مادر امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = امام سجاد
| موضوع مرتبط = امام سجاد
خط ۲۳: خط ۲۲:
درباره زمان اسارت [[مادر]] [[علی بن الحسین]]{{ع}} سه قول است:
درباره زمان اسارت [[مادر]] [[علی بن الحسین]]{{ع}} سه قول است:
# زمان [[عمر]] که در کافی و دیگر منابع [[نقل]] شده است. این قول و روایتی که از کافی نقل شد، چند اشکال دارد:
# زمان [[عمر]] که در کافی و دیگر منابع [[نقل]] شده است. این قول و روایتی که از کافی نقل شد، چند اشکال دارد:
##[[سند روایت]] کافی [[ضعیف]] است و [[عمرو بن شمر]] قابل [[اعتماد]] نیست<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص۲۸۷: {{عربی|ضعيف جداً}}.</ref> و به نقل [[مجلسی]]، آخر آن خبر مرسل است<ref>محمدباقر مجلسی، مرآة العقول، ج۶، ص۴.</ref>.
## [[سند روایت]] کافی [[ضعیف]] است و [[عمرو بن شمر]] قابل [[اعتماد]] نیست<ref>احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص۲۸۷: {{عربی|ضعيف جداً}}.</ref> و به نقل [[مجلسی]]، آخر آن خبر مرسل است<ref>محمدباقر مجلسی، مرآة العقول، ج۶، ص۴.</ref>.
##با توجه به [[تولد امام حسین]]{{ع}} در [[سال چهارم هجری]]، آن حضرت در [[فتح]] [[قادسیه]] در سال چهارده [[هجری]] ده سال بیشتر نداشته است و اگر این واقعه را به فرض مربوط به آخرین سال [[حکومت]] عمر (م ۲۴ذیحجه<ref>ابن عبدالبر، الإستیعاب، ج۳، ص۱۱۵۲.</ref> ۲۳ه.ق) یعنی سال ۲۲ بدانیم، [[امام حسین]]{{ع}} هجده سال بیشتر نداشته و این [[ازدواج]] جزء اولین ازدواج‌های حضرت محسوب خواهد شد. ازدواج با [[اسیر]] در این مرحلۀ سِنی بسیار بعید است.
##با توجه به [[تولد امام حسین]]{{ع}} در [[سال چهارم هجری]]، آن حضرت در [[فتح]] [[قادسیه]] در سال چهارده [[هجری]] ده سال بیشتر نداشته است و اگر این واقعه را به فرض مربوط به آخرین سال [[حکومت]] عمر (م ۲۴ذیحجه<ref>ابن عبدالبر، الإستیعاب، ج۳، ص۱۱۵۲.</ref> ۲۳ه.ق) یعنی سال ۲۲ بدانیم، [[امام حسین]]{{ع}} هجده سال بیشتر نداشته و این [[ازدواج]] جزء اولین ازدواج‌های حضرت محسوب خواهد شد. ازدواج با [[اسیر]] در این مرحلۀ سِنی بسیار بعید است.
##با توجه به [[تولد]] [[امام سجاد]]{{ع}} در سال ۳۶ یا ۳۸ فاصله ازدواج حضرت با [[شهربانو]] در [[زمان]] [[عمر]] و [[تولد]] فرزندش [[امام سجاد]]{{ع}}، در حدود ۱۴ یا ۱۶ سال می‌شود که این نیز بسیار بعید است، گرچه اشکال اساسی بر آن وارد نیست.
##با توجه به [[تولد]] [[امام سجاد]]{{ع}} در سال ۳۶ یا ۳۸ فاصله ازدواج حضرت با [[شهربانو]] در [[زمان]] [[عمر]] و [[تولد]] فرزندش [[امام سجاد]]{{ع}}، در حدود ۱۴ یا ۱۶ سال می‌شود که این نیز بسیار بعید است، گرچه اشکال اساسی بر آن وارد نیست.
##اگر [[ازدواج]] دختر دوم کسری را با [[محمد بن ابی بکر]] درست بدانیم که برخی گفته بودند<ref>ابن فندق، لباب الأنساب، ج۱، ص۳۴۷. جالب است در این خبر که از ابوحیان توحیدی است، آمده که گفته شد حسن را انتخاب کن، او گفت حسن زیاد زن طلاق می‌دهد و حسین را برگزید و دختر دیگر کسری محمد بن ابی بکر را انتخاب کرد: {{عربی|و اختارت الأخرى محمد بن ابي بكر}}.</ref>، باید توجه داشت محمد بن ابی بکر که مادرش [[اسماء دختر عمیس]] بوده، در سال‌های پایانی [[خلافت عمر]] بالغ نبوده؛ بلکه [[دوازده]] یا سیزده سال داشته است؛ زیرا [[محمد]] در سال [[حجةالوداع]] در بیستم [[ذی قعده]] [[سال]] دهم در جُحفه متولد شده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۹۸-۹۹ و ج۴، ص۴۴۴ و ۴۴۹؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۰۱ و ج۲، ص۳۸۰؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۷۹ و ج۵، ص۳۹۹؛ علی‌اکبر ذاکری، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۲، ص۲۰۵.</ref>.
