آمرزش در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بر این اساس، به سرّ سخن [[حضرت یوسف]] {{ع}} پی می‌بریم، که چون با [[برادران]] [[بدکار]] خود رودررو شد، نه تنها به [[سرزنش]] آنان نپرداخت، که حتّی آنان را به [[رحمت الهی]] [[امیدوار]] ساخت، تا از [[شرمساری]] و [[ناراحتی]] روحی نیز آسوده شوند: {{متن قرآن| لَا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ}}<ref>«امروز (دیگر) بر شما سرزنشی نیست، خداوند شما را ببخشاید و او مهربان‌ترین مهربانان است» سوره یوسف، آیه ۹۲.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۱۳۸.</ref>.

[[فخر رازی]]، در [[تفسیر]] این [[آیه شریفه]] روایتی عجیب آورده است. بنا بر آنچه او می‌نگارد، چون مدّتی از آشنائی [[یوسف]] {{ع}} با [[برادران]] گذشت، آنان که از کرده پیشین خود شرمگین بودند، کسی را به عنوان سفیر به محضر [[یوسف]] فرستاده عرض حال نمودند که: تو هر ظهر و شب ما را به میهمانیِ سفره خود می‌خوانی، در حالی که ما از آنچه نسبت به تو انجام داده‌ایم شرمگین و پشیمانیم؛ از این رو نگاه کردن به چهره تو نیز برای ما سخت است و خجلت‌زا!. [[یوسف]] امّا بزرگوارانه به آنان پاسخ داد: هرچند من [[پادشاه]] سرزمین [[مصر]] شدم، امّا [[مصریان]] پیش از آمدن شما مرا همچنان به چشم بَرده نگریسته می‌گفتند: بلند مرتبه است خدائی که برده‌ای که به بیست درهم خرید و فروش می‌شد را، به مرتبه [[سلطنت]] رسانید؛ امّا چون شما آمدید من در میان آنان [[عظمت]] یافته، آنان نه مرا به چشم برده که به عنوان کسی که برادرانی [[رشید]] دارد و خود از [[نسل]] [[ابراهیم خلیل]] {{ع}} است می‌نگرند. بنابراین نه تنها از رودرروئی با من خجلت زده نباشید، که بدانید وجود شما مایه [[مباهات]] و فخر و آبروی من شده است<ref>تفسیر کبیر، ‌فخر رازی، ج۱۸، ص۲۰۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۱۳۹.</ref>.

این [[سیره]]، در سخنی از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نیز حکایت شده است. باز بنا به [[نقل]] [[فخر رازی]]<ref> تفسیر کبیر، ‌فخر رازی، ج۱۸، ص۲۰۶.</ref>، چون [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[مکّه]] مکرّمه را [[فتح]] فرمود، دو سوی درب [[کعبه]] را گرفت و خطاب به [[قریشیان]] فرمود: [[گمان]] می‌کنید که با شما چه خواهم کرد؟ آنان که از [[خُلق و خوی]] [[الهی]] ایشان [[آگاه]] بودند، یک‌صدا گفتند: ما جز [[گمان]] خیر در [[حقّ]] تو چیز دیگری روا نمی‌داریم، تو [[برادری]] بزرگوار و [[بخشنده]] و [[فرزند]] [[برادری]] بزرگوار و [[بخشنده]] هستی و اکنون [[قدرت]] داری که هر چه خواهی در [[حق]] ما روا داری!. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} اما فرمودند: من همان سخنی را می‌گویم که برادرم [[یوسف]] گفت: {{متن قرآن| لَا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ}}<ref>«امروز (دیگر) بر شما سرزنشی نیست» سوره یوسف، آیه ۹۲.</ref>. آنگاه آنان را بخشید و از هیچ‌یک از آنان [[انتقام]] نگرفت!<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۱۳۹.</ref>.

# '''[[بخشش]] در [[حقوق]] عمومیِ [[جامعه]]:''' [[بخشش]] در اموری که به حقوقِ عمومی [[جامعه]] باز می‌گردد، تنها در حیطه [[حاکم]] بوده دیگران را حقّی در آن نیست. از این رو هرچند مثلاً [[ولیّ]] مقتول می‌تواند از قصاص [[قاتل]] درگذرد، امّا در مواردی که [[حقوق]] [[جامعه]] تضییع شده است، کسی جز [[حاکم]] و آن هم تنها در صورتی که [[صلاح جامعه]] را در آن ببیند، نمی‌تواند از مجازات متّهمین صرف‌نظر نماید. مواردی که [[زنا]] انجام شده و انجام آن برای عموم [[مردم]] به ثبوت رسیده است، در این شمار است.

# '''[[بخشش]] [[ظالمان]]:''' [[بخشش]] ظالمی که هم اکنون در حال [[ظلم]] است نیز، در این شمار است. چه [[بخشش]] او باعث می‌شود تا بیشتر به [[ظلم]] پرداخته بر این عمل [[شهامت]] یابد. [[حضرت حق]] در این زمینه می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ * إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«خداوند شما را از نیکی ورزیدن و دادگری با آنان که با شما در کار دین جنگ نکرده‌اند و شما را از خانه‌هایتان بیرون نرانده‌اند باز نمی‌دارد؛ بی‌گمان خداوند دادگران را دوست می‌دارد * خداوند تنها شما را از دوست داشتن کسانی باز می‌دارد که با شما در کار دین جنگ کردند و شما را از خانه‌هایتان بیرون راندند و (یا) از بیرون راندنتان پشتیبانی کردند و کسانی که آنان را دوست بدارند ستمگرند» سوره ممتحنه، آیه ۸-۹.</ref>. [[قرآن کریم]] در این زمینه قانونی کلّی عرضه نموده، که در تمامی موارد تردید می‌توان به آن مراجعه نمود. این [[آیه شریفه]] همان [[قانون]] کلّی و عمومی [[قرآنی]] است: {{متن قرآن|مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}<ref>«محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref>.

# '''[[بخشش]] [[گناهکار]]:''' [[بخشش]] [[گناهکار]] نیز اگر به وقاحت او انجامیده در انجام [[گناه]] یاریش نماید، صورتی این‌گونه می‌یابد. [[خداوند متعال]] خود در این [[آیات]] به این مطلب اشاره می‌فرماید: {{متن قرآن| فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! قصاص کشتگان بر شما مقرّر شده است: آزاد در برابر آزاد و برده در برابر برده و زن در برابر زن، و اگر به کسی از جانب برادر (دینی) اش (یعنی ولیّ دم) گذشتی شود، (بر ولیّ دم است) که شایسته پیگیری کند و (بر قاتل است که) خون‌بها را به نیکی به او بپردا» سوره بقره، آیه ۱۷۸.</ref>.