پانزدهم ذی حجه: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۱

تغییرمسیر به:

پانزدهم ذی‌حجه

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+#تغییر_مسیر [[پانزدهم ذی‌حجه]]
-{{مدخل مرتبط
-| موضوع مرتبط = ذی حجه
-| عنوان مدخل  = پانزدهم ذی حجه
-| مداخل مرتبط = [[پانزدهم ذی حجه در حدیث]] - [[پانزدهم ذی حجه در تاریخ اسلامی]]
-| پرسش مرتبط  =
-}}
-==ولادت [[امام هادی]]{{ع}}==
-بنا بر نظریه مشهور، [[حضرت علی بن محمد]] [[الهادی]]{{ع}}، [[امام دهم]] [[شیعیان]]، در [[روز]] پانزدهم [[ذیحجه]] [[سال ۲۱۲ هجری]]، در قریه [[صریا]] که حوالی [[مدینه طیبه]] است، دیده به [[جهان]] گشود.
-[[کنیه امام هادی]]{{ع}} «[[ابوالحسن]]» است. علاوه بر آن [[حضرت]]، سه تن از [[امامان معصوم]] دیگر، یعنی [[امام علی بن ابی طالب]]{{ع}}، [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}}، و [[امام رضا]]{{ع}} نیز دارای این [[کنیه]] می‌باشند.
-کنیه «ابوالحسن» به طور مطلق، برای علی{{ع}} قرار داده شده، و به امام موسی بن جعفر{{ع}} «[[ابوالحسن اول]]»، و به امام رضا{{ع}} «[[ابوالحسن ثانی]]» و امام هادی{{ع}} «[[ابوالحسن ثالث]]»، و نیز «ابوالحسن الماضی» گفته می‌شود<ref>بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان{{عم}}؛ منتهی الامال، ج۲، ص۵۱۴.</ref>.
-[[مادر امام هادی]]{{ع}}، بانویی [[شریف]] و نجیب به نام «[[سمانه مغربیه]]» است. آن حضرت فرمودند:
-{{متن حدیث|أُمِّي عَارِفَةٌ بِحَقِّي، وَ هِيَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ، لَا يَقْرَبُهَا شَيْطَانٌ مَارِدٌ، وَ لَا يَنَالُهَا كَيْدُ جَبَّارٍ عَنِيدٍ، وَ هِيَ مَكْلُوءَةٌ بِعَيْنِ اللَّهِ الَّتِي لَا تَنَامُ، وَ لَا تَتَخَلَّفُ عَنْ أُمَّهَاتِ الصِّدِّيقِينَ وَ الصَّالِحِينَ}}<ref>دلائل الإمامة، ص۴۱۰.</ref>؛ مادرم به [[حق]] من [[عارف]] و از [[بهشتیان]] است و [[شیطان]] [[سرکش]] به او نزدیک نمی‌شود و [[مکر]] [[جباران]] به وی نمی‌رسد. او در [[پناه]] خدایی است که نمی‌خوابد و [[مادر]] صدیقان و [[صالحان]] را به خود وانمی‌گذارد.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۰۴.</ref>
-==دوران [[امامت]]==
-امام هادی{{ع}} در دوران [[حیات]] خود که در حدود چهل و دو سال به طول انجامید، سی و چهار سال [[مسئولیت]] امامت را بر عهده داشتند. آن حضرت در هشت سالگی به امامت رسیدند و چون [[پدر]] بزرگوارشان، [[حضرت جواد]]{{ع}} در حدود هفت سالگی این مسئولیت را عهده‌دار شده بودند، مسأله کم سن و سال بودن ایشان برای پذیرش امامت موجب [[شگفتی]] و تردید نشد.
-از این‌رو [[پیروان]] [[امام جواد]]{{ع}} پس از [[شهادت]] آن حضرت، در [[امامت امام هادی]]{{ع}} تردیدی نکردند، جز اندکی از آنان که مدتی به [[برادر]] ایشان [[موسی مبرقع]] روی آوردند و پس از چندی به امام هادی{{ع}} بازگشتند.
-آن حضرت در بخش نخست امامتش، در [[مدینه]] می‌زیست و ضمن [[پاسخ‌گویی]] به پرسش‌های [[شیعیان]] به تقویت [[نهاد وکالت]] پرداخت و بدین طریق به ساماندهی [[امور مالی]] و [[وجوهات]] و پاسخ‌گویی به [[پرسش]] [[مردم]] [[اقدام]] فرمود و درباره [[رهبری]] شیعیان در مدینه و دیگر [[شهرها]] به پیشرفت‌هایی نیز دست یافت<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ص۳۴۹ تا ۳۵۱.</ref>.
