علم حصولی معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{علم معصوم}}
'''علم حصولی معصوم''' ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
{{خرد}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[علم معصوم]]''' است. "'''[[علم حصولی معصوم]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[علم معصوم در قرآن]] | [[علم حصولی معصوم در حدیث]] | [[علم حصولی معصوم در کلام اسلامی]] | [[علم حصولی معصوم در فلسفه اسلامی]] | [[علم حصولی معصوم در عرفان اسلامی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم حصولی معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
==چیستی علم حصولی==
*علوم حصولی در واقع تصاویری است که از عالم در ذهن انسان وجود دارد. آشنایی انسان با عالم خارج از طریق تصویرهایی است که از آن در ذهن دارد. و الا خود عالم به عینه در درون انسان وجود ندارد. حس‌های مختلف انسان تصاویری را که از عالم خارج دریافت می‌کند، به درون وی می‌دهد. درون انسان این تصاویر را به صورت مفهوم یا تصویر یا... بایگانی می‌کند. بدین ترتیب انسان با وجود یا اثر شیء در خارج تماس وجودی ندارد. بلکه با عکس‌های عالم مفاهیم موجودات عالم آشناست و همه استفاده‌ای که از علوم و دانش‌های روز می‌برد، همه از طریق انعکاس تصاویر عالم خارج در درون خود است. این علم را علم حصولی می‌گویند. علمی که در آن ذهن با مفاهیم کار دارد»<ref>ر.ک: [[کاظم صدیقی|صدیقی، کاظم]]، [[سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا (کتاب)|سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا]]{{ع}}؛ ص۱۵۸.</ref>.


==علم غیب امام حضوری است یا حصولی؟==
* '''[[علم حصولی معصوم (مخالف علم حضوری در فلسفه)]]''': «[[علم حصولی]] به [[دانش|دانشی]] می‌گویند که از طریق [[صورت‌های ذهنی]] حاصل می‌شود. این [[علم]]، [[علم اکتسابی|اکتسابی]] است و از راه [[ابزارهای حسی]]؛ مانند: [[چشم]] و [[گوش]] و دیگر [[حواس]] [[ادراک|ادراکی]] به‌ دست می‌‏آید. در مقابل، در علم حضوری که ابزار آن [[قلب]] یا [[روح]] [[انسان]] است، خود معلوم نزد عالِم ([[روح]]) حاضر می‌شود»<ref>[[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۴۶.</ref>. این اصطلاح هماهنگ با اصطلاحات [[منطق]] و [[فلسفه]] و [[شناخت شناسی]] است.
* بحث بسیار پیچیده درباره [[علم غیب امام]] این است که آیـا حصولی اسـت یا حضوری؟ اگر حصولی باشد خطاپذیر خواهد بود و اگر حضوری باشد چگونه حادثه‌ای که سـال‌ها بعـد اتفاق می‌افتد در موقع خبر دادن از آن نـزد امام حضور دارد آیا این از مصادیـق تـقـدم شیء بر نـفس نیسـت  و آیا اگر صورتی از یک حادثه‌ای که بعداً واقع می‌شود در ذهن معلوم باشد این همان علم حصولی نیست؟ آنچه که می‌توان گفت اینست که همه علوم ائمه حصولی نبوده همچنان که همه آن حضوری نیز نبوده است زیرا آنها از راه حواس نیز علوم بر ایشان حاصل می‌شده است مگر اینکه بگوئیم علوم غیبی را که آنها از خداوند دریافت می‌کنند مانند علم خداوند است زیرا آنچه محال است اینست که علوم ائمه ذاتی باشد اما اگر علوم آنها وابسته به خداوند باشد که قطعاً چنین است مانعی ندارد که خداوند از نوع علم خود هر چند بطور محدود به آنها افاضه کند<ref>[[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)| رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]؛ ص ۹.</ref>.
* '''[[علم حصولی معصوم (مخالف علم فعلی در کلام)]]''': «علم حصولی» در این کاربری به معنای «[[علم ارادی]]» است. کسانی که اینگونه تعبیراتی آورده اند هنگام سخن از «[[علم حضوری]]» مراد آنان در اغلب، «[[علم فعلی]]» است. مثلاً آیت الله [[سید عبدالحسین لاری]] می‌گوید: «مراد از علم حضوری او ([[امام]]) آشکار شدن معلومات نزد او به طور [[علم بالفعل|بالفعل]] است، در مقابل [[علم شأنى]]، [[علم بالقوه|بالقوه]] و به هنگام [[اراده]] که از آن این گونه تعبیر می‌شود: "اگر بخواهد که بداند، می‌داند"<ref>سید عبدالحسین لاری، المعارف السلمانیة، ص۲۰.</ref>.<ref>[[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۴۶.</ref>


==پرسش‌های وابسته==
== پرسش‌های وابسته ==
* [[علم حصولی معصوم چیست؟ (پرسش)]]
* [[علم فعلی یا حضوری یا دائمی و احاطی معصوم به چه معناست؟ (پرسش)]]
* [[آیا معصوم علم حصولی نیز دارد؟ (پرسش)]]
* [[آیا علم معصوم حضوری است یا غیر حضوری؟ (پرسش)]]
* [[دلایل قایلان به فعلی و حضوری بودن علم معصوم چیستند؟ (پرسش)]]


==جستارهای وابسته==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[علم حصولی امام]]؛
* [[علم حصولی پیامبر]]؛
* [[علم حصولی پیامبر خاتم]]؛
* [[علم حصولی ولی]]؛
* [[علم حصولی وصی]]؛
* [[علم حصولی اهل بیت]]{{عم}}؛
* [[علم حصولی فاطمه زهرا]]{{س}}.
{{پایان}}
{{پایان}}
=='''[[:رده:آثار علم حصولی معصوم|منبع‌شناسی جامع علم حصولی معصوم]]'''==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های علم حصولی معصوم|کتاب‌شناسی علم حصولی معصوم]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های علم حصولی معصوم|مقاله‌شناسی علم حصولی معصوم]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های علم حصولی معصوم|پایان‌نامه‌شناسی علم حصولی معصوم]].
{{پایان}}
{{پایان}}
==منابع==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{ستون-شروع|2}}
* [[پرونده:11011457.jpg|22px]] [[کاظم صدیقی|صدیقی، کاظم]]، '''[[سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا (کتاب)|سیمای عرشیان در کلام ابن الرضا]]'''{{ع}}.
* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[قاسم علی شیخ‌زاده|شیخ‌زاده، قاسم علی]]، '''[[رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا (پایان‌نامه)|رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا]]'''.
{{پایان}}
{{پایان}}
==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
{{علم معصوم افقی}}
[[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
[[رده:علم حصولی معصوم]]
[[رده:علم حصولی معصوم]]

نسخهٔ ‏۲۱ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۴۹

علم حصولی معصوم ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

پرسش‌های وابسته

  1. ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص ۱۴۶.
  2. سید عبدالحسین لاری، المعارف السلمانیة، ص۲۰.
  3. ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی، ص ۱۴۶.