بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
}} | }} | ||
==[[روز]] [[شهادت امام حسین]]{{ع}} و مهم‌ترین [[زمان]] برگزاری عزاداری‌های [[شیعیان]]== | == [[روز]] [[شهادت امام حسین]]{{ع}} و مهم‌ترین [[زمان]] برگزاری عزاداری‌های [[شیعیان]] == | ||
«[[عاشورا]]» یا «عاشور»، از ریشه [[عشر]]، در لغت به معنای دهم و اصطلاحاً نام دهمین روز از [[ماه محرم]] و روزی بسیار مهم در [[فرهنگ اسلامی]] به ویژه نزد شیعیان است. عاشورا از عناصر اصلی و بنیادین [[فرهنگ شیعی]] است و عبارت مشهور {{عربی|كلّ يوم عاشورا}} ([[هر روز عاشورا]] است) نیز از شعارهای مشهور [[شیعه]] به شمار می‌رود. بعضی از واژه‌شناسان، عاشورا را کلمه‌ای [[عبرانی]] و مُعَرِّب واژه «عاشور» دانسته‌اند که در [[زبان عبری]] برای نامیدن روز دهم ماه «تشرین» - از ماه‌های تقویم رومی - به کار می‌رود. اهمیت این روز برای شیعیان به دلیل واقعه ۱۰ [[محرم]] [[سال ۶۱ ق]] (۲ آبان ۵۹ ش/ ۱۰ اکتبر ۶۸۰م) و شهادت امام حسین{{ع}} و یارانش در [[سرزمین کربلا]] پس از [[نبرد]] با سپاهی از [[کوفیان]] به [[فرماندهی]] [[عمر بن سعد]] است. | «[[عاشورا]]» یا «عاشور»، از ریشه [[عشر]]، در لغت به معنای دهم و اصطلاحاً نام دهمین روز از [[ماه محرم]] و روزی بسیار مهم در [[فرهنگ اسلامی]] به ویژه نزد شیعیان است. عاشورا از عناصر اصلی و بنیادین [[فرهنگ شیعی]] است و عبارت مشهور {{عربی|كلّ يوم عاشورا}} ([[هر روز عاشورا]] است) نیز از شعارهای مشهور [[شیعه]] به شمار می‌رود. بعضی از واژه‌شناسان، عاشورا را کلمه‌ای [[عبرانی]] و مُعَرِّب واژه «عاشور» دانسته‌اند که در [[زبان عبری]] برای نامیدن روز دهم ماه «تشرین» - از ماه‌های تقویم رومی - به کار می‌رود. اهمیت این روز برای شیعیان به دلیل واقعه ۱۰ [[محرم]] [[سال ۶۱ ق]] (۲ آبان ۵۹ ش/ ۱۰ اکتبر ۶۸۰م) و شهادت امام حسین{{ع}} و یارانش در [[سرزمین کربلا]] پس از [[نبرد]] با سپاهی از [[کوفیان]] به [[فرماندهی]] [[عمر بن سعد]] است. | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
[[اطعام]] و نذردادن نیز از [[رسوم]] رایج در روز عاشورا است که در مناطق مختلف، متأثر از [[فرهنگ]] و [[آداب]] محلی، صورت‌های مختلفی دارد. برخی غذاهای [[نذری]] خاص هم اختصاصاً در [[عاشورا]] تهیه و توزیع می‌شوند؛ از جمله «آش [[حسین]]» در میبد، «آش عاشورا» در مناطقی از [[تهران]]، «آش قنبید» در دستجرد [[قم]]، «آش هویج» در شبستر و «[[حلیم]] حسین» در رفسنجان و بیجار.<ref>[[محسن حسام مظاهری|مظاهری، محسن حسام]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «عاشورا»، فرهنگ سوگ شیعی]] ص ۳۳۷.</ref>. | [[اطعام]] و نذردادن نیز از [[رسوم]] رایج در روز عاشورا است که در مناطق مختلف، متأثر از [[فرهنگ]] و [[آداب]] محلی، صورت‌های مختلفی دارد. برخی غذاهای [[نذری]] خاص هم اختصاصاً در [[عاشورا]] تهیه و توزیع می‌شوند؛ از جمله «آش [[حسین]]» در میبد، «آش عاشورا» در مناطقی از [[تهران]]، «آش قنبید» در دستجرد [[قم]]، «آش هویج» در شبستر و «[[حلیم]] حسین» در رفسنجان و بیجار.<ref>[[محسن حسام مظاهری|مظاهری، محسن حسام]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «عاشورا»، فرهنگ سوگ شیعی]] ص ۳۳۷.</ref>. | ||
==[[پیشینه‌شناسی عاشورا]] | == [[پیشینه‌شناسی عاشورا]] == | ||
در [[شناخت]] پیشینه [[عاشورا]] توجه به دو متغیر مهم است: | در [[شناخت]] پیشینه [[عاشورا]] توجه به دو متغیر مهم است: | ||
#[[جاهلیت]]. | #[[جاهلیت]]. | ||
#ملوکیّت. | #ملوکیّت. | ||
===جاهلیت=== | === جاهلیت === | ||