-[[متوکل عباسی]] که از این وضعیت [[احساس]] خطر می‌کرد، با بهانه‌جویی‌های مختلف، [[امام]]{{ع}} را به [[سامرا]] فرا خواند و تحت نظر گرفت<ref>الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۳۱۰.</ref>.
-از اینجا بود که بخش دوم [[امامت]] آن [[حضرت]] آغاز شد. در این بخش به گونه‌ای دیگر به [[انجام وظیفه]] پرداخت که برخی از آنها [[مبارزه فرهنگی]] با انحرافاتی از قبیل [[فتنه]] [[خلق]] [[قرآن]]، که موجب تفرقه‌انگیزی میان گروه‌ها شده بود، فتنه [[غلو]] و [[غالیان]]، [[فساد اخلاقی]] [[حاکمان]] و... است.
-امام{{ع}} با شیوه‌هایی مانند گفتمان [[علمی]]، مکاتبه، گسترش [[معارف]] [[ناب]] در قالب [[زیارت‌ها]]، [[ترغیب]] به [[دعا]]، [[روایت‌ها]]، [[تربیت]] شاگردانی برای پاسخ‌گویی، به [[مبارزه]] با این آسیب‌ها بر آمد.
-هرچند [[عباسیان]] این فعالیت‌های امام{{ع}} را برنمی‌تابیدند و با [[دستگیری]]، [[شکنجه]] و [[قتل]] [[وکیلان]] امام{{ع}} به مقابله با آن حضرت پرداختند، لیکن به مقصودشان دست نیافتند و سرانجام به [[مسموم]] کردن و [[شهادت]] رسانیدن آن حضرت روی آوردند؛ ولی این پایان کار نبود و فعالیت‌های نهادینه شده [[امام هادی]]{{ع}} به دست فرزندشان، [[امام عسکری]]{{ع}} [[استمرار]] یافت<ref>بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان{{عم}}، ص۴۸۲ و ۴۸۳.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۰۵.</ref>
-==دو یادگار امام هادی{{ع}}==
-از امام هادی{{ع}} دو یادگار بسیار [[زیبا]] و مهم به جای مانده است؛ [[زیارت جامعه کبیره]]، که یک دوره «[[امام‌شناسی]]» است؛ و [[زیارت]] [[غدیریه]] که یک دوره «امیرالمؤمنین‌شناسی» است.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۰۶.</ref>
-===[[زیارت جامعه]]===
-زیارت جامعه دارای مضامین بسیار عالی است و از زبان امام هادی{{ع}} و در پاسخ به خواسته یکی از [[ارادتمندان اهل بیت]]{{عم}} صادر شده، و بیانگر [[مقام]] والای امامت است.
-[[علامه مجلسی]] درباره زیارت جامعه کبیره نوشته است: «این زیارت [[کامل‌ترین]] زیارت‌هاست که از دور یا نزدیک خوانده می‌شود»<ref>زاد المعاد، ص۲۰۱.</ref>. [[مجلسی]] اول نیز در شرح «[[من لایحضره الفقیه]]» می‌گوید: «این [[زیارت]]، بهترین زیارت و [[کامل‌ترین]] آنهاست و من همواره در پرتو آن به زیارت [[ائمه اطهار]]{{عم}} در اعتاب مقدسه نایل می‌شدم».
-مرحوم [[آیت‌الله]] بهجت هر [[روز]] این زیارت را می‌خواندند. [[حضرت امام خمینی]] به چهارده سالی که [[نجف]] بودند، هرروز [[زیارت جامعه]] را می‌خواندند.
-بر [[زیارت جامعه کبیره]] [[امام هادی]]{{ع}} که منشور [[امامت]] و [[ولایت]] است، شرح‌های زیادی نوشته شده است.
-این زیارت عارفانه که انشاء و گفتار امام هادی{{ع}} نسبت به سایر [[امامان]]{{عم}} است از زیبایی‌های خاصی برخوردار است. در این زیارت که آن را به [[حق]] می‌توان یک دوره [[امام‌شناسی]] نامید، [[حضرت]] به بیش از دویست [[فضیلت]] و منقبت از [[اهل بیت]]{{عم}} اشاره می‌کند که با در نظر گرفتن این [[فضیلت‌ها]] در کنار سایر [[معارف]]، اهمیت این [[عرفان]] [[نامه]] بر همگان آشکار می‌گردد. هر جمله از این زیارت توصیف بُعدی از ابعاد والا و بلند امامت است.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۰۶.</ref>
-===ویژگی‌های زیارت جامعه===
-در این زیارت، [[امام]]{{ع}} به رابطه امامان{{عم}} با [[خداوند]] و جایگاه آنان در [[نظام خلقت]]، و [[وظیفه]] و [[رسالت]] ما در برابر آن بزرگواران پرداخته است.
