عایشه: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
عایشه، دختر [[ابوبکر]] و [[همسر پیامبر اکرم]] {{صل}} در سال چهار یا پنج [[بعثت]]<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۲۳۱.</ref>، از مادری به نام "ام‌رومان، بنت عویمر کنانی" در [[مکه]] زاده شد<ref>تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۴۶.</ref> و در [[سال دوم هجری]] به [[ازدواج پیامبر اکرم]] {{صل}} درآمد. او نزدیک به ۹ سال به‌عنوان [[همسر پیامبر]] در [[خدمت]] ایشان بود. عایشه در زمره [[راویان احادیث]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است. او گرچه از مخالفین سرسخت [[خلیفه سوم]] بود، تا آنجا که به [[کفر]] او [[شهادت]] می‌داد، اما هنگامی‌که از [[بیعت مردم با امام علی]] {{ع}} | عایشه، دختر [[ابوبکر]] و [[همسر پیامبر اکرم]] {{صل}} در سال چهار یا پنج [[بعثت]]<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۲۳۱.</ref>، از مادری به نام "ام‌رومان، بنت عویمر کنانی" در [[مکه]] زاده شد<ref>تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۴۶.</ref> و در [[سال دوم هجری]] به [[ازدواج پیامبر اکرم]] {{صل}} درآمد. او نزدیک به ۹ سال به‌عنوان [[همسر پیامبر]] در [[خدمت]] ایشان بود. عایشه در زمره [[راویان احادیث]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است. او گرچه از مخالفین سرسخت [[خلیفه سوم]] بود، تا آنجا که به [[کفر]] او [[شهادت]] می‌داد، اما هنگامی‌که از [[بیعت مردم با امام علی]] {{ع}} باخبر شد، با [[تغییر]] موضع و بهانه‌ای واهی، از جمله اینکه [[عثمان]] [[توبه]] کرده و کشتن او بعد از [[اقدام]] به توبه کاری [[نادرست]] بوده است، دم از [[خون‌خواهی عثمان]] زد و علیه [[امام]] به‌پا خاست. امام{{ع}} در مورد موضع‌گیری او نسبت به [[خلیفه]] و نقش او در [[تحریک احساسات مردم]] در مقابله با خلیفه و کشته‌شدن او فرمود: عایشه نیز در مورد [[عثمان]] گرفتار [[خشم]] نابهنگام شد و در نتیجه زمینه [[قتل]] او به دست [[مردم]] [[خشمگین]] فراهم آمد<ref>{{متن حدیث|وَ کَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِیهِ فَلْتَةُ غَضَبٍ؛ فَأُتِیحَ لَهُ قَوْمٌ [قَتَلُوهُ] فَقَتَلُوهُ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۱.</ref>. | ||
ریشه تمام | ریشه تمام کینه‌توزی‌ها و دشمنی‌های عایشه نسبت به [[امام]] {{ع}} به [[موقعیت امام]] {{ع}} و [[خانواده]] ایشان نزد [[پیامبر]] {{صل}} بازمی‌گردد. او خود به این امر معترف بوده است. عایشه در سال ۳۶ [[هجری]] و در پی تحریک [[مروان بن حکم]] و [[همراهی]] [[طلحة بن عبدالله]] و [[زبیر بن عوام]] و به بهانه [[خون‌خواهی عثمان]]، [[دست]] به [[فتنه]] بزرگی زدند که به [[جنگ جمل]] انجامید و خسارت‌های زیادی را بر پیکره [[حکومت]] نوپای [[امام علی]] {{ع}} وارد کرد. | ||
عایشه پیش از حرکت به‌سوی [[بصره]] در ملاقاتی با [[ام‌سلمه]]، [[همسر]] بزرگ و گرامی [[پیامبر اکرم]] {{صل}} که از [[شیعیان]] [[امام علی]] {{ع}} به‌شمار می‌آمد و همواره بر [[عهد]] خویش با [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[وفادار]] بود، با او به [[گفت‌وگو]] پرداخت و وی را به [[همراهی]] با خود تحریک کرد. [[ام‌المؤمنین]] [[ام‌سلمه]] در [[احتجاج]] با عایشه، [[روایت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را که فرمود: "[[علی]] [[خلیفه]] من بر شماست در زمان حیاتم و پس از مرگم، پس هر که با او [[مخالفت]] کند با من [[مخالفت]] کرده است" [[یادآوری]] کرد و او را به [[ترس]] از [[خداوند]] فراخواند. هم‌چنین [[روایت]] [[پیامبر]] را که در جمع همسرانش فرمود: "گویا یکی از شما را می‌بینم که سگان [[حوأب]] بر او پارس می‌کنند" به یادش آورد و گفت: "بپرهیز از اینکه تو او باشی" و او را از [[مخالفت با امام]] برحذر داشت. اما او از [[مخالفت]] و کینه‌توزی‌های خود دست برنداشت، تا آنجا که برخی [[صحابی]] بزرگ چون [[عمار یاسر]] با او زبان به سخن گشودند که ای عایشه! این [[فتنه‌ها]] از سوی تو است. | عایشه پیش از حرکت به‌سوی [[بصره]] در ملاقاتی با [[ام‌سلمه]]، [[همسر]] بزرگ و گرامی [[پیامبر اکرم]] {{صل}} که از [[شیعیان]] [[امام علی]] {{ع}} به‌شمار می‌آمد و همواره بر [[عهد]] خویش با [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[وفادار]] بود، با او به [[گفت‌وگو]] پرداخت و وی را به [[همراهی]] با خود تحریک کرد. [[ام‌المؤمنین]] [[ام‌سلمه]] در [[احتجاج]] با عایشه، [[روایت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را که فرمود: "[[علی]] [[خلیفه]] من بر شماست در زمان حیاتم و پس از مرگم، پس هر که با او [[مخالفت]] کند با من [[مخالفت]] کرده است" [[یادآوری]] کرد و او را به [[ترس]] از [[خداوند]] فراخواند. هم‌چنین [[روایت]] [[پیامبر]] را که در جمع همسرانش فرمود: "گویا یکی از شما را می‌بینم که سگان [[حوأب]] بر او پارس می‌کنند" به یادش آورد و گفت: "بپرهیز از اینکه تو او باشی" و او را از [[مخالفت با امام]] برحذر داشت. اما او از [[مخالفت]] و کینه‌توزی‌های خود دست برنداشت، تا آنجا که برخی [[صحابی]] بزرگ چون [[عمار یاسر]] با او زبان به سخن گشودند که ای عایشه! این [[فتنه‌ها]] از سوی تو است. | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
سرانجام [[نبرد جمل]] با [[پیروزی امام]] {{ع}} و کشته‌شدن بسیاری از [[لشکریان]] جمله [[طلحه]] و [[زبیر]] به پایان رسید. [[امام]] {{ع}} [[دستور]] داد تا [[جان]] عایشه را [[نجات]] دهند. سپس درحالی‌که خود وو فرزندانش با [[احترام]] او را مشایعت می‌کردند، [[دستور]] داد در کمال [[احترام]] او را تا [[مدینه]] [[همراهی]] کنند. [[امام]] {{ع}} [[محمد بن ابی‌بکر]]، [[برادر]] عایشه و فرزندخوانده خویش را به همراه [[چهل]] [[زن]]، که [[لباس]] مردانه بر تن کرده بودند، به‌منظور محافظت از عایشه، رهسپار [[مدینه]] کرد. | سرانجام [[نبرد جمل]] با [[پیروزی امام]] {{ع}} و کشته‌شدن بسیاری از [[لشکریان]] جمله [[طلحه]] و [[زبیر]] به پایان رسید. [[امام]] {{ع}} [[دستور]] داد تا [[جان]] عایشه را [[نجات]] دهند. سپس درحالی‌که خود وو فرزندانش با [[احترام]] او را مشایعت می‌کردند، [[دستور]] داد در کمال [[احترام]] او را تا [[مدینه]] [[همراهی]] کنند. [[امام]] {{ع}} [[محمد بن ابی‌بکر]]، [[برادر]] عایشه و فرزندخوانده خویش را به همراه [[چهل]] [[زن]]، که [[لباس]] مردانه بر تن کرده بودند، به‌منظور محافظت از عایشه، رهسپار [[مدینه]] کرد. | ||
[[کینه‌توزی]] عایشه نسبت به [[خاندان]] [[امام علی]] {{ع}} منحصر به [[واقعه جمل]] نشد، بلکه سال‌ها بعد در جریان به | [[کینه‌توزی]] عایشه نسبت به [[خاندان]] [[امام علی]] {{ع}} منحصر به [[واقعه جمل]] نشد، بلکه سال‌ها بعد در جریان به خاک‌سپاری و [[تشییع پیکر]] [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} نیز حادثه‌ای تلخ در [[تاریخ شیعه]] پدیدار شد. [[تاریخ‌نویسان]] [[وفات]] عایشه را روز ۱۷ [[رمضان]] و بین سال‌های ۵۶ تا ۵۸ [[هجری]] [[ثبت]] کرده‌اند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص ۵۳۷-۵۳۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۷۸.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۳ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۳
| همسران پیامبر (ص) |
|---|
 |
|
خدیجه بنت خویلد (ازدواج: ۲۵ عام الفیل) |
این مدخل زیرشاخهٔ بحث همسران پیامبر خاتم است. عایشه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عایشه در نهج البلاغه - عایشه در تاریخ اسلامی - عایشه در معارف و سیره نبوی - عایشه در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
عایشه، دختر ابوبکر و همسر پیامبر اکرم (ص) در سال چهار یا پنج بعثت[۱]، از مادری به نام "ام‌رومان، بنت عویمر کنانی" در مکه زاده شد[۲] و در سال دوم هجری به ازدواج پیامبر اکرم (ص) درآمد. او نزدیک به ۹ سال به‌عنوان همسر پیامبر در خدمت ایشان بود. عایشه در زمره راویان احادیث پیامبر اکرم (ص) است. او گرچه از مخالفین سرسخت خلیفه سوم بود، تا آنجا که به کفر او شهادت می‌داد، اما هنگامی‌که از بیعت مردم با امام علی (ع) باخبر شد، با تغییر موضع و بهانه‌ای واهی، از جمله اینکه عثمان توبه کرده و کشتن او بعد از اقدام به توبه کاری نادرست بوده است، دم از خون‌خواهی عثمان زد و علیه امام به‌پا خاست. امام(ع) در مورد موضع‌گیری او نسبت به خلیفه و نقش او در تحریک احساسات مردم در مقابله با خلیفه و کشته‌شدن او فرمود: عایشه نیز در مورد عثمان گرفتار خشم نابهنگام شد و در نتیجه زمینه قتل او به دست مردم خشمگین فراهم آمد[۳].
