←آیه تطهیر یکی از ادله قرآنی نصب امام علی
(←منابع) |
|||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
*در آخرین سال عمر [[پیامبر]]{{صل}} و در سفر حجة الوداع، هنگام بازگشت از حج در [[جحفه]] و محل [[غدیر خم]]، آیهای نازل شد و [[پیامبر|پیامبر خدا]] را مأمور به تبلیغ پیامی از سوی خدا به مردم کرد، پیام مهمّی که اگر [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} آن را نمیرساند، رسالت الهی را انجام نداده بود و آن پیام، [[وصایت]] و [[خلافت امام علی|خلافت علی]]{{ع}} پس از [[پیامبر]] بود. این آیه که به آیۀ تبلیغ معروف است، چنین است: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}﴾}}<ref>سوره مائده آیه۶۷</ref> به اجماع مفسران [[شیعه]] و روایات [[اهل بیت]]{{عم}} و مورخان شیعی، این آیه دربارۀ [[امامت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} نازل شده و از دلائل عمدۀ اثبات [[امامت]] آن حضرت است. هرچند اهل سنّت کوشیدهاند در تأویل معنای آیه با تردید و تشکیک در مکان و زمان نزول آیه، آن را از حجّیت و سندیّت بیندازند، امّا دلائل و نقلها به حدّ تواتر است و آنقدر زیاد است که هر تردیدی را از بین میبرد. علامۀ امینی با نقل این واقعه و نزول آیه و خطبۀ [[پیامبر]] در غدیر و حوادث مربوط به آن از ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین و ۳۵۶ نفر از روات [[اهل سنت]] در طول چهارده قرن و یادکرد از مؤلفانی که دربارۀ حدیث غدیر، تألیف مستقلّی داشتهاند، جای هیچ تردیدی را باقی نمیگذارد.<ref>الغدیر، ج۱ ص ۱۴ تا ۱۵۸، در این زمینه نیز ر. ک: المراجعات، مراجعۀ ۱۲ و تعلیقۀ شمارۀ ۸۹ و ۶۲۷، «آیات الغدیر» ، کورانی، ص 170، «بحار الأنوار» ، ج ۳۷ص ۱۰۸، «احقاق الحق» ، ج ۶ ص ۳۴۷ و ج ۱۴ ص ۳۲، «فصلنامۀ طلوع» ، شمارۀ ۸-۹ مقالۀ «بررسی دیدگاههای فریقین دربارۀ آیۀ تبلیغ»</ref> [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} با آنکه در طول ۲۳ سال، بارها موضوع ولایت و وصایت [[امام علی|علی]]{{ع}} را مطرح کرده بود، امّا از واکنش منفی و مخالفتهای سران قریش نسبت به اعلان عمومی آن بیمناک بود. آنچه در آیه تضمینی بر نگهداری [[پیامبر]] از آن خطرها و بیمها دارد وَ اَللّٰهُ یَعْصِمُکَ مِنَ اَلنّٰاسِ اشاره به همین نکته است. [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} در اجرای این فرمان الهی، در [[غدیر خم]] در حضور جمعیتی بیش از صدهزار از مسلمانان که از حجّة الوداع برمیگشتند، ضمن خطبهای بلند، آن حضرت را به [[امامت]] مسلمین منصوب کرد و از مردم خواست به خیمۀ علی بروند و به او به عنوان [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، سلام و تحیّت بگویند. هرچند این روشنترین واقعه و قطعیترین سند را برای [[خلافت امام علی|خلافت علی]]{{ع}} نادیده گرفتند و پس از وفات پیامبر، در سقیفه گرد آمدند و در یک انتخاب ناقص، دیگری را به خلافت برگزیدند. نزول آیۀ {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ...}}﴾}}<ref>سوره مائده آیه۳</ref> پس از پایان مراسم غدیر، بر اهمیت نقش [[امام]]ت در فرهنگ دینی و تداوم خطّ رسالت گواه است.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۳۳.