-باید [[اذعان]] کرد که [[مقام]] رفیع امام را کسی جز امام [[معصوم]] نمی‌تواند تبیین کند.
-امام هادی{{ع}} در این زیارت نامه، [[امامان معصوم]]{{عم}} را امامان [[هدایت]]، چراغ‌های تاریکی‌ها، نشانه‌های [[پرهیزکاری]]، صاحبان [[خرد]]، [[پناهگاه]] [[مردمان]]، نمونه‌های اعلای [[الهی]] و [[حجت‌های خدا]] بر [[اهل]] [[دنیا]] و [[آخرت]]، معرفی کرده است.
-همچنین آنها را جایگاه‌های شناسائی [[خدا]] و مسکن‌های [[برکت]] خدا و معادن‌های [[حکمت خدا]] و [[نگهبانان]] سر [[پروردگار]] و حاملان [[کتاب خدا]] و [[اوصیای پیامبر]] خدا{{صل}} دانسته است.
-آنان [[دعوت]] کنندگان به سوی خدا و [[راهنمایان]] به راه‌های خوشنودی خدا و استقرار یافتگان در [[فرمان]] پروردگار و کاملان در [[محبت خدا]] و [[مخلصان]] در [[توحید]] و آشکار کنندگان [[امر و نهی]] خدا و [[بندگان]] گرامی او هستند که هرگز بر خداوند در گفتار پیشی نگیرند.
-در این زیارت گرانسنگ، امامان{{عم}} به عنوان [[نمایندگان]] خدا و [[برگزیدگان]] او و [[گنجینه دانش]] [[پروردگار]] و راه و [[نور]] و [[برهان]] روشن او، [[پیشوایان]] [[راهبر]] و راه یافته و [[معصوم]] و گرامی و [[مقرب]] و [[پرهیزکار]] و [[راستگو]] و زبده‌ای معرفی شده‌اند که [[فرمانبرداران]] [[خدا]] و [[قیام]] کنندگان به [[فرمان]] او و انجام دهندگان خواسته‌اش می‌باشند.
-[[خداوند]] [[امامان]] را پسندید تا جانشینانش در [[زمین]] و حجت‌های او بر بندگانش و یاورانی برای دینش و [[نگهبانان]] برای رازش و گنجینه داران برای دانشش و [[مفسران]] وحی‌اش و پایه‌های توحیدش و [[گواهان]] برخلقش و نشانه‌هایی برای بندگانش باشند.
-در این [[زیارت]] می‌خوانیم که خداوند امامان را به صورت نورهایی آفرید و گرداگرد [[عرش]] قرار داد و با آوردنشان در این [[جهان]] بر ما [[منت]] نهاد، و در خانه‌هایی قرارشان داد که نام و یاد او در آنها برده شود. امامان وجودهای گران‌بهایی هستند که [[فرمانبرداری]] از آنان [[فرمانبرداری از پروردگار عالم]] می‌باشد.
-آنچه را که خداوند به امامان داده به هیچ یک از جهانیان نداده است، هر شخص شریفی در برابر [[مقام]] رفیعشان سر به زیر آورده، و هر متکبری به فرمانبرداری آنان گردن نهاده و هر [[گردن‌کشی]] [[فروتن]] گشته است و زمین به نور وجودشان روشن شده است.
-در [[زیارت جامعه]] از امامان{{عم}} به عنوان کسانی یاد شده که خداوند عالم وجود را به برکت‌شان آغاز کرد و به آنان نیز به پایان خواهد رساند. به خاطر وجود [[مقدس]] امامان{{عم}} است که [[باران]] می‌بارد و به [[یمن]] وجود و برکتشان، خداوند [[آسمان]] را نگه می‌دارد و به وسیله آنان [[غم]] و [[اندوه]] زدوده شده و هر [[سختی]] و [[ناگواری]] برطرف می‌شود.
-این [[امام]] است که خداوند به وسیله او ما را از [[ذلت]] و [[بدبختی]] بیرون آورده و از [[سختی‌ها]] و [[گرفتاری‌ها]] [[نجات]] داده و گشایشی حاصل می‌کند.