ریشه تمام کینه‌توزی‌ها و دشمنی‌های عایشه نسبت به امام (ع) به موقعیت امام (ع) و خانواده ایشان نزد پیامبر (ص) بازمی‌گردد. او خود به این امر معترف بوده است. عایشه در سال ۳۶ هجری و در پی تحریک مروان بن حکم و همراهی طلحة بن عبدالله و زبیر بن عوام و به بهانه خون‌خواهی عثمان، دست به فتنه بزرگی زدند که به جنگ جمل انجامید و خسارت‌های زیادی را بر پیکره حکومت نوپای امام علی (ع) وارد کرد.
عایشه پیش از حرکت به‌سوی بصره در ملاقاتی با ام‌سلمه، همسر بزرگ و گرامی پیامبر اکرم (ص) که از شیعیان امام علی (ع) به‌شمار می‌آمد و همواره بر عهد خویش با پیامبر اکرم (ص) وفادار بود، با او به گفت‌وگو پرداخت و وی را به همراهی با خود تحریک کرد. ام‌المؤمنین ام‌سلمه در احتجاج با عایشه، روایت پیامبر اکرم (ص) را که فرمود: "علی خلیفه من بر شماست در زمان حیاتم و پس از مرگم، پس هر که با او مخالفت کند با من مخالفت کرده است" یادآوری کرد و او را به ترس از خداوند فراخواند. هم‌چنین روایت پیامبر را که در جمع همسرانش فرمود: "گویا یکی از شما را می‌بینم که سگان حوأب بر او پارس می‌کنند" به یادش آورد و گفت: "بپرهیز از اینکه تو او باشی" و او را از مخالفت با امام برحذر داشت. اما او از مخالفت و کینه‌توزی‌های خود دست برنداشت، تا آنجا که برخی صحابی بزرگ چون عمار یاسر با او زبان به سخن گشودند که ای عایشه! این فتنه‌ها از سوی تو است.
سرانجام نبرد جمل با پیروزی امام (ع) و کشته‌شدن بسیاری از لشکریان جمله طلحه و زبیر به پایان رسید. امام (ع) دستور داد تا جان عایشه را نجات دهند. سپس درحالی‌که خود وو فرزندانش با احترام او را مشایعت می‌کردند، دستور داد در کمال احترام او را تا مدینه همراهی کنند. امام (ع) محمد بن ابی‌بکر، برادر عایشه و فرزندخوانده خویش را به همراه چهل زن، که لباس مردانه بر تن کرده بودند، به‌منظور محافظت از عایشه، رهسپار مدینه کرد.
کینه‌توزی عایشه نسبت به خاندان امام علی (ع) منحصر به واقعه جمل نشد، بلکه سال‌ها بعد در جریان به خاک‌سپاری و تشییع پیکر امام حسن مجتبی (ع) نیز حادثه‌ای تلخ در تاریخ شیعه پدیدار شد. تاریخ‌نویسان وفات عایشه را روز ۱۷ رمضان و بین سال‌های ۵۶ تا ۵۸ هجری ثبت کرده‌اند[۴].
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۲۳۱.
- ↑ تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و امتاع، ج۶، ص۴۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۴۶.
- ↑ «وَ کَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِیهِ فَلْتَةُ غَضَبٍ؛ فَأُتِیحَ لَهُ قَوْمٌ [قَتَلُوهُ] فَقَتَلُوهُ»؛ نهج البلاغه، نامه ۱.
- ↑ دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۵۳۷-۵۳۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۷۸.