جابر بن سلیم هجیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۱۶

مقدمه

نام او جابر بن سلیم از بنوانمار^[۱] از قبیله هُجیم بن عمرو تیره‌ای از تمیم است. برخی نام وی را سلیم بن جابر نوشته‌اند^[۲]. رجال‌نویسان و صحابه‌نگاران با اینکه شرح حال وی است را در هر دو نام آورده‌اند، تأکید کرده‌اند سلیم بن جابر اشتباه^[۳] وی مشهور به کنیه‌اش ابوجُرَیّ (به تصغیر) است که برخی به اشتباه ابوجزی نوشته‌اند^[۴] او همراه افرادی از قبیله‌اش خدمت رسول خدا (ص) رسید. آن حضرت ردایی از پشم که به خاطر بلندی، حاشیه‌اش روی پایش بود بر تن داشت^[۵] و اطرافیانش، دستوراتش را عمل می‌کردند. وی نزد آن حضرت رفته با علیک السلام یا رسول الله سخن آغاز کرد که پیامبر این نوع سلام را سلام مردگان دانست و فرمود: بگو « اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ »^[۶]. پیامبر خود را فرستاده خدایی معرفی کرد که چون بخوانندش اجابت می‌کند، در خشکسالی سیرابشان می‌کند و چون مرکبشان در بیابانی گم شود و او را بخوانند، به آنان بازمی گرداند. سپس رسول خدا (ص) به او سفارش کرد کار نیکویی را کوچک نشمارد، چون از او عیب‌جویی شد تلافی نکند، در لباس پوشیدن از فخر و تکبر بپرهیزد و کسی را ناسزا نگوید ^[۷]. این حدیث را تنها ابوجری هجیمی از رسول خدا (ص) نقل کرده است^[۸]. اما در برخی منابع، بدون واسطه از ابوتمیمه هجیمی نقل شده که صحیح نیست^[۹]؛ زیرا ابوتمیمه هجیمی، تابعی است نقل روایات خود را از طریق صحابه دیگر، از جمله ابوجری می‌کند^[۱۰]. در برخی موارد نیز در سلسله سند پس از ابوتمیمه، به نام یا کنیه ابوجری تصریح نشده، بلکه با تعبیر "عن رجل من قومه"؛ از او یاد شده است^[۱۱] که با توجه به اسناد کامل دیگر، منظور، همان ابوجری هجیمی است.

وی در بصره سکونت گزید^[۱۲] و همان‌جا درگذشت^[۱۳]. بصریان روایات او را نقل کرده و پراکنده‌اند^[۱۴]. از جمله راویان وی، ابن سیرین، ابورجاء عطاردی، ابوتمیمه هجیمی و عقیل بن طلحه هستند^[۱۵].^[۱۶]

منابع

داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ابوجری هجیمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱

پانویس

↑ خلیفة بن خیاط، ص۸۶؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸.
↑ ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ طبرانی، ج۷، ص۶۲.
↑ بخاری، ج۲، ص۲۰۵ و ج۴، ص۱۲۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۲ و ج۳، ص۱۴۰ و ج۷، ص۵۵. ابن حجر سلیمان بن جابر، را تصحیف شده سلیم بن جابر دانسته است ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۲۴۱.
↑ ر. ک: بخاری، ج۲، ص۲۰۶.
↑ ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۳؛ بخاری، ج۲، ص۲۰۵؛ بیهقی، ج۳، ص۲۳۶.
↑ عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۳۸۴؛ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.
↑ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۲؛ طبرانی، ج۷، ص۶۴؛ طبری، ج۱۱، ص۵۶۸؛ و ر. ک: احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۴؛ ابن ابی الدنیا، ص۱۹۱؛ ابن حبان، صحیح، ج۲، ص۲۸۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲.
↑ ابن حجر، فتح، ج۱۱، ص۵.
↑ کراجکی، ص۹۵.
↑ ر. ک: مدخل: ابوتمیمه مجیمی.
↑ ترمذی، ج۴، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۹۵.
↑ خلیفة بن خیاط، ص۳۰۴؛ ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۸۷.
↑ ابن حبان، مشاهیر، ص۷۴.
↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.
↑ ابن ابی حاتم، ج۲، ص۴۹۴ و ج۴، ص۲۰۸؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷.
↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ابوجری هجیمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۱۱-۲۱۲.

[1] خلیفة بن خیاط، ص۸۶؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸.

[2] ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ طبرانی، ج۷، ص۶۲.

[3] بخاری، ج۲، ص۲۰۵ و ج۴، ص۱۲۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۲ و ج۳، ص۱۴۰ و ج۷، ص۵۵. ابن حجر سلیمان بن جابر، را تصحیف شده سلیم بن جابر دانسته است ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۲۴۱.

[4] ر. ک: بخاری، ج۲، ص۲۰۶.

