معجزه علم معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
(خنثی‌سازی ویرایش 109840 توسط Jaafari (بحث))
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: در یک تقسیم‌بندی کلی تمام شغل‌های موجود در جامعه به چهار نوع تقسیم می‌شود:  
*از دیدگاه حکمت متعالیه علم [[امام]] مانند سایر مردم نیست، بلکه معجزه الهی به شمار می‌رود. توضیح آنکه، هر وقت حکمت خداوند مقتضی شده که مصلحتی در میان باشد، خداوند متعال برخلاف جریانات مأنوس و معمول موجودی را خلق می‌کند یا حادثه‌ای را پدید می‌آورد که در اصطلاح معجزه یا خرق عادت نامیده می‌شود و یکی از آن موارد علم [[امام]] است.<ref>شریعتی،۲۳۲ :۱۳۷۰.</ref> اصول معجزات و کرامات سه امر است: چون انسان کامل دارای بخش‌های سهگان‌های چون طبیعت و نفس و عقل است و هر یک از آنها از عالمی است غیر از عالم دیگری، و نقص و کمالی دارد، پس کمال روح که همان عقل نظری است به واسطه علم به حقایق و امور الهی است، و کمال نفس که همان قوه خیالی است به واسطه استقرار و جایگزینی صورت‌های جزئی است، و کمال طبیعت عبارت است از تصرف در مواد به واسطه احاطه و حرکت دادن و دگرگون کردن، پس در انسان کامل که جامع کمالات انسانی است سه معجزه موجود است:
#تجارت و معاملات؛
#خاصیتی در قوه عملی اوست که در هیولای عالم اثر گذارده و صورتی را زدوده و صورتی دیگر ایجاد می‌کند، و هم‌چنین نفس انسانی در هیولای عالم اثر می‌گذارد، ولی بیشتر این گونه است که اثرش از عالم خاص خود که بدن اوست تجاوز نمی‌کند.
#صناعات و حرفه‌ها؛
#آن‌چه به حسب قوه خیالی است و آن این‌که: قوی بودن نفس خیالی انسان خود نیرویی است که باعث می‌شود در بیداری اتصال به عالم [[غیب]] صوری پیدا کند، اگر دارای فضیلت علمی باشد معلوماتش را به صورت الفاظ شنیدنی و یا نوشتنی می‌بیند و فرشته‌ای که به او القا می‌کند در صورت شخص انسانی مشاهده می‌کند، و یا به صورت امر غیبی آن را ترسیم‌شده می‌بیند. و یا به گونه آوای سروش غیبی صدایش را می‌شنود و دیگر شخصش را مشاهده نمی‌کند، و یا این‌که به صورت غلبه گمان و ظن به امر غیبی ادراک می‌کند و بر مطلب آگاهی می‌یابد. پس آنچه از سخن که محفوظ مانده، اگر در خواب باشد رؤیای صادقه است و نیازی به تعبیر ندارد، و اگر در بیداری باشد آن وحی آشکار است و نیازی به تأویل ندارد، و این باطل نیست.<ref>صدرالمتألهین،۴۳۱-۴۳۲ :۱۳۸۳.</ref>
#کارگزاران حکومتی و کارمندان؛
