خلیفة بن خیاط

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ابوعمرو خلیفة بن خیاط عصفری شیبانی بصری، مشهور به شباب اهل بصره بود و به رغم شهرتی که به خاطر دو کتاب خود «التاریخ و الطبقات» به دست آورده، اطلاعات چندانی از زندگی وی در دست نیست. گویا خلیفه در همان زادگاه خویش، بصره به کسب دانش پرداخته و هرگز رنج سفر را بر خود هموار نساخته است. به گمان برخی، حتی به بغداد نیز وارد نشده و شاید به همین جهت خطیب وی را در تاریخ خود ذکر نکرده است. وی در بصره که در قرن سوم از مراکز بزرگ فرهنگ اسلامی در زمینه لغت، حدیث، تاریخ و سیره محسوب می‌‌شد، پرورش یافت و به فراگیری علوم متداول آن روزگار به ویژه نسب‌شناسی، تاریخ و رجال پرداخت، از این‌رو می‌‌توان گفت تقریباً تمامی اساتید و شیوخ وی از علمای بصره بوده و هر آنچه روایت کرده نیز از بزرگان همان جا می‌‌باشد. از اساتید وی کسانی چون یزید بن زریع، سفیان بن عیینه، فضل بن دکین و سحیم بن حفص را می‌‌توان نام برد. افراد بسیاری نیز از وی دانش آموخته و حدیث نقل کرده‌اند که برخی از آنان از این قرارند: محمد بن اسماعیل بخاری؛ بقی بن مخلد؛ عبدالله بن عبدالرحمان دارمی و ابویعلی موصلی. ابن حبان وی را موثق و قابل اعتماد دانسته است. ابن عدی خلیفه را از راویان آگاه، راستگو و دارای احادیثی معتبر خوانده است، اما رجال شناسانی چون ابوحاتم رازی و عقیلی وی را در زمره ضعفا آورده و احادیث وی را قابل استناد ندانسته‌اند. تاریخ درگذشت او به اختلاف سال‌های ۲۳۰، ۲۴۰ و ۲۴۶ هـ نقل شده است. ذهبی مرگ او را در هشتاد سالگی آورده است.

آثار خلیفه عبارت‌اند از: الطبقات التاریخ؛ طبقات القراء؛ تاریخ الزمنی و الجرحان و المرضی و العمیان اجزاء القرآن و اعشاره و اسباعه و آیاته و المسند فی الحدیث..

منابع

1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