[5] ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۳؛ بخاری، ج۲، ص۲۰۵؛ بیهقی، ج۳، ص۲۳۶.

[6] عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۳۸۴؛ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.

[7] ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۲؛ طبرانی، ج۷، ص۶۴؛ طبری، ج۱۱، ص۵۶۸؛ و ر. ک: احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۴؛ ابن ابی الدنیا، ص۱۹۱؛ ابن حبان، صحیح، ج۲، ص۲۸۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲.

[8] ابن حجر، فتح، ج۱۱، ص۵.

[9] کراجکی، ص۹۵.

[10] ر. ک: مدخل: ابوتمیمه مجیمی.

[11] ترمذی، ج۴، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۹۵.

[12] خلیفة بن خیاط، ص۳۰۴؛ ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۸۷.

[13] ابن حبان، مشاهیر، ص۷۴.

[14] ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.

[15] ابن ابی حاتم، ج۲، ص۴۹۴ و ج۴، ص۲۰۸؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷.

[16] داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ابوجری هجیمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۱۱-۲۱۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[جابر بن سلیم هجیمی در تراجم و رجال]] - [[جابر بن سلیم هجیمی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-نام او جابر بن سلیم از بنوانمار<ref>خلیفة بن خیاط، ص۸۶؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸.</ref> از [[قبیله]] [[هُجیم بن عمرو]] تیره‌ای از [[تمیم]] است. برخی نام وی را سلیم بن جابر نوشته‌اند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ طبرانی، ج۷، ص۶۲.</ref>. رجال‌نویسان و صحابه‌نگاران با اینکه شرح حال وی است را در هر دو نام آورده‌اند، تأکید کرده‌اند سلیم بن جابر [[اشتباه]]<ref>بخاری، ج۲، ص۲۰۵ و ج۴، ص۱۲۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۲ و ج۳، ص۱۴۰ و ج۷، ص۵۵. ابن حجر سلیمان بن جابر، را تصحیف شده سلیم بن جابر دانسته است ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۲۴۱.</ref> وی مشهور به کنیه‌اش ابوجُرَیّ (به تصغیر) است که برخی به اشتباه ابوجزی نوشته‌اند<ref>ر.ک: بخاری، ج۲، ص۲۰۶.</ref> او همراه افرادی از قبیله‌اش [[خدمت]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسید. آن [[حضرت]] ردایی از پشم که به خاطر بلندی، حاشیه‌اش روی پایش بود بر تن داشت<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۳؛ بخاری، ج۲، ص۲۰۵؛ بیهقی، ج۳، ص۲۳۶.</ref> و اطرافیانش، دستوراتش را عمل می‌کردند. وی نزد آن حضرت رفته با علیک [[السلام]] یا [[رسول الله]] [[سخن]] آغاز کرد که [[پیامبر]] این نوع [[سلام]] را سلام [[مردگان]] دانست و فرمود: بگو {{متن حدیث| اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ }}<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۳۸۴؛ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.</ref>. پیامبر خود را فرستاده خدایی معرفی کرد که چون بخوانندش [[اجابت]] می‌کند، در [[خشکسالی]] سیرابشان می‌کند و چون مرکبشان در بیابانی گم شود و او را بخوانند، به آنان بازمی گرداند. سپس رسول خدا{{صل}} به او سفارش کرد کار نیکویی را کوچک نشمارد، چون از او [[عیب‌جویی]] شد [[تلافی]] نکند، در [[لباس]] [[پوشیدن]] از [[فخر]] و [[تکبر]] بپرهیزد و کسی را [[ناسزا]] نگوید <ref>ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۲؛ طبرانی، ج۷، ص۶۴؛ طبری، ج۱۱، ص۵۶۸؛ و ر.ک: احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۴؛ ابن ابی الدنیا، ص۱۹۱؛ ابن حبان، صحیح، ج۲، ص۲۸۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲.</ref>. این [[حدیث]] را تنها ابوجری هجیمی از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل کرده است<ref>ابن حجر، فتح، ج۱۱، ص۵.</ref>. اما در برخی منابع، بدون واسطه از ابوتمیمه هجیمی نقل شده که صحیح نیست<ref>کراجکی، ص۹۵.</ref>؛ زیرا ابوتمیمه هجیمی، [[تابعی]] است [[نقل روایات]] خود را از طریق [[صحابه]] دیگر، از جمله ابوجری می‌کند<ref>ر.ک: مدخل: ابوتمیمه مجیمی.</ref>. در برخی موارد نیز در سلسله [[سند]] پس از ابوتمیمه، به نام یا [[کنیه]] ابوجری تصریح نشده، بلکه با تعبیر {{عربی|"عن رجل من قومه"}}؛ از او یاد شده است<ref>ترمذی، ج۴، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۹۵.</ref> که با توجه به اسناد کامل دیگر، منظور، همان ابوجری هجیمی است.