#که از برترین خواص [[نبوت]] و اشرف آن است، کمال قوه نظری و عقل نظری است، یعنی جوهر عقلی صفایی می‌یابد که اتصالش به عقل فعال بسیار شدید شده به طوری که علوم و معارف را بدون واسطه معلم بشری در زمانی کوتاه دریافت می‌کند<ref>همان: ۴۲۵.</ref> همان طور که در مباحث قبل درباره موروثی بودن علم امامان از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} گفتیم این ویژگی‌ها شامل امامان{{ع}} نیز می‌شود<ref>[[اعلا تورانی|تورانی، اعلا]] و [[زهرا خطیبی|خطیبی، زهرا]]، [[علم امام در آینه حکمت متعالیه (مقاله)|علم امام در آینه حکمت متعالیه]]، ص ۵۵.</ref>.
#اجارات (درآمد املاک و کارگران روز مزد).
سپس امام{{ع}} این چهار نوع شغل را به دو دسته حلال و حرام تقسیم کرده و می‌فرماید: "خداوند متعال واجب کرده است که بندگانش در موارد حلال اقدام کنند و از مشاغل حرام دوری گزینند." در اینجا به چکیده سخنان [[امام صادق]]{{ع}} در مورد ملاک تعیین مشاغل حلال و حرام بسنده می‌کنیم: معیار حلیت و حرمت در تجارت این است که هر کالایی که برای عموم مردم نیاز است و مصلحت و نفع جامعه در خرید و فروش آن می‌باشد، تجارت آن حلال است و هر معامله‌ای که موجب فساد در جامعه و به ضرر جامعه اسلامی است، حرام می‌باشد، همانند: معاملات ربوی، خرید و فروش و انبار کردن کالاهایی که از منظر اسلام مشروع نیستند (گوشت غیر مذکی، گوشت خوک، گوشت و پوست حیوانات درنده، شراب، آلات قمار، آلات لهو و لعب و ...) ، فروختن سلاح به دشمنان اسلام، و هر معامله‌ای که موجب تقویت جبهه باطل باشد (مانند: جاسوسی و فروش اطلاعات به دشمن)، و معاملاتی که همراه با فریب ‌کاری و دروغ‌پردازی انجام شود. در صناعات و حرفه‌ها نیز معیار مصلحت جامعه اسلامی است؛ یعنی هر صنعت و حرفه‌ای که موجب تقویت جامعه اسلامی می‌باشد و صلاح، رشد و تعالی مسلمانان را به ارمغان می‌آورد، از منظر [[امام صادق]]{{ع}} مجاز است و هر حرفه‌ای که موجب مفسده و تضعیف جامعه باشد، ممنوع است. شراب‌سازی، جادوگری، صنایعی که موجب ترویج فساد و فحشاء باشند، وسایلی که موجب تضعیف و یا تخریب اعتقادات مسلمانان شوند، همکاری با ستمگران، سرقت و ... از قبیل صنایع و حرفه‌های حرام می‌باشند. اگر کارگزاران و کارمندان حکومتی تحت نظر حاکم عادل و امامان معصوم{{عم}} و وکلای آنان انجام وظیفه کنند، درآمد و حقوقشان حلال است وگرنه حرام می‌باشد؛ مگر اینکه کارمندان زمامدار غیر عادل، با اجازه از حاکم شرع و یا اینکه به خاطر مصالح مسلمانان وارد دستگاه حکومتی شده باشند. در مورد اجاره‌ها و درآمد املاک و کارگران نیز قضیه همین است؛ یعنی اولا، صلاح و فساد جامعه مدنظر می‌باشد و ثانیا، کالاها و انگیزه‌های حلال و حرام سرنوشت‌ساز است<ref>[http://www.fa.islamic-sources.com/article/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D8%B9%D9%84 گذری بر اندیشه‌های اقتصادی امام صادق، ماهنامه مبلغان، شماره ۵۳]</ref>.