-[[خداوند متعال]]، به وسیله امام معصوم، ما را از پرتگاه [[هلاکت]] و نابودی و از [[آتش جهنم]] نجات می‌دهد و به وسیله [[دوستی]] و [[پیروی]] از آنان، [[دستورات]] دینمان را [[تعلیم]] می‌دهد.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۰۷.</ref>
-==[[وظیفه]] ما در برابر [[امام]]==
-با توجه به دورنمای مختصری که از [[شخصیت امام]] [[معصوم]]، با استفاده از [[زیارت جامعه]] به دست آمد، باید پرسید: وظیفه ما در برابر این وجودهای [[مقدس]] چیست؟
-امامانی که به فرموده [[امام هادی]]{{ع}} نامشان [[زیبا]] و شیرین است، و جانشان بزرگوار است، و مقام‌شان بزرگ است، و [[شأن]] و منزلت‌شان برجسته است، و وعده‌هایشان راست است، و سخن و گفتارشان [[نور]] است، و فرمانشان [[رشد]] و [[رستگاری]] است، و سفارششان به [[پرهیزکاری]] است، و [[عادت]] و روش آنها [[احسان]] و [[نیکی]] است، و شیوه‌شان [[بزرگواری]] است، و رفتارشان [[حق]] و [[راستی]] است.
-آیا نباید در [[شناخت]] این بزرگواران [[کوشش]] بیشتری کرد؟ آیا سزاوار است که با وجود این همه اوصاف زیبا و منقبت‌های بی‌شمار از این وجودهای مقدس [[غافل]] باشیم و حقشان را آن طور که باید نشناسیم؟
-چه زیبا امام هادی{{ع}} بیان می‌کند و از ما نیز می‌خواهد که چنین بگوییم و بر همین [[عقیده]] باشیم:
-[[خدا]] را و همچنین شما را [[گواه]] می‌گیرم که من به شما و به آنچه شما به آن [[ایمان]] دارید ایمان دارم، و نسبت به [[دشمن]] شما کافرم، و به [[مقام]] شما بینایم، و دوست‌دار شما و دوست‌دار [[دوستان]] شما هستم. [[بغض]] دشمنانتان را در [[دل]] دارم و دشمن آنهایم. با هر که با شما در [[صلح]] است، در صلح هستم، و با هر کس که با شما در [[جنگ]] است، در جنگ هستم.
-در این [[زیارت]] بیشتر از هر چیز به معرفی صفات عالی [[ائمه معصوم]]{{عم}} و [[مقام قرب]] آنها و اینکه [[شیعه]] چه [[شناختی]] و چه [[رفتاری]] در قبال آنها باید داشته باشد پرداخته شده است و درس [[امام‌شناسی]] و [[وظیفه‌شناسی]] [[مردم]] در برابر امام است.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۰۹.</ref>
-==زیارت [[غدیریه]]==
-زیارت غدیریه [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[روز غدیر]]، یکی دیگر از شاهکارهای امام هادی{{ع}} است. همان طور که [[زیارت عاشورا]] را در ایام سال می‌خوانیم، مرحوم [[شیخ عباس قمی]] می‌فرماید: زیارت غدیریه را هم در طول سال هر [[روز]] از دور و نزدیک می‌توان خواند<ref>مفاتیح الجنان، ص۶۳۶، زیارت امیرالمؤمنین{{ع}} در روز غدیر.</ref>.
-محور این [[زیارت]]، [[تولی و تبری]] و محتوای آن بیان [[فضائل امام علی]]{{ع}} است و در [[حقیقت]] یک دوره امیرالمؤمنین‌شناسی است. هرچند زیارت [[غدیریه]] را در هر موقع از سال از نزدیک و دور می‌توان خواند، ولی سفارش شده، به ویژه در [[روز غدیر]] خوانده شود.
-زمانی که [[متوکل]]، [[خلیفه عباسی]]، [[امام هادی]]{{ع}} را از [[مدینه]] به [[سامرا]] فرا خواند در روز غدیر، [[امام]]{{ع}} به [[نجف]] رسید و [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را زیارت کرد<ref>حیات فکری - سیاسی امامان شیعه{{عم}}، ص۶۹۳.</ref>. که متن آن به زیارت غدیریه مشهور است.
-این [[زیارتنامه]] را این مشهدی از [[شاذان بن جبرئیل قمی]]، از [[محمد بن علی طبری]]، از [[ابوعلی طوسی]]، از پدرش [[شیخ طوسی]]، از [[شیخ مفید]]، از [[ابن قولویه]]، از [[کلینی]]، از [[علی بن ابراهیم قمی]]، از پدرش، از [[حسین بن روح نوبختی]] و [[عثمان بن سعید عمری]]، از [[امام حسن عسکری]]{{ع}}، از امام هادی{{ع}} [[روایت]] کرده‌اند<ref>المزار الکبیر، ص۲۶۳.</ref>.