+نام او جابر بن سلیم از بنوانمار<ref>خلیفة بن خیاط، ص۸۶؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸.</ref> از [[قبیله]] [[هُجیم بن عمرو]] تیره‌ای از [[تمیم]] است. برخی نام وی را سلیم بن جابر نوشته‌اند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ طبرانی، ج۷، ص۶۲.</ref>. رجال‌نویسان و صحابه‌نگاران با اینکه شرح حال وی است را در هر دو نام آورده‌اند، تأکید کرده‌اند سلیم بن جابر [[اشتباه]]<ref>بخاری، ج۲، ص۲۰۵ و ج۴، ص۱۲۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۵۴؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۴۲ و ج۳، ص۱۴۰ و ج۷، ص۵۵. ابن حجر سلیمان بن جابر، را تصحیف شده سلیم بن جابر دانسته است ابن حجر، الاصابه، ج۳، ص۲۴۱.</ref> وی مشهور به کنیه‌اش ابوجُرَیّ (به تصغیر) است که برخی به اشتباه ابوجزی نوشته‌اند<ref>ر. ک: بخاری، ج۲، ص۲۰۶.</ref> او همراه افرادی از قبیله‌اش [[خدمت]] [[رسول خدا]] {{صل}} رسید. آن [[حضرت]] ردایی از پشم که به خاطر بلندی، حاشیه‌اش روی پایش بود بر تن داشت<ref>ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۳؛ بخاری، ج۲، ص۲۰۵؛ بیهقی، ج۳، ص۲۳۶.</ref> و اطرافیانش، دستوراتش را عمل می‌کردند. وی نزد آن حضرت رفته با علیک [[السلام]] یا [[رسول الله]] [[سخن]] آغاز کرد که [[پیامبر]] این نوع [[سلام]] را سلام [[مردگان]] دانست و فرمود: بگو {{متن حدیث| اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ }}<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۳۸۴؛ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۳؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.</ref>. پیامبر خود را فرستاده خدایی معرفی کرد که چون بخوانندش [[اجابت]] می‌کند، در [[خشکسالی]] سیرابشان می‌کند و چون مرکبشان در بیابانی گم شود و او را بخوانند، به آنان بازمی گرداند. سپس رسول خدا {{صل}} به او سفارش کرد کار نیکویی را کوچک نشمارد، چون از او [[عیب‌جویی]] شد [[تلافی]] نکند، در [[لباس]] [[پوشیدن]] از [[فخر]] و [[تکبر]] بپرهیزد و کسی را [[ناسزا]] نگوید <ref>ابن ابی عاصم، ج۲، ص۳۹۲؛ طبرانی، ج۷، ص۶۴؛ طبری، ج۱۱، ص۵۶۸؛ و ر. ک: احمد بن حنبل، ج۵، ص۶۴؛ ابن ابی الدنیا، ص۱۹۱؛ ابن حبان، صحیح، ج۲، ص۲۸۱؛ ابن اثیر، ج۱، ص۴۸۷ و ج۲، ص۵۴۲.</ref>. این [[حدیث]] را تنها ابوجری هجیمی از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده است<ref>ابن حجر، فتح، ج۱۱، ص۵.</ref>. اما در برخی منابع، بدون واسطه از ابوتمیمه هجیمی نقل شده که صحیح نیست<ref>کراجکی، ص۹۵.</ref>؛ زیرا ابوتمیمه هجیمی، [[تابعی]] است [[نقل روایات]] خود را از طریق [[صحابه]] دیگر، از جمله ابوجری می‌کند<ref>ر. ک: مدخل: ابوتمیمه مجیمی.</ref>. در برخی موارد نیز در سلسله [[سند]] پس از ابوتمیمه، به نام یا [[کنیه]] ابوجری تصریح نشده، بلکه با تعبیر {{عربی|"عن رجل من قومه"}}؛ از او یاد شده است<ref>ترمذی، ج۴، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۹۵.</ref> که با توجه به اسناد کامل دیگر، منظور، همان ابوجری هجیمی است.
 وی در [[بصره]] سکونت گزید<ref>خلیفة بن خیاط، ص۳۰۴؛ ابن سعد، ج۷، ص۳۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۴۸۷.</ref> و همان‌جا درگذشت<ref>ابن حبان، مشاهیر، ص۷۴.</ref>. بصریان [[روایات]] او را نقل کرده و پراکنده‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۹۸.</ref>. از جمله [[راویان]] وی، [[ابن سیرین]]، [[ابورجاء عطاردی]]، [[ابوتمیمه هجیمی]] و [[عقیل بن طلحه]] هستند<ref>ابن ابی حاتم، ج۲، ص۴۹۴ و ج۴، ص۲۰۸؛ مزی، ج۳۳، ص۱۸۸؛ ابن عبد البر، ج۱، ص۲۹۸ و ج۲، ص۲۰۷.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوجری هجیمی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۱۱-۲۱۲.</ref>