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
* [[آیا معصوم عالم به مشاغل و صناعات است؟ (پرسش)]]
* [[رابطه علم ویژه معصوم با معجزه و کرامت چیست؟ (پرسش)]]
* [[رابطه علم غیب با معجزه و کرامت چیست؟ (پرسش)]]
* [[آیا معجزه به واسطه علم غیب است؟ (پرسش)]]




خط ۳۴: خط ۳۴:


==منابع==
==منابع==
* [[عبدالکریم پاک‌نیا|پاک‌نیا، عبدالکریم]]، [[گذری بر اندیشه‌های اقتصادی امام صادق (مقاله)|'''گذری بر اندیشه‌های اقتصادی امام صادق''']]؛
* [[پرونده:11178.jpg|22px]] [[اعلا تورانی|تورانی، اعلا]] و [[زهرا خطیبی|خطیبی، زهرا]]، [[علم امام در آینه حکمت متعالیه (مقاله)|'''علم امام در آینه حکمت متعالیه''']]؛





نسخهٔ ‏۹ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۵۰

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "معجزه علم معصوم" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

  • از دیدگاه حکمت متعالیه علم امام مانند سایر مردم نیست، بلکه معجزه الهی به شمار می‌رود. توضیح آنکه، هر وقت حکمت خداوند مقتضی شده که مصلحتی در میان باشد، خداوند متعال برخلاف جریانات مأنوس و معمول موجودی را خلق می‌کند یا حادثه‌ای را پدید می‌آورد که در اصطلاح معجزه یا خرق عادت نامیده می‌شود و یکی از آن موارد علم امام است.[۱] اصول معجزات و کرامات سه امر است: چون انسان کامل دارای بخش‌های سهگان‌های چون طبیعت و نفس و عقل است و هر یک از آنها از عالمی است غیر از عالم دیگری، و نقص و کمالی دارد، پس کمال روح که همان عقل نظری است به واسطه علم به حقایق و امور الهی است، و کمال نفس که همان قوه خیالی است به واسطه استقرار و جایگزینی صورت‌های جزئی است، و کمال طبیعت عبارت است از تصرف در مواد به واسطه احاطه و حرکت دادن و دگرگون کردن، پس در انسان کامل که جامع کمالات انسانی است سه معجزه موجود است:
  1. خاصیتی در قوه عملی اوست که در هیولای عالم اثر گذارده و صورتی را زدوده و صورتی دیگر ایجاد می‌کند، و هم‌چنین نفس انسانی در هیولای عالم اثر می‌گذارد، ولی بیشتر این گونه است که اثرش از عالم خاص خود که بدن اوست تجاوز نمی‌کند.
  2. آن‌چه به حسب قوه خیالی است و آن این‌که: قوی بودن نفس خیالی انسان خود نیرویی است که باعث می‌شود در بیداری اتصال به عالم غیب صوری پیدا کند، اگر دارای فضیلت علمی باشد معلوماتش را به صورت الفاظ شنیدنی و یا نوشتنی می‌بیند و فرشته‌ای که به او القا می‌کند در صورت شخص انسانی مشاهده می‌کند، و یا به صورت امر غیبی آن را ترسیم‌شده می‌بیند. و یا به گونه آوای سروش غیبی صدایش را می‌شنود و دیگر شخصش را مشاهده نمی‌کند، و یا این‌که به صورت غلبه گمان و ظن به امر غیبی ادراک می‌کند و بر مطلب آگاهی می‌یابد. پس آنچه از سخن که محفوظ مانده، اگر در خواب باشد رؤیای صادقه است و نیازی به تعبیر ندارد، و اگر در بیداری باشد آن وحی آشکار است و نیازی به تأویل ندارد، و این باطل نیست.[۲]
  3. که از برترین خواص نبوت و اشرف آن است، کمال قوه نظری و عقل نظری است، یعنی جوهر عقلی صفایی می‌یابد که اتصالش به عقل فعال بسیار شدید شده به طوری که علوم و معارف را بدون واسطه معلم بشری در زمانی کوتاه دریافت می‌کند[۳] همان طور که در مباحث قبل درباره موروثی بودن علم امامان از پیامبر اکرم(ص) گفتیم این ویژگی‌ها شامل امامان(ع) نیز می‌شود[۴].

پرسش‌های وابسته


جستارهای وابسته

منبع‌شناسی جامع علم معصوم

منابع


پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. شریعتی،۲۳۲ :۱۳۷۰.
  2. صدرالمتألهین،۴۳۱-۴۳۲ :۱۳۸۳.
  3. همان: ۴۲۵.
  4. تورانی، اعلا و خطیبی، زهرا، علم امام در آینه حکمت متعالیه، ص ۵۵.