند؛ هرچند پاره‌ای از آنها محدودیتهایی را در قلمرو این علوم می‌رسانند. این دو دسته روایات قابل جمع بوده و با هم منافاتی ندارند. وجه جمع این دو دسته آن است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} علم مطلق، فعلی و استقلالی به همه حقایق پنهان نداشتند. خداوند هر آنچه را صلاح می‌دید برای آن حضرت آشکار می‌کرد؛ بنابراین اولاً، ممکن است خداوند در مواردی برحسب شرایط و مصالح، [[پیامبر]]{{صل}} خود را از حقایق غیبی آگاه نسازد. خداوند متعال بر حسب مصلحت، گاهی درهای غیب را بر پیامبرش باز کرده و گاهی می‌بندد؛ ثانیاً، در همین موارد که [[پیامبر]] از حقایق غیبی آگاه شده است، ممکن است گاهی مأمور به عمل مطابق علوم عادی و ظاهری باشند. بعید نیست که آن حضرت در مواردی موظف بوده باشند که همانند دیگر افراد به زندگی و کسب علم بپردازند؛ مثلاً به روش عادی از احوال اصحاب خود خبردار شوند یا به طریق عادی به قضاوت بپردازند»<ref>[[قلمرو علوم پیامبر امام علی و صحابه در مهم‌ترین منابع حدیثی اهل سنت (مقاله)|قلمرو علوم پیامبر امام علی و صحابه در مهم‌ترین منابع حدیثی اهل سنت]]؛ [[پژوهش‌نامه حکمت و فلسفه اسلامی (نشریه)|پژوهش‌نامه حکمت و فلسفه اسلامی]]؛ شماره۳. ص۴۸.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


==پرسش‌های وابسته==
==پرسش‌های وابسته==
خط ۵۲: خط ۶۰:
[[رده:پرسش‌های علم غیب معصوم]]
[[رده:پرسش‌های علم غیب معصوم]]
[[رده:پرسش‌های علم غیب امام]]
[[رده:پرسش‌های علم غیب امام]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های علم غیب معصوم با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌های علم غیب معصوم با ۲ پاسخ]]
۱۱۵٬۱۸۴

ویرایش