-گفته شده است در [[وثاقت]] هیچ یک از [[راویان]] این زیارتنامه تردید نشده است. همچنین [[محدث قمی]] نوشته است: «کمتر [[حدیثی]] به قوت سند این [[زیارت‌نامه]] می‌رسد»<ref>هدیة الزائرین، ص۲۴۱.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۰.</ref>
-==متن زیارت==
-این زیارت مشتمل بر استدلال‌هایی از [[قرآن]]، [[روایات پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} و مسلمات [[تاریخی]] است که بیانگر [[مرتبت]] و [[منزلت]] امیرالمؤمنین{{ع}} است. در این زیارت بیش از هفتاد [[آیه قرآن]] به صورت کامل، یا بخشی از آن به گونه صریح، یا غیرمستقیم آمده است.
-همچنین احادیثی از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} درباره منزلت و [[مقام]] بی‌مانند [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و [[وصایت]] و [[خلافت بلافصل]] آن [[حضرت]] آمده است. در این زیارت نیز به بخش‌هایی از [[تاریخ]] که [[شیعه]] و [[سنی]] آن را قبول دارند، اشاره شده و به [[غصب خلافت]] و ستم‌هایی که به ایشان روا داشته شده، پرداخته شده است.
-زیارت با [[سلام]] بر [[رسول خدا]] آغاز شده و با سلام بر [[انبیای الهی]] و [[فرشتگان مقرب]] و [[عباد صالح]] [[خداوند]] ادامه می‌یابد. در این [[زیارت]] [[امام هادی]]{{ع}} شش [[سلام]] به [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} دارند، که در پی هرسلام اوصاف و [[مناقب]] علی{{ع}} آمده است، منقبت‌هایی که همه آنها در [[احادیث نبوی]] وجود دارد.
-[[امام]]، [[لقب]] «امیرالمؤمنین» را در این زیارت ده بار به کار برده‌اند؛ که پنج بار آن را همراه با سلام، سه بار برای [[شهادت]] (أشهد)، و دو بار برای [[لعن]] [[دشمنان]] [[حضرت]] استفاده کرده‌اند. سیزده بار از لفظ «أشهد» استفاده کرده‌اند، که با هر شهادتی چندین [[فضیلت]] از [[فضائل امیرالمؤمنین]]{{ع}} بیان می‌شود. هفت بار لفظ «مولای» و «[[مولی]] [[المؤمنین]]» برای امیرالمؤمنین{{ع}} به کار رفته است.
-در طول زیارت، مجموعه‌ای از صفات امیرالمؤمنین{{ع}} بیان می‌شود که نشانگر [[بندگی]] محض ایشان از [[اوامر الهی]] و [[اطاعت از رسول]] [[الله]]{{صل}} است و [[قرآن]] و [[احادیث]] و [[تاریخ]] نیز روشنگر آن است.
-در این [[زیارتنامه]]، در راستای [[هدف]] [[اثبات]] [[فضائل]] [[حضرت امیر]]{{ع}} به جنگ‌هایی که حضرت در [[زمان]] [[رسول الله]]{{صل}} در آنها شرکت کردند، از جمله [[جنگ بدر]]، [[احزاب]]، [[احد]]، حنین و [[خیبر]] و جنگ‌های زمان [[حکومت]] حضرتش که [[ناکثین]]، [[مارقین]] و [[قاسطین]] به ایشان [[تحمیل]] کردند، نیز اشاره شده است. در بخش آخربه پا داشتن [[حقیقت]] و [[عدالت]] از طرف [[حضرت علی]]{{ع}} مطرح می‌شود.
-در آخر زیارت، امام{{ع}} چند گروه را که در [[حق]] [[انبیا]] و اوصیای انبیا [[ظلم]] کردند لعن می‌کنند و از خداوند می‌خواهند ایشان را در زمره کسانی که به واسطه [[ولایت]] و [[محبت محمد و آل محمد]]{{صل}} به [[فوز]] و [[سعادت]] رسیده و ایمن از [[عذاب]] گردیدند، قرار دهد.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۱.</ref>
-== منابع ==
-{{منابع}}
-# [[پرونده:1100832.jpg|22px]] [[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|'''غدیر برترین پیام آسمانی''']]
-{{پایان منابع}}
-== پانویس ==
-{{پانویس}}
-[[رده:پانزدهم ذی حجه]]
-[[رده:مدخل]]