هنوز [[زمان]] زیادی از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}} نگذشته بود که تحولاتی در حال روی دادن بود که با اقدامات بیست و سه سالۀ [[پیامبر]] و [[خون]] دل‌های وی در این مدّت متفاوت و متناقض بود. اما این تحولات از سوی دیگر در [[هماهنگی]] با گذشته‌ای بود که همّ و [[غم]] پیامبر در پی [[تخریب]] آن گذشته [[جاهلی]] بود. | هنوز [[زمان]] زیادی از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}} نگذشته بود که تحولاتی در حال روی دادن بود که با اقدامات بیست و سه سالۀ [[پیامبر]] و [[خون]] دل‌های وی در این مدّت متفاوت و متناقض بود. اما این تحولات از سوی دیگر در [[هماهنگی]] با گذشته‌ای بود که همّ و [[غم]] پیامبر در پی [[تخریب]] آن گذشته [[جاهلی]] بود. | ||
[[حیات]] جاهلی دارای شاخصه‌های منحصر به فردی بود که [[قرآن کریم]] بارها آن شاخصه‌ها را مورد ملامت قرار داده بود. | [[حیات]] جاهلی دارای شاخصه‌های منحصر به فردی بود که [[قرآن کریم]] بارها آن شاخصه‌ها را مورد ملامت قرار داده بود. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
[[امام علی]]{{ع}} در دوران [[حکومت]] خود با انبوهی از مسایل و [[مشکلات]] [[اقتصادی]]، [[انحرافات دینی]]، [[فساد]] داخلی، [[بحران]] سازی‌ها و [[جنگ‌های داخلی]] [[قاسطین]]، [[مارقین]]، [[ناکثین]] و.. روبه رو بود. [[بدیهی]] است که با وجود چنین مشکلاتی [[امام]]{{ع}} امکان آن را نمی‌یافت تا در دوران حکومت کوتاه چهار سال و نه ماهه خویش، لباس [[راستین]] را بر تن اسلام برگرداند.<ref>[[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]] ص ۱۸.</ref> | [[امام علی]]{{ع}} در دوران [[حکومت]] خود با انبوهی از مسایل و [[مشکلات]] [[اقتصادی]]، [[انحرافات دینی]]، [[فساد]] داخلی، [[بحران]] سازی‌ها و [[جنگ‌های داخلی]] [[قاسطین]]، [[مارقین]]، [[ناکثین]] و.. روبه رو بود. [[بدیهی]] است که با وجود چنین مشکلاتی [[امام]]{{ع}} امکان آن را نمی‌یافت تا در دوران حکومت کوتاه چهار سال و نه ماهه خویش، لباس [[راستین]] را بر تن اسلام برگرداند.<ref>[[سید محسن آل سید غفور|آل سید غفور، سید محسن]]، [[کارکردهای سیاسی عاشورا (مقاله)|مقاله «کارکردهای سیاسی عاشورا»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۸ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۸]] ص ۱۸.</ref> | ||
===[[ملوکیت]]=== | === [[ملوکیت]] === | ||
[[خلافت]] - که برآمده از زمینه‌های [[جاهلی]] بود - زمینِ مناسب و مساعدی برای افشاندن بذرهای [[سلطنت]] و [[پادشاهی]] بود. [[طُلَقا]] با [[اغتنام فرصت]] به دست آمده از جریان خلافت - که [[جریان انحرافی]] در اسلام بود - اولین جوانه‌های ملوکیت و پادشاهی را به بار نشاندند. دست یابی [[طلقا]] به [[قدرت]]، با [[یزید بن ابی سفیان]] در [[زمان ابوبکر]] آغاز گردید و پس از [[مرگ]] وی، [[خلیفه دوم]] [[معاویة بن ابوسفیان]] را به جای برادرش بر حکومت [[شام]] [[منصوب]] کرد و عنان [[مردم]] شام را - که بخشی از [[قلمرو حکومت اسلام]] بودند - در دست [[بنی‌امیه]] قرار داد. | [[خلافت]] - که برآمده از زمینه‌های [[جاهلی]] بود - زمینِ مناسب و مساعدی برای افشاندن بذرهای [[سلطنت]] و [[پادشاهی]] بود. [[طُلَقا]] با [[اغتنام فرصت]] به دست آمده از جریان خلافت - که [[جریان انحرافی]] در اسلام بود - اولین جوانه‌های ملوکیت و پادشاهی را به بار نشاندند. دست یابی [[طلقا]] به [[قدرت]]، با [[یزید بن ابی سفیان]] در [[زمان ابوبکر]] آغاز گردید و پس از [[مرگ]] وی، [[خلیفه دوم]] [[معاویة بن ابوسفیان]] را به جای برادرش بر حکومت [[شام]] [[منصوب]] کرد و عنان [[مردم]] شام را - که بخشی از [[قلمرو حکومت اسلام]] بودند - در دست [[بنی‌امیه]] قرار داد. | ||