امام عسکری در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

== مادر حضرت ==

== سال تولد ==

امام مدت کوتاهی را در [[مدینه]] به سر برد و در ایام [[کودکی]] به کوچ اجباری به سامرا همراه با [[پدر]] و خانواده‌اش مجبور شد. گزارش‌های معدودی از [[روزگار]] کودکی و [[نوجوانی]] امام موجود است. در یکی از این گزارش‌ها آمده که امام در کودکی در چاهی افتاد و [[زنان]] و [[کودکان]] به [[شیون]] و فریاد پرداختند. امام هادی {{ع}} در این زمان مشغول [[اقامه نماز]] بود و چون از [[عبادت]] [[فراغت]] یافت بدیشان فرمود که نگران نباشید. آنگاه دیدند که آب [[چاه]] تا سطح [[زمین]] بالا آمده است و [[امام عسکری]] {{ع}} بر روی آن [[بازی]] می‌کند<ref>الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۴۵۱؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۰۸.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام حسن بن علی عسکری (مقاله)|مقاله «امام حسن بن علی عسکری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص ۵۱۹-۵۲۹.</ref>

== دوران امامت ==

[[خلفای عباسی]] در مواجهه با امام، حتی‌المقدور از [[جبر]] و [[زور]] آشکار [[پرهیز]] داشتند، اما چنان‌که منابع تصریح نموده‌اند، آن حضرت در [[زمان]] هر [[سه خلیفه]] معاصر خود به [[زندان]] افتاد و مورد [[آزار]] قرار گرفت<ref>کتاب الغیبة، طوسی، ص۲۰۵-۲۰۸؛ مهج الدعوات، ص۲۷۴-۲۷۵.</ref>. چنان‌که از این منابع استفاده می‌شود، همه این [[خلفا]] در دوره‌ای قصد [[جان]] امام را کرده بودند و به [[قتل]] ایشان [[دستور]] داده بودند. آنان حتی به دنبال این بودند که از [[رفتار]] در زندان در جهت اهداف خود بهره گیرند، از این‌رو مکرر از زندان‌بانان خود دربارۀ [[کردار]] و گفتار آن حضرت [[پرسش]] می‌نمودند و همواره این مطلب را می‌شنیدند که [[امام عسکری]] {{ع}} مشغول [[طاعت]] و [[عبادت]] است و در [[سلوک]] با دیگران بسیار نیک‌کردار است<ref>مهج الدعوات، ص۲۷۵.</ref>. [[رفتار]] [[امام]] در [[زندان]] به گونه‌ای بود که برخی از گماشتگان [[بنی‌عباس]] متأثر از [[عبادت]] و [[سیرت]] ایشان، به جای انجام [[مأموریت]] خود در [[آزار]] آن حضرت، به [[طاعت الهی]] و [[پیروی از امام]] روی آوردند<ref>الارشاد، ج۲، ص۳۳۴؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref>.  

[[بنی‌عباس]] هرچند از مطرح‌شدن امام، ابا داشتند، اما در مواضعی ناگزیر به [[رجوع]] به آن حضرت بودند. بارزترین مورد آن را می‌توان در قضیه [[باران]] و عالم [[مسیحی]] نشان داد. نقل شده که در [[زمان]] ایشان [[قحطی]] واقع شد و [[مردم]] شهر همراه با برخی از سران [[حکومت]] برای [[طلب]] باران دست به [[دعا]] برداشتند، اما توفیقی حاصل نشد. پس از آن [[جماعت]] [[مسیحیان]] به همراه عالمی به دعا پرداختند و چون آن دانشمند مسیحی دست به دعا بلند کرد، باران بسیاری باریدن گرفت. بسیاری که ناظر این واقعه بودند به [[مسیحیت]] [[گرایش]] یافتند و آنان را صاحب عظمت و [[کرامت]] دانستند. [[خلیفه]] که میل مردم را به مسیحیت دید [[امام عسکری]] {{ع}} را که در آن زمان در [[زندان]] به سر می‌برد، نزد خود خواست و چاره کار و [[حفظ اسلام]] و [[مسلمین]] را از ایشان طلب کرد. امام از آن عالم مسیحی خواست که مجدداً برای طلب باران دست به دعا بردارد و به [[خادم]] خود فرمود که آنچه را در میان انگشتان او نهاده شده، بردارد. خادم استخوانی را یافت و نزد امام برد. امام فرمود که این استخوان یکی از [[پیامبران]] خداست و آنچه از باران نازل شده به واسطه اکرامی است که [[خداوند]] در [[حق]] آن [[پیامبر]] روا داشته است. پس از آن از آن عالم [[مسیحی]] خواستند که برای [[نزول]] [[باران]] [[دعا]] کند، اما ابر‌هایی که در [[آسمان]] بود نیز از میان رفت<ref>الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۴۴۱-۴۴۲؛ کشف الغمة، ج۲، ص۴۲۹.</ref>.

