دین‌سالاری: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۱) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*از نظرگاه [[قرآنی]] هیچ کس بر [[انسان]] [[ولایت]] و [[حاکمیت]] ندارد<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ يَا بَنِيَّ لاَ تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُواْ مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِي عَنكُم مِّنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ }}؛ سوره یوسف، آیه ۶۷؛ {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا}}؛ سوره نساء، آیه ۶۴.</ref>. | *از نظرگاه [[قرآنی]] هیچ کس بر [[انسان]] [[ولایت]] و [[حاکمیت]] ندارد<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ يَا بَنِيَّ لاَ تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُواْ مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِي عَنكُم مِّنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ }}؛ سوره یوسف، آیه ۶۷؛ {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا}}؛ سوره نساء، آیه ۶۴.</ref>. | ||
*[[خداوند]] [[انسان]] را آزاد آفریده است و او نباید به [[بندگی]] آفریدگان تن دهد<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱.</ref>. [[زمامداری]] [[جامعه انسانی]]، امری فرعی و تبعی از [[ناحیه]] [[خداوند]] است و [[وظیفه]] [[زمامدار]]، تحقق [[ارزش‌ها]] و [[قوانین الهی]] است<ref>{{متن قرآن|إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَلاَ تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا }}؛ سوره نساء، آیه ۱۰۵.</ref>. بدین روی، جامعه‌ای که در [[حاکمیت]] [[قوانین الهی]] به سر [[نبرد]]، [[جامعه]] طاغوتی است<ref>{{متن قرآن|وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالأَنفَ بِالأَنفِ وَالأُذُنَ بِالأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ }}؛ سوره مائده، ۴۷- ۴۵؛ مکاسب محرمه، امام خمینی/ ۲/ ۱۰۶.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | * [[خداوند]] [[انسان]] را آزاد آفریده است و او نباید به [[بندگی]] آفریدگان تن دهد<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱.</ref>. [[زمامداری]] [[جامعه انسانی]]، امری فرعی و تبعی از [[ناحیه]] [[خداوند]] است و [[وظیفه]] [[زمامدار]]، تحقق [[ارزش‌ها]] و [[قوانین الهی]] است<ref>{{متن قرآن|إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَلاَ تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا }}؛ سوره نساء، آیه ۱۰۵.</ref>. بدین روی، جامعه‌ای که در [[حاکمیت]] [[قوانین الهی]] به سر [[نبرد]]، [[جامعه]] طاغوتی است<ref>{{متن قرآن|وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالأَنفَ بِالأَنفِ وَالأُذُنَ بِالأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ }}؛ سوره مائده، ۴۷- ۴۵؛ مکاسب محرمه، امام خمینی/ ۲/ ۱۰۶.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | ||
*[[اسلام]] برای [[جامعه اسلامی]] ویژگی‌هایی را لازم می‌شمارد که جز از گذر [[حکومت اسلامی]] پدید نمی‌آیند. [[جامعه اسلامی]]، آزاد و مستقل است و [[شهروندان]] آن می‌باید دارای [[عزت]] [[نفس]] باشند و احساس [[خواری]] و سرشکستگی نکنند و نباید [[کافران]] بر آنان [[استیلا]] یابند<ref>{{متن قرآن| الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللَّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً }}؛ سوره نساء، آیه ۱۴۱؛ نظام سیاسی اسلام، نوروزی/ ۱۶۹.</ref>. برای [[ضرورت وجود حکومت]] [[اسلامی]]، دلایلی بسیار آورده‌اند و از آن جمله است اینکه تنها از گذر [[حکومت اسلامی]] می‌توان [[مسلمانان]] را به [[وحدت]] رساند و [[احکام اجتماعی]] [[اسلام]] را [[اجرا]] کرد و فرائضی همچون [[جهاد]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] را برپا داشت<ref>ولایت فقیه، امام خمینی/ ۱۵؛ ولایة الفقیه، الشیخ احمد النراقی/ ۱۰۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | * [[اسلام]] برای [[جامعه اسلامی]] ویژگی‌هایی را لازم می‌شمارد که جز از گذر [[حکومت اسلامی]] پدید نمی‌آیند. [[جامعه اسلامی]]، آزاد و مستقل است و [[شهروندان]] آن می‌باید دارای [[عزت]] [[نفس]] باشند و احساس [[خواری]] و سرشکستگی نکنند و نباید [[کافران]] بر آنان [[استیلا]] یابند<ref>{{متن قرآن| الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللَّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً }}؛ سوره نساء، آیه ۱۴۱؛ نظام سیاسی اسلام، نوروزی/ ۱۶۹.