##اگر [[ازدواج]] دختر دوم کسری را با [[محمد بن ابی بکر]] درست بدانیم که برخی گفته بودند<ref>ابن فندق، لباب الأنساب، ج۱، ص۳۴۷. جالب است در این خبر که از ابوحیان توحیدی است، آمده که گفته شد حسن را انتخاب کن، او گفت حسن زیاد زن طلاق می‌دهد و حسین را برگزید و دختر دیگر کسری محمد بن ابی بکر را انتخاب کرد: {{عربی|و اختارت الأخرى محمد بن ابي بكر}}.</ref>، باید توجه داشت محمد بن ابی بکر که مادرش [[اسماء دختر عمیس]] بوده، در سال‌های پایانی [[خلافت عمر]] بالغ نبوده؛ بلکه [[دوازده]] یا سیزده سال داشته است؛ زیرا [[محمد]] در سال [[حجةالوداع]] در بیستم [[ذی قعده]] [[سال]] دهم در جُحفه متولد شده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۳، ص۹۸-۹۹ و ج۴، ص۴۴۴ و ۴۴۹؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۰۱ و ج۲، ص۳۸۰؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۱، ص۱۷۹ و ج۵، ص۳۹۹؛ علی‌اکبر ذاکری، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین{{ع}}، ج۲، ص۲۰۵.</ref>.
#[[مادر]] حضرت به [[نقل]] "عیون أخبار الرضا"، در زمان [[عثمان]] به [[مدینه]] آورده شده، وقتی که [[عبدالله بن عامر بن کریز]] [[خراسان]] را [[فتح]] کرد<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۲۸.</ref>. به نقل ابن فندق، او توسط [[سعید بن عاص]] در فتح [[گرگان]] [[اسیر]] شده است<ref>ابن فندق، لباب الأنساب، ج۱، ص۳۴۸.</ref>. این نظر گرچه با تولد [[حضرت سجاد]]{{ع}} در سال ۳۶ [[مخالف]] نیست، از نظر [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] بسیار بعید و [[نادرست]] به نظر می‌رسد؛ زیرا [[بنی امیه]] که در زمان عثمان [[حاکم]] بودند، [[غنایم]] را خود برمی‌داشتند و عثمان به آنها می‌بخشید. حالا چگونه حاضر می‌شدند [[دختران]] زیباروی [[ایرانی]] را که برگزیدۀ [[اموال]] محسوب می‌شدند و [[حق]] [[خلیفه]] بود، به [[علی]]{{ع}} یا فرزندانش بدهند. در [[شرح نهج البلاغه]] راجع به [[سعید بن عاص]]<ref>نهج البلاغه، ص۱۰۴، خ ۷۷.</ref> آمده که وی وقتی [[حاکم کوفه]] بود، هدیه‌ای برای [[امیر مؤمنان]]{{ع}} فرستاد. حضرت فرمود: اینان [[ارث]] [[پیامبر]]{{صل}} را می‌خورند و اندکی به ما می‌دهند. در [[نقلی]] فرمود: به اندازه نیاز [[زنان]] [[بیوه]] به ما می‌دهند<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۷۶: {{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَا يَزَالُ غُلَامٌ مِنْ غِلْمَانِ بَنِي أُمَيَّةَ يَبْعَثُ إِلَيْنَا مِمَّا أَفاءَ اللَّهُ عَلى‏ رَسُولِهِ بِمِثْلِ قُوتِ الْأَرْمَلَةِ}}.</ref>. چگونه می‌توان گفت اینان [[بهترین]] [[کنیزکان]] را به [[فرزند علی]]{{ع}} داده‌اند؛ در حالی که [[صحابه]] و [[علی]]{{ع}} از [[بخشش]] صد هزار [[درهم]] [[عثمان]] به سعید بن عاص [[انتقاد]] می‌کردند<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵.</ref>.