== [[امام]] و مقابله با انحرافات ==

امام عسکری {{ع}} در عصر [[امامت]] خود با [[انحرافات]] بسیاری روبرو شد و کوشید با نشان‌دادن موضع [[حق]]، مجال [[رشد]] و [[پویایی]] [[باطل]] را از میان ببرد. آنچه در گذشته درباره میل مردم به [[مسیحیت]] در جریان [[نزول]] [[باران]] به دعای عالم [[مسیحی]] گفته شد، نمونه‌ای از این [[مشکلات]] است. امام با [[غلات]]، [[واقفیه]] و ثنویه و [[افکار]] [[گمراه‌کننده]] شان [[مبارزه]] می‌کرد و به [[قول و فعل]] نشان می‌داد که این جماعات در [[گمراهی]] به سر می‌برند و به هیچ‌روی نباید از آنان [[پیروی]] کرد. امام به شیعیانشان می‌فرمود واقفیه به حدی گمراه‌اند که لزوماً باید از ایشان [[بیزاری]] جست و شیعیان حتی حق ندارند بر جنازه آنان [[نماز]] بخوانند و در [[تشییع]] پیکرشان شرکت کنند، حتی اگر از نزدیک‌ترین افراد باشد. امام عسکری {{ع}} درباره [[اعتقاد]] این [[جماعت]] [[معتقد]] بود، کسی‌که شخصی را به امامت بپذیرد که امام نیست، با کسی‌که منکر امامی شود که از طرف [[خدا]] به امامت [[تعیین]] شده، مساوی است. چنین شخصی مانند کسی است که [[شریک]] برای خدا قائل است. کسی که امامت امام آخر را [[انکار]] کند، مانند کسی است که امامت [[امام اول]] را منکر شود<ref>الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۴۵۲-۴۵۳.</ref>. [[حضرت عسکری]] {{ع}} در نامه‌هایی مجزا به کسانی که والدینشان بر طریق ثنویه و [[اهل]] [[غلو]] بودند و از [[امام]] تقاضای [[دعای خیر]] برای ایشان داشتند، به نحو تلویحی متذکر شد که [[رحمت خدا]] شامل حال آنان نمی‌شود<ref>کشف الغمة، ج۲، ص۴۲۶.</ref>. گزارشی نیز درباره موضع امام در مورد بحث [[علم]] [[باری‌تعالی]] در منابع دیده می‌شود. در این [[روایت]] آماده است برخی افراد به نقل از [[هشام بن حکم]] قائل بودند [[خداوند]]، [[علمی]] به اشیا، پیش از ایجادشان ندارد و امام این سخن را نادرست دانست و علم [[حق]] [[متعال]] را علاوه بر موضع ایجاد و پس از آن، به پیش از آن نیز مربوط دانست و فرمود خداوند عالم بود پیش از آنکه معلومی در میان باشد و [[خالق]] بود وقتی که مخلوق نبود و [[رب]] بود وقتی که مربوب نبود و [[قادر]] بود قبل از مقدور<ref>الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۶۸۷-۶۸۸؛ کشف الغمة، ج۲، ص۴۱۹.</ref>. هرچند حضرت عسکری {{ع}} در بحث [[حدوث و قدم]] [[قرآن]] مانند دیگر [[معصومان]] {{عم}} به جهت [[فتنه‌انگیز]] بودن بحث در عصر [[عباسی]] ورود و موضع‌گیری مستقل نداشت، اما چنان‌که از برخی گزارش‌ها دانسته می‌شود، ایشان هر چیزی جز خداوند را مخلوق او می‌دانسته و به تبع [[قرآن کریم]] را نیز حادث به شمار می‌آورده است<ref>الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۶۸۶.</ref>.

[[امام]] [[مرجع]] پرسش‌های [[شیعیان]] و [[شبهات]] مطروحه از جانب [[مخالفان تشیع]] و [[اسلام]] بود. یکی از پرسش‌های مهمی که در [[روزگار]] ما نیز توسط برخی جریان‌ها مطرح می‌شود و در [[عصر امام عسکری]] {{ع}} نیز توسط برخی افراد مطرح می‌شده است، مسأله [[ارث]] [[زنان]] است، شخصی از ایشان می‌پرسد چگونه است که [[زن]] یک سهم از ارث می‌برد و مرد، دو سهم؟ امام در پاسخ وی می‌فرماید چون از زن [[جهاد]] و تأمین مخارج [[زندگی]] برداشته شده و او کفیل پرداخت غرامت‌ها نیست و همه این مخارج به عهده مردان است. در ادامه این [[روایت]] ذکر شده که عین همین [[پرسش و پاسخ]] میان [[امام صادق]] {{ع}} و ابن ابی‌العوجا رد و بدل شده است<ref>الکافی، ج۷، ص۸۵؛ تهذیب الأحکام، ج۹، ص۲۷۴-۲۷۵.</ref>.<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام حسن بن علی عسکری (مقاله)|مقاله «امام حسن بن علی عسکری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص ۵۱۹-۵۲۹.</ref>

== شهادت امام ==

== منابع ==