</ref> | *در آخرین سال عمر [[پیامبر]]{{صل}} و در سفر حجة الوداع، هنگام بازگشت از حج در [[جحفه]] و محل [[غدیر خم]]، آیهای نازل شد و [[پیامبر|پیامبر خدا]] را مأمور به تبلیغ پیامی از سوی خدا به مردم کرد، پیام مهمّی که اگر [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} آن را نمیرساند، رسالت الهی را انجام نداده بود و آن پیام، [[وصایت]] و [[خلافت امام علی|خلافت علی]]{{ع}} پس از [[پیامبر]] بود. این آیه که به آیۀ تبلیغ معروف است، چنین است: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}﴾}}<ref>سوره مائده آیه۶۷</ref> به اجماع مفسران [[شیعه]] و روایات [[اهل بیت]]{{عم}} و مورخان شیعی، این آیه دربارۀ [[امامت]] [[امام علی|علی]]{{ع}} نازل شده و از دلائل عمدۀ اثبات [[امامت]] آن حضرت است. هرچند اهل سنّت کوشیدهاند در تأویل معنای آیه با تردید و تشکیک در مکان و زمان نزول آیه، آن را از حجّیت و سندیّت بیندازند، امّا دلائل و نقلها به حدّ تواتر است و آنقدر زیاد است که هر تردیدی را از بین میبرد. علامۀ امینی با نقل این واقعه و نزول آیه و خطبۀ [[پیامبر]] در غدیر و حوادث مربوط به آن از ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین و ۳۵۶ نفر از روات [[اهل سنت]] در طول چهارده قرن و یادکرد از مؤلفانی که دربارۀ حدیث غدیر، تألیف مستقلّی داشتهاند، جای هیچ تردیدی را باقی نمیگذارد.<ref>الغدیر، ج۱ ص ۱۴ تا ۱۵۸، در این زمینه نیز ر. ک: المراجعات، مراجعۀ ۱۲ و تعلیقۀ شمارۀ ۸۹ و ۶۲۷، «آیات الغدیر» ، کورانی، ص 170، «بحار الأنوار» ، ج ۳۷ص ۱۰۸، «احقاق الحق» ، ج ۶ ص ۳۴۷ و ج ۱۴ ص ۳۲، «فصلنامۀ طلوع» ، شمارۀ ۸-۹ مقالۀ «بررسی دیدگاههای فریقین دربارۀ آیۀ تبلیغ»</ref> [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} با آنکه در طول ۲۳ سال، بارها موضوع ولایت و وصایت [[امام علی|علی]]{{ع}} را مطرح کرده بود، امّا از واکنش منفی و مخالفتهای سران قریش نسبت به اعلان عمومی آن بیمناک بود. آنچه در آیه تضمینی بر نگهداری [[پیامبر]] از آن خطرها و بیمها دارد وَ اَللّٰهُ یَعْصِمُکَ مِنَ اَلنّٰاسِ اشاره به همین نکته است. [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} در اجرای این فرمان الهی، در [[غدیر خم]] در حضور جمعیتی بیش از صدهزار از مسلمانان که از حجّة الوداع برمیگشتند، ضمن خطبهای بلند، آن حضرت را به [[امامت]] مسلمین منصوب کرد و از مردم خواست به خیمۀ علی بروند و به او به عنوان [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، سلام و تحیّت بگویند. هرچند این روشنترین واقعه و قطعیترین سند را برای [[خلافت امام علی|خلافت علی]]{{ع}} نادیده گرفتند و پس از وفات پیامبر، در سقیفه گرد آمدند و در یک انتخاب ناقص، دیگری را به خلافت برگزیدند. نزول آیۀ {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ...}}﴾}}<ref>سوره مائده آیه۳</ref> پس از پایان مراسم غدیر، بر اهمیت نقش [[امام]]ت در فرهنگ دینی و تداوم خطّ رسالت گواه است.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۳۳.</ref> | ||
==آیه | ==آیه تبلیغ یکی از [[ادله قرآنی نصب امام علی]]== | ||
* [[قرآن کریم]] با [[آیات]] متعددی بر [[انتصابی بودن]] [[امامت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} دلالت میکند. یکی از [[آیات]] معروف درباره [[اهل بیت]]، آیه تبلیغ است که این [[آیه شریفه]] در روز [[غدیر خم]] یا نهایت چند روز پیش از آن بر [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} نازل شد که از مأموریت اساسی و کلیدی [[پیامبر]] در آخرین روزهای حیات آن بزرگوار خبر میدهد. این امر مهم همان [[ابلاغ]] [[امامت حضرت علی]]{{ع}} است که نکات ذیل نیز آن را روشن میکند: | * [[قرآن