کاتب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۱۳

مقدمه

کاتب در فقه سیاسی، از مفهوم گسترده و اهمیت به سزایی برخوردار است؛ به گونه‌ای که در صدر اسلام، هیچ سندی (چه از پیامبر (ص) و چه از خلفا) مکتوب نمی‌گردید، جز آنکه نام کاتب نیز در آن قرار داشت و بیشترین اسناد در زمان پیامبر (ص) توسط علی (ع) نوشته می‌شد^[۱]. انتخاب کاتب در اختیار زمامدار بوده و کاتب، می‌بایست از حیث علم، معرفت، کیاست، عدالت و تقوی، در عالی‌ترین مرتبه ممکن باشد. وظایف کاتب عبارت بود از:

ثبت آن چه که برای کارگزاران و معاهدین حکومت مقرر می‌گردید؛
ثبت وصول اموال حکومتی؛
ثبت تقسیم و توزیع حقوق کارگزاران؛

کاتب داری اقسامی به شرح ذیل است: کاتب محرمانه، کاتب دیوان عمومی و کاتب امور مالی^[۲]. گفتنی است، گرچه امروزه به علت گسترش تخصص و تقسیم کار، نمی‌توان مقامی همسان کاتب به معنای جامع آن پیدا کرد، لکن شاید بتوان واژه‌هایی نظیر دبیر و منشی را معادل آن دانست^[۳].

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ صبح الاعشی، ج۱، ص۳۷؛ التراتیب الاداریه، ج۱، ص۱۲۴-۱۱۹.
↑ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۲۴۴؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۶۳ و ج۱، ص۴۴۱؛ مقدمه ابن خلدون، ص۲۰۶-۲۰۵؛ کتاب الوزراء و الکتاب، ص۳، ۱۲ و ۱۴.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۵۲.

[1] صبح الاعشی، ج۱، ص۳۷؛ التراتیب الاداریه، ج۱، ص۱۲۴-۱۱۹.

[2] تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۲۴۴؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۶۳ و ج۱، ص۴۴۱؛ مقدمه ابن خلدون، ص۲۰۶-۲۰۵؛ کتاب الوزراء و الکتاب، ص۳، ۱۲ و ۱۴.

[3] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۵۲.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 کاتب داری اقسامی به شرح ذیل است:
-کاتب محرمانه، کاتب [[دیوان]] عمومی و کاتب [[امور مالی]]<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۲۴۴؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۶۳ و ج۱، ص۴۴۱؛ مقدمه ابن خلدون، ص۲۰۶-۲۰۵؛ کتاب الوزراء و الکتاب، ص۳، ۱۲ و ۱۴.</ref>. گفتنی است، گرچه امروزه به علت گسترش تخصص و تقسیم کار، نمی‌توان مقامی همسان کاتب به معنای جامع آن پیدا کرد، ولیکن شاید بتوان واژه‌هایی نظیر [[دبیر]] و منشی را معادل آن دانست<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۵۲.</ref>.
+کاتب محرمانه، کاتب [[دیوان]] عمومی و کاتب [[امور مالی]]<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۲۴۴؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۶۳ و ج۱، ص۴۴۱؛ مقدمه ابن خلدون، ص۲۰۶-۲۰۵؛ کتاب الوزراء و الکتاب، ص۳، ۱۲ و ۱۴.</ref>. گفتنی است، گرچه امروزه به علت گسترش تخصص و تقسیم کار، نمی‌توان مقامی همسان کاتب به معنای جامع آن پیدا کرد، لکن شاید بتوان واژه‌هایی نظیر [[دبیر]] و منشی را معادل آن دانست<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۵۲.</ref>.
 == منابع ==