</ref>. برای [[ضرورت وجود حکومت]] [[اسلامی]]، دلایلی بسیار آورده‌اند و از آن جمله است اینکه تنها از گذر [[حکومت اسلامی]] می‌توان [[مسلمانان]] را به [[وحدت]] رساند و [[احکام اجتماعی]] [[اسلام]] را [[اجرا]] کرد و فرائضی همچون [[جهاد]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] را برپا داشت<ref>ولایت فقیه، امام خمینی/ ۱۵؛ ولایة الفقیه، الشیخ احمد النراقی/ ۱۰۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | ||
*[[تشکیل حکومت]] [[سیاسی]] از آغاز محل توجه [[مسلمانان]] بود و [[پیامبر اسلام]] {{صل}} چون به [[مدینه]] آمد، بی‌درنگ [[حکومتی]] برای [[مسلمانان]] بنیان نهاد و برای روزگار پس از خویش نیز- به [[فرمان خدا]]- [[حکومت]] [[امامان معصوم]] {{عم}} را مطرح ساخت؛ اما [[ماجرای سقیفه]] پیش آمد و [[حکومتی]] دیگر را پی‌ریخت و [[مسلمانان]] را از [[حکومت]] آرمانی [[پیامبر]] {{صل}} [[محروم]] ساخت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | * [[تشکیل حکومت]] [[سیاسی]] از آغاز محل توجه [[مسلمانان]] بود و [[پیامبر اسلام]] {{صل}} چون به [[مدینه]] آمد، بی‌درنگ [[حکومتی]] برای [[مسلمانان]] بنیان نهاد و برای روزگار پس از خویش نیز- به [[فرمان خدا]]- [[حکومت]] [[امامان معصوم]] {{عم}} را مطرح ساخت؛ اما [[ماجرای سقیفه]] پیش آمد و [[حکومتی]] دیگر را پی‌ریخت و [[مسلمانان]] را از [[حکومت]] آرمانی [[پیامبر]] {{صل}} [[محروم]] ساخت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | ||
*سرانجام، [[امام علی]] {{ع}} و فرزندش [[امام حسن]] {{ع}} برای مدتی اندک [[حکومت]] را در دست گرفتند؛ اما به [[دلیل]] توطئه‌ها و دسیسه‌های [[دشمنان]] و [[ناآگاهی]] [[مسلمانان]] [[فرصت]] نیافتند [[حکومت]] را به جای [[راستین]] خویش بازآورند. از آن پس [[خلافت اسلامی]] به قالب [[سلطنت]] درآمد و سلسله‌های [[اموی]] و [[عباسی]]- که [[حکومت]] را وسیله‌ای برای [[منافع]] و [[مصالح]] خویش می‌دانستند- قرن‌ها بر [[مسلمانان]] [[استیلا]] یافتند. این ماجرا همچنان ادامه یافت تا سرانجام [[حکومتی]] [[اسلامی]] به دست [[امام خمینی]] در [[ایران]] بنیان نهاده شد. [[امام خمینی]] [[اسلام]] را به عرصه [[حاکمیت]] بازگردانید و زمینه جهانی‌سازی [[حاکمیت]] [[دین]] را فراهم ساخت. [[شیعه]] [[معتقد]] است که سرانجام، [[حکومت]] [[جهان]] به دست [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} خواهد افتاد؛ امامی که هم اکنون [[غایب]] است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | *سرانجام، [[امام علی]] {{ع}} و فرزندش [[امام حسن]] {{ع}} برای مدتی اندک [[حکومت]] را در دست گرفتند؛ اما به [[دلیل]] توطئه‌ها و دسیسه‌های [[دشمنان]] و [[ناآگاهی]] [[مسلمانان]] [[فرصت]] نیافتند [[حکومت]] را به جای [[راستین]] خویش بازآورند. از آن پس [[خلافت اسلامی]] به قالب [[سلطنت]] درآمد و سلسله‌های [[اموی]] و [[عباسی]]- که [[حکومت]] را وسیله‌ای برای [[منافع]] و [[مصالح]] خویش می‌دانستند- قرن‌ها بر [[مسلمانان]] [[استیلا]] یافتند. این ماجرا همچنان ادامه یافت تا سرانجام [[حکومتی]] [[اسلامی]] به دست [[امام خمینی]] در [[ایران]] بنیان نهاده شد. [[امام خمینی]] [[اسلام]] را به عرصه [[حاکمیت]] بازگردانید و زمینه جهانی‌سازی [[حاکمیت]] [[دین]] را فراهم ساخت. [[شیعه]] [[معتقد]] است که سرانجام، [[حکومت]] [[جهان]] به دست [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} خواهد افتاد؛ امامی که هم اکنون [[غایب]] است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 253.</ref>. | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:دین‌سالاری]] | [[رده:دین‌سالاری]] | ||
نسخهٔ ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۶
دین‌سالاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دین‌سالاری در قرآن - دین‌سالاری در حدیث - دین‌سالاری در نهج البلاغه - دین‌سالاری در کلام اسلامی - دین‌سالاری در عرفان اسلامی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- از نظرگاه قرآنی هیچ کس بر انسان ولایت و حاکمیت ندارد[۱].