کریم]] با [[آیات]] متعددی بر [[انتصابی بودن]] [[امامت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} دلالت میکند. یکی از [[آیات]] معروف درباره [[اهل بیت]]، آیه تبلیغ است که این [[آیه شریفه]] در روز [[غدیر خم]] یا نهایت چند روز پیش از آن بر [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} نازل شد که از مأموریت اساسی و کلیدی [[پیامبر]] در آخرین روزهای حیات آن بزرگوار خبر میدهد. این امر مهم همان [[ابلاغ]] [[امامت حضرت علی]]{{ع}} است که نکات ذیل نیز آن را روشن میکند: | ||
# آنچه تاریخ از تعالیم و [[آموزه های دینی]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در آخرین ایام حیات شریفش ثبت و ضبط کرده است، امری مهمتر و اساسیتر از جریان [[غدیر خم]] یافت نمیشود. بر این اساس یا [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} - العیاذ بالله - [[ابلاغ]] امر مهم را ترک کرده یا آن همان پیام [[غدیر]] است، فرض اول با توجه به [[مقام]] والا و [[عصمت]] [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} معنا ندارد، افزون بر اینکه آیه به [[اکمال دین]] - که توضیح آن خواهد آمد - از [[ابلاغ پیام]] مهم آسمانی توسط [[پیامبر]] خبر میدهد. پس فرض دوم یعنی توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] درباره [[امامت حضرت علی]]{{ع}} در [[روز غدیر]] تنها فرضیه موجود میباشد. | |||
# این امر مهم و اساسی نمیتواند صرف توصیه به [[دوستی]] [[حضرت علی]]{{ع}} یا معرفی [[حضرت علی]]{{ع}} به عنوان صرف ناصر و یاور [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} باشد؛ چراکه بین آن دو و محتوای آیه که عدم [[ابلاغ]] آن به منزله ترک [[رسالت الهی]] معرفی شده، تناسب و سنخیت ندارد. | |||
# صریح [[آیه شریفه]] فوق دلالت دارد که [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} از [[ابلاغ]] آیه خوف و واهمه داشت و گویا در [[ابلاغ]] آن نیز نوعی تأخیر داشت؛ پیام آیه چنان با اهمیت و خطیر و مسئلهساز برای گروهی بود که حضرت خطر و نوعی ناامنی برای [[دین]] یا [[جامعه اسلامی]] را حس میکرد. روشن است که چنین پیامی با صرف معرفی [[حضرت علی]]{{ع}} به عنوان یاور یا توصیه به [[دوستی]] حضرت تناسب و سنخیت نمیتواند داشته باشد و با این فرض برای خوف [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} نیز مجالی باقی نمیماند، اما با [[تفسیر]] پیام آیه به [[امامت حضرت علی]]{{ع}} فرضیه های فوق عینیت پیدا میکنند. معنا ندارد در یک روز گرم [[پیامبر]] حدود یکصد هزار حجگزار را در یک بیابان سوزان نگه دارد و تنها به آنان توصیه کند که [[امام علی|علی]]{{ع}} را دوست دارند یا حضرت یاری دهنده خود را در طول بیست و سه سال معرفی کند، چنانکه [[اهل سنت]] چنین قرائتی از [[غدیر خم]] ارائه میدهند. | |||
# از متن پیام [[غدیر]] که توسط [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} [[قرائت]] شد، میتوان استدلال کرد که مسئله به [[امامت حضرت علی]]{{ع}} ناظر بود، آنجا که [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} از اولویت خودش بر [[مردم]] و تقدم خود بر نفوس [[مردم]] سخن میگوید: {{عربی|اندازه=150%|" ألست اولی..."}}. | |||
# اکثر [[عالمان]] [[اهل سنت]] نزول آیه فوق در جریان [[غدیر خم]] را پذیرفتند<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص:۲۱۳ - ۲۲۲.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== |