دفاع مشروع: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
دفاع مشروع، در [[حقوق]] جزایی [[اسلام]] آن است که شخص مورد [[تجاوز]] به منظور رفع [[تجاوز]] [[حق]] دارد، به نیروی شخصی، از [[ناموس]]، [[جان]] و [[مال]] خود [[دفاع]] کند؛ مشروط بر این که به نیروهای دولتی، دسترسی نداشته باشد<ref>تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۸۷؛ ردّ المختار، ج۴، ص۱۱۳؛ الاحکام الشرعیه، ص۳۶۴؛ مادّه ۶۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۱؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۸.</ref>. | دفاع مشروع، در [[حقوق]] جزایی [[اسلام]] آن است که شخص مورد [[تجاوز]] به منظور رفع [[تجاوز]] [[حق]] دارد، به نیروی شخصی، از [[ناموس]]، [[جان]] و [[مال]] خود [[دفاع]] کند؛ مشروط بر این که به نیروهای دولتی، دسترسی نداشته باشد<ref>تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۸۷؛ ردّ المختار، ج۴، ص۱۱۳؛ الاحکام الشرعیه، ص۳۶۴؛ مادّه ۶۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۱؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۸.</ref>. | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
دفاع مشروع در [[اسلام]] بر سه گونه است: | دفاع مشروع در [[اسلام]] بر سه گونه است: | ||
#'''[[دفاع]] فردی''': [[دفاع از خود]] و [[ناموس]]، تا آنجا که برای مثال اگر کسی به [[خانه]] دیگری (به قصد [[سوء]]) نگاه کند و [[تذکر]] هم مؤثر واقع نشود، می‌توان او را کشت<ref>جامع عباسی، ص۹۲۵.</ref>؛ | # '''[[دفاع]] فردی''': [[دفاع از خود]] و [[ناموس]]، تا آنجا که برای مثال اگر کسی به [[خانه]] دیگری (به قصد [[سوء]]) نگاه کند و [[تذکر]] هم مؤثر واقع نشود، می‌توان او را کشت<ref>جامع عباسی، ص۹۲۵.</ref>؛ | ||
#'''[[دفاع]] [[اجتماعی]]''': این قاعده در [[فقه]] [[اسلام]]، تحت عنوان "امر به معروف و [[نهی]] از منکر" مطرح گردیده است<ref>ر.ک: امر به معروف و نهی از منکر؛ دراسات فی ولایة الفقیه، ج۲، ص۲۱۳.</ref>؛ | # '''[[دفاع]] [[اجتماعی]]''': این قاعده در [[فقه]] [[اسلام]]، تحت عنوان "امر به معروف و [[نهی]] از منکر" مطرح گردیده است<ref>ر. ک: امر به معروف و نهی از منکر؛ دراسات فی ولایة الفقیه، ج۲، ص۲۱۳.</ref>؛ | ||
#'''[[دفاع]] از [[کیان اسلام]]''': عبارت است از [[مبارزه منفی]] یا [[قطع]] [[روابط]] نسبت به کشورهایی که [[بیم]] [[نفوذ]] و [[سلطه]] [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] آنان محرز و سرانجام به [[سستی]] و [[ضعف]] [[اسلام]] و [[مسلمانان]] منجر گردد؛ نظیر نخریدن کالای مصرفی از آنان و مانند آن<ref>تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۸۷ و ۴۸۴؛ الاحکام الشرعیه، ص۳۶۲.</ref>.<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۰۶.</ref>. | # '''[[دفاع]] از [[کیان اسلام]]''': عبارت است از [[مبارزه منفی]] یا [[قطع]] [[روابط]] نسبت به کشورهایی که [[بیم]] [[نفوذ]] و [[سلطه]] [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] آنان محرز و سرانجام به [[سستی]] و [[ضعف]] [[اسلام]] و [[مسلمانان]] منجر گردد؛ نظیر نخریدن کالای مصرفی از آنان و مانند آن<ref>تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۸۷ و ۴۸۴؛ الاحکام الشرعیه، ص۳۶۲.</ref>.<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۰۶.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۰۶
مقدمه
دفاع مشروع، در حقوق جزایی اسلام آن است که شخص مورد تجاوز به منظور رفع تجاوز حق دارد، به نیروی شخصی، از ناموس، جان و مال خود دفاع کند؛ مشروط بر این که به نیروهای دولتی، دسترسی نداشته باشد[۱].
اسلام با توجه به نقشی که در ریشه‌کن نمودن تجاوز و تضمین امنیت و استمرار آن دارد، تجاوز را جز در مورد ستمکاران، گناهی بزرگ و مستوجب سخت‌ترین مجازات‌ها شمرده: ﴿وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ﴾[۲] و در مقابله به مثل نیز تعدّی از حد مجاز و تجاوز را محکوم کرده است: ﴿أَوْ كَصَيِّبٍ مِنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ مِنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ وَاللَّهُ مُحِيطٌ بِالْكَافِرِينَ﴾[۳]. در اسلام، مقابله با تهدید و ارعاب متجاوزین، وظیفۀ عمومی به شمار آمده است.
دفاع مشروع در اسلام بر سه گونه است:
- دفاع فردی: دفاع از خود و ناموس، تا آنجا که برای مثال اگر کسی به خانه دیگری (به قصد سوء) نگاه کند و تذکر هم مؤثر واقع نشود، می‌توان او را کشت[۴]؛
- دفاع اجتماعی: این قاعده در فقه اسلام، تحت عنوان "امر به معروف و نهی از منکر" مطرح گردیده است[۵]؛
- دفاع از کیان اسلام: عبارت است از مبارزه منفی یا قطع روابط نسبت به کشورهایی که بیم نفوذ و سلطه سیاسی و اقتصادی آنان محرز و سرانجام به سستی و ضعف اسلام و مسلمانان منجر گردد؛ نظیر نخریدن کالای مصرفی از آنان و مانند آن[۶].[۷].
منابع
پانویس
- ↑ تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۸۷؛ ردّ المختار، ج۴، ص۱۱۳؛ الاحکام الشرعیه، ص۳۶۴؛ مادّه ۶۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۱؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۸.
- ↑ «و با آنان نبرد کنید تا آشوبی برجا نماند و تنها دین خداوند بر جای ماند، پس اگر دست از (جنگ) بازداشتند (شما نیز دست باز دارید که) جز با ستمگران دشمنی نباید کرد» سوره بقره، آیه ۱۹۳.
- ↑ «یا چون (گرفتارانند زیر) رگبار بارانی از آسمان که در آن، تاریکی‌ها و تندر و برقی است؛ از (نهیب) آذرخش‌ها، به پرهیز از مرگ، سرانگشتان در گوش‌ها می‌نهند -و خداوند، فراگیر کافران است-» سوره بقره، آیه ۱۹.
- ↑ جامع عباسی، ص۹۲۵.
- ↑ ر. ک: امر به معروف و نهی از منکر؛ دراسات فی ولایة الفقیه، ج۲، ص۲۱۳.
- ↑ تحریر الوسیله، ج۱، ص۴۸۷ و ۴۸۴؛ الاحکام الشرعیه، ص۳۶۲.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۰۶.