- خداوند انسان را آزاد آفریده است و او نباید به بندگی آفریدگان تن دهد[۲]. زمامداری جامعه انسانی، امری فرعی و تبعی از ناحیه خداوند است و وظیفه زمامدار، تحقق ارزش‌ها و قوانین الهی است[۳]. بدین روی، جامعه‌ای که در حاکمیت قوانین الهی به سر نبرد، جامعه طاغوتی است[۴][۵].
- اسلام برای جامعه اسلامی ویژگی‌هایی را لازم می‌شمارد که جز از گذر حکومت اسلامی پدید نمی‌آیند. جامعه اسلامی، آزاد و مستقل است و شهروندان آن می‌باید دارای عزت نفس باشند و احساس خواری و سرشکستگی نکنند و نباید کافران بر آنان استیلا یابند[۶]. برای ضرورت وجود حکومت اسلامی، دلایلی بسیار آورده‌اند و از آن جمله است اینکه تنها از گذر حکومت اسلامی می‌توان مسلمانان را به وحدت رساند و احکام اجتماعی اسلام را اجرا کرد و فرائضی همچون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر را برپا داشت[۷][۸].
- تشکیل حکومت سیاسی از آغاز محل توجه مسلمانان بود و پیامبر اسلام (ص) چون به مدینه آمد، بی‌درنگ حکومتی برای مسلمانان بنیان نهاد و برای روزگار پس از خویش نیز- به فرمان خدا- حکومت امامان معصوم (ع) را مطرح ساخت؛ اما ماجرای سقیفه پیش آمد و حکومتی دیگر را پی‌ریخت و مسلمانان را از حکومت آرمانی پیامبر (ص) محروم ساخت[۹].
- سرانجام، امام علی (ع) و فرزندش امام حسن (ع) برای مدتی اندک حکومت را در دست گرفتند؛ اما به دلیل توطئه‌ها و دسیسه‌های دشمنان و ناآگاهی مسلمانان فرصت نیافتند حکومت را به جای راستین خویش بازآورند. از آن پس خلافت اسلامی به قالب سلطنت درآمد و سلسله‌های اموی و عباسی- که حکومت را وسیله‌ای برای منافع و مصالح خویش می‌دانستند- قرن‌ها بر مسلمانان استیلا یافتند. این ماجرا همچنان ادامه یافت تا سرانجام حکومتی اسلامی به دست امام خمینی در ایران بنیان نهاده شد. امام خمینی اسلام را به عرصه حاکمیت بازگردانید و زمینه جهانی‌سازی حاکمیت دین را فراهم ساخت. شیعه معتقد است که سرانجام، حکومت جهان به دست امام معصوم (ع) خواهد افتاد؛ امامی که هم اکنون غایب است[۱۰].
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ﴿وَقَالَ يَا بَنِيَّ لاَ تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُواْ مِنْ أَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِي عَنكُم مِّنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُونَ ﴾؛ سوره یوسف، آیه ۶۷؛ ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا﴾؛ سوره نساء، آیه ۶۴.
- ↑ نهج البلاغه، نامه ۳۱.
- ↑ ﴿إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَلاَ تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۰۵.
- ↑ ﴿وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالأَنفَ بِالأَنفِ وَالأُذُنَ بِالأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴾؛ سوره مائده، ۴۷- ۴۵؛ مکاسب محرمه، امام خمینی/ ۲/ ۱۰۶.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 253.
- ↑ ﴿ الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللَّهِ قَالُواْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُواْ أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً ﴾؛ سوره نساء، آیه ۱۴۱؛ نظام سیاسی اسلام، نوروزی/ ۱۶۹.
- ↑ ولایت فقیه، امام خمینی/ ۱۵؛ ولایة الفقیه، الشیخ احمد النراقی/ ۱۰۳.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 253.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 253.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 253.