# [[مادر]] حضرت به [[نقل]] "عیون أخبار الرضا"، در زمان [[عثمان]] به [[مدینه]] آورده شده، وقتی که [[عبدالله بن عامر بن کریز]] [[خراسان]] را [[فتح]] کرد<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۱۲۸.</ref>. به نقل ابن فندق، او توسط [[سعید بن عاص]] در فتح [[گرگان]] [[اسیر]] شده است<ref>ابن فندق، لباب الأنساب، ج۱، ص۳۴۸.</ref>. این نظر گرچه با تولد [[حضرت سجاد]]{{ع}} در سال ۳۶ [[مخالف]] نیست، از نظر [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] بسیار بعید و [[نادرست]] به نظر می‌رسد؛ زیرا [[بنی امیه]] که در زمان عثمان [[حاکم]] بودند، [[غنایم]] را خود برمی‌داشتند و عثمان به آنها می‌بخشید. حالا چگونه حاضر می‌شدند [[دختران]] زیباروی [[ایرانی]] را که برگزیدۀ [[اموال]] محسوب می‌شدند و [[حق]] [[خلیفه]] بود، به [[علی]]{{ع}} یا فرزندانش بدهند. در [[شرح نهج البلاغه]] راجع به [[سعید بن عاص]]<ref>نهج البلاغه، ص۱۰۴، خ ۷۷.</ref> آمده که وی وقتی [[حاکم کوفه]] بود، هدیه‌ای برای [[امیر مؤمنان]]{{ع}} فرستاد. حضرت فرمود: اینان [[ارث]] [[پیامبر]]{{صل}} را می‌خورند و اندکی به ما می‌دهند. در [[نقلی]] فرمود: به اندازه نیاز [[زنان]] [[بیوه]] به ما می‌دهند<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۷۶: {{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَا يَزَالُ غُلَامٌ مِنْ غِلْمَانِ بَنِي أُمَيَّةَ يَبْعَثُ إِلَيْنَا مِمَّا أَفاءَ اللَّهُ عَلى‏ رَسُولِهِ بِمِثْلِ قُوتِ الْأَرْمَلَةِ}}.</ref>. چگونه می‌توان گفت اینان [[بهترین]] [[کنیزکان]] را به [[فرزند علی]]{{ع}} داده‌اند؛ در حالی که [[صحابه]] و [[علی]]{{ع}} از [[بخشش]] صد هزار [[درهم]] [[عثمان]] به سعید بن عاص [[انتقاد]] می‌کردند<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵.</ref>.
#[[شیخ مفید]] در [[ارشاد]] آورده، امیرمؤمنان{{ع}} "جابر بن حریث جعفی" را به یکی از بلاد [[شرق]] فرستاد. او دو دختر کسری را که [[اسیر]] کرده بود، نزد ایشان فرستاد. یکی را به [[امام حسین]]{{ع}} داد که [[امام سجاد]]{{ع}} از او متولد شد و دیگری را به [[محمد بن ابی بکر]] که [[قاسم بن محمد]] را به [[دنیا]] آورد که [[پدر]] [[ام فروه]] [[مادر امام صادق]]{{ع}} است<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۱۳۷.</ref>. این خبر را ابونصر [[بخاری]] از [[ابو الحسین]] نسابه [[نقل]] کرده<ref>ابو نصر بخاری، سر سلسلة العلویه، ص۳۱.</ref> و خلاصه آن را ابن فندق از [[هشام]] بن [[محمد]] کلبی (م۲۰۴ق) و [[محمد بن قاسم]] تمیمی آورده است<ref>ابن فندق، لباب الأنساب، ج۱، ص۳۴۸.</ref>. در کتاب [[مناقب]] این موضوع از ابن کلبی نقل شده است<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۴۸.</ref>. این نظر [[مشکلات]] دو قول قبلی را ندارد و با حقایق [[تاریخی]] سازگار است<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۵۸ ـ ۲۶۱؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۶۳.</ref>.
# [[شیخ مفید]] در [[ارشاد]] آورده، امیرمؤمنان{{ع}} "جابر بن حریث جعفی" را به یکی از بلاد [[شرق]] فرستاد. او دو دختر کسری را که [[اسیر]] کرده بود، نزد ایشان فرستاد. یکی را به [[امام حسین]]{{ع}} داد که [[امام سجاد]]{{ع}} از او متولد شد و دیگری را به [[محمد بن ابی بکر]] که [[قاسم بن محمد]] را به [[دنیا]] آورد که [[پدر]] [[ام فروه]] [[مادر امام صادق]]{{ع}} است<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۱۳۷.</ref>. این خبر را ابونصر [[بخاری]] از [[ابو الحسین]] نسابه [[نقل]] کرده<ref>ابو نصر بخاری، سر سلسلة العلویه، ص۳۱.</ref> و خلاصه آن را ابن فندق از [[هشام]] بن [[محمد]] کلبی (م۲۰۴ق) و [[محمد بن قاسم]] تمیمی آورده است<ref>ابن فندق، لباب الأنساب، ج۱، ص۳۴۸.</ref>. در کتاب [[مناقب]] این موضوع از ابن کلبی نقل شده است<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۴۸.</ref>. این نظر [[مشکلات]] دو قول قبلی را ندارد و با حقایق [[تاریخی]] سازگار است<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۵۸ ـ ۲۶۱؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۶۳.</ref>.


===نتیجه گیری===
===نتیجه گیری===
خط ۴۴: خط ۴۳:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:13681353.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امام حسین''']]
# [[پرونده:13681353.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امام حسین''']]
# [[پرونده:1100516.jpg|22px]] [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|'''درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه''']]
# [[پرونده:1100516.jpg|22px]] [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|'''درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه''']]
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
خط ۵۶: خط ۵۵:
[[رده:امام سجاد]]
[[رده:امام سجاد]]
[[رده:مادران چهارده معصوم]]
[[رده:مادران چهارده معصوم]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش