«پرولتاریا»، [از Proletarius، در زبان لاتین، به معنای فرزندمند، از Proles به معنای فرزند]، این کلمه، نخست در [[امپراتوری روم]]، در سده ششم پیش از میلاد، پدیدار شد. در آن [[زمان]] به موجب [[قانون]]، زمین‌داران و دیگر طبقات باید با [[پرداخت مالیات]] یا [[خدمت]] [[سربازی]] به [[دولت]] خدمت کنند، و آنان که چیزی نداشتند تا به دولت بپردازند، باید [[فرزندان]] خود را به خدمت دولت بفرستند. این کلمه در سده دوم [[مسیحی]] به [[فراموشی]] سپرده شد و در سده‌های پانزدهم و شانزدهم به معنای مردمی که [[زمین]] خود را از کف داده و تنها با نیروی کار خود می‌زیند، به کار رفت و در سده نوزدهم نویسندگان سوسیالیست مانند سیسموندی، کابه، لویی بلان و پرودون آن را به کار بردند، و کسی که آن را رواج عام بخشید نویسنده [[اجتماعی]] آلمانی لورنتزفن اشتاین بود.
ولی این نام بیشتر با نام مارکس قرین است. مارکس در کتاب [[نقد]] [[فلسفه]] [[حق]] هگل (۱۸۴۳) از پرولتاریا به نام «طبقه‌ای در بندهای سخت» سخن می‌گوید و مانیفست کمونیست (۱۸۴۸) با این عبارت پرطنین آغاز می‌شود که «[[تاریخ]] همه [[جامعه بشری]]، در گذشته و اکنون، تاریخ [[جنگ]] طبقات بوده است... و دوران بورژوازی کشاکش‌های طبقاتی را ساده کرده است و... [[جامعه]] به دو طبقه بزرگ [[دشمن]] بخش شده است... [یعنی] بورژوازی و پرولتاریا». و در همان رساله، تعریفی از پرولتاریا ارائه می‌دهد: «مقصود از پرولتاریا طبقه [[کارگران]] مزدور جدیدی است که مالک هیچ وسیله تولیدی نیست و نیروی کار خود را برای تأمین [[زندگی]] می‌فروشد». ولی مارکس در کتاب [[سرمایه]] این اصطلاح را زیاد به کار نمی‌برد و بیشتر اصطلاحاتی مانند «کارگران مزدور»، «طبقه کارگر» و «دستورزان کارخانه» را به کار می‌برد. ولی اصطلاح پرولتاریا در [[جنبش]] [[کمونیستی]] سده بیستم و همچنین در میان گروهی از هنرمندان و [[روشنفکران]] [[هوادار]] «[[فرهنگ]] پرولتاریا» در [[آلمان]] و روسیه، مفهومی پراهمیت شد و بر [[رسالت]] و نقش انقلابی آن بسیار تأکید کرده‌اند. [[رسالت]] [[تاریخی]] پرولتاریا از نظر [[مارکسیسم]] آنست که با روند پرولتاریایی شدن طبقه میانه و دهقانان - با از دست دادن [[دارایی]] خود - و [[اکثریت]] یافتن پرولتاریا در [[جامعه]] بدینسان باید [[انقلاب]] [[سوسیالیستی]] را به انجام رساند.
مارکس و انگلس پرولتاریا را تنها به معنای [[کارگران]] [[تهیدست]] صنعتی به کار می‌بردند، ولی در جریان انقلاب روسیه و به‌ویژه انقلاب چین، که تکیه‌گاه عمدی آن دهقانان بی‌زمین و تهیدست بود، مفهوم «پرولتاریای دهقانی» به عنوان نیروی [[متحد]] «پرولتاریای صنعتی» پدید آمد و [[جنبش‌های انقلابی]] در [[جهان]] سوم، با نبود پرولتاریای صنعتی، تکیه‌گاه اصلی خود را «پرولتاریای دهقانی» قرار داده‌اند<ref>دانشنامه سیاسی، ص۱۷۲-۱۷۰؛ نظریه‌های دولت، ص۹۵؛ مبانی علم سیاست، ص۲۲۵.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۵۷.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]
