مغرم در فقه سیاسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث مغرم است. مغرم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مغرم در قرآن - مغرم در حدیث - مغرم در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

تاوان، غرامت، ضرر مالی که بر گردن انسان بدون علت (جنایت یا خیانت) می‌آید.

﴿وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا﴾.

ازآنجا‌ که قبل از اسلام، مالیات‌هایی مانند (زکات، خمس، صدقه) در فرهنگ جاهلی به صورت مدون وجود نداشت، برخی اعراب پرداخت این مالیات را باعث سرشکستگی و ذلت خود و دادن پول زور در مقابل پذیرفتن اسلام یا اجر رسالت قلمداد می‌‌کردند. خداوند این گمان را در آیه شریفه ردّ می‌کند: ﴿أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْرًا فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ﴾.

انفاق و تصدّق عده‌ای از بادیه‌نشینان مانند بنی‌اسد و بنی‌غطفان از سر ترس یا ریا بود؛ زیرا امید و ایمانی به ثواب الهی نداشتند و انتظار می‌کشیدند که کفار و مشرکان قریش دوباره حاکم شوند تا آنها از قید اسلام رها شوند. خداوند چنین پنداری را مذمت می‌کند ﴿